پاکانِ روزگار
«قُل لا یَستوی الخَبیثُ و الطَّیِّبُ و لَو اَعْجَبَکَ کَثرةُ الخبیثِ فاتّقُوا اللّه َ یا اولیِ الالبابِ لَعَلَّکُم تُفلِحُونَ».
«بگو ای محمد! پاک و پلید برابر نیستند...» و گفته اند: حلال و حرام. و گفته اند: کافر و مسلمان. و گفته اند: اهل طاعت و معصیت. و گفته اند: اهل علم و جهل.
و خدای، پاک و پلید را از هم جدا کرده است.
و این آیت، به طریق تمثیل فرموده است و حقیقت، آن است که هر نَفْسْ که پاک بود، از او جز علم و طاعتْ صادر نشود و هر نفس که پلید بود، از او جز خار و معصیت و اذیت ظاهر نگردد.
و این بند از آیت، اقتضا می کند آن که اشارت با نفوس بشریت است. یعنی نفس های پاکِ مؤمن، موقن، عالِم بر طاعت، در منزلت و در جهت و مکانَت، با نفس های پلیدِ کافر و منافق و جاهل بر معصیت برابر نیست.
باری تعالی در این آیت، بیانِ پاکان و پلیدان می فرماید: «خبیث» اشاره به اعدایِ آلِ محمد است و «طیّب» اشارت به اهل اوست.
از رسول صلی الله علیه و آله وسلم سؤال کردند که اهل بیت تو کیستند: گفت: علی و فاطمه و حسن و حسین علیه السلام .
باری تعالی در این آیت، تقریر فرمود که اهل بیت رسول، پاکانند که انواع معاصی، هیچ در ایشان نبود. در حالی که اتفاق است همه امت را، که جمیع صحابه، قبل از اسلام و بعد از آن، ارتکاب معاصی کرده اند.
و نیز اشارت بدین معنی است که بندگان را تنبیه (آگاه) می فرماید که امیرالمؤمنین با دیگران برابر نیست.
و اجماع امت است که امیرالمؤمنین، عالم ترین صحابه بود و افضلْ، کسی بود که اعلم باشد. پس روشن شد که بعد از رسول صلی الله علیه و آله وسلم افضلِ خلق، امیرالمؤمنین بود.
و روایت است که جمعی در خدمت رسول صلی الله علیه و آله وسلم بودند که جماعتی، رسول را از شأن امیرالمؤمنین علیه السلام سؤال کردند. رسول فرمود: خدای تعالی، حکمت را قسمت فرمود بر دَه جزو. نه جزو به علی داد و یکی به همه مردم.
مخالفان و موافقانِ عترت
«و لو اَعجَبَکَ کَثَرةُ الخَبیث؛ اگر در تعجب می آرد تو را بسیاری پلیدی»
این اشارتی است رسول صلی الله علیه و آله وسلم را بر کثرت مخالفان او و اهل بیت او. و از این معنی در حدیثی خبر فرمود و آن حدیث این است که: روزی رسول صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: بخوانید برایم سید و سرورِ عرب را. کسی گفت: آیا شما خود، سید عرب نیستید؟ فرمود: من سید و سرور فرزندانِ آدم هستم و علی سید عرب است. چون امیرالمؤمنین حاضر شد، رسول صلی الله علیه و آله وسلم انصار را بخواند. چون حاضر شدند، رسول گفت: ای جماعت انصار! دلالت کنم شما را به چیزی که اگر به آن تمسک کنید بعد از آن هرگز گمراه نشوید؟
گفتند: یا رسول اللّه ! چیست؟
گفت: آن علی است. او را گرامی دارید چون گرامی داشتنِ من. پس بدان جهت، جبرئیل از حضرتِ عزت امر آورد و مرا بدان، امر فرمود.
و این حدیث، دلالت می کند بر افضلیت امیرالمؤمنین بعد از رسول و در این حدیث، نکته ای است و آن، این است که رسول صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: اگر به آنچه شما را فرمودم تمسک کنید، هرگز گمراه نشوید.
پس ای منصف! بنگر که بعد از رسول صلی الله علیه و آله وسلم با علی چه کردند؟ پس هر کس که تمسّک به علی کرد، [هدایت یافت] و از ضلالت خارج است و آنها که [تمسک] نکردند، داخل ضلالت باشند زیرا که هر مخالفت رسول کند، گمراه است.