فلج مغزی درکودکان

فلج مغزی (Cerebral Palsy) یک اصطلاح عام است که برای نامیدن مجموعه ای از ناهنجاری های گوناگون که برتوانایی حرکت، حفظ وضعیت وتعادل کودک تأثیر می گذارد، به کار می رود. این ناهنجاری ها دراثر یک ضربه مغزی که پیش از تولد ودرخلال زایمان یا درنخستین سال های زندگی کودک اتفاق افتاده ، پدید می آیند.

کاردرمانی درفلج مغزی (CP)
 

متخصصان کار درمانی بیشترین نقش را دردرمان کودکان فلج مغزی دارند.آن ها مسوولیت درمان مشکلات حرکتی ازقبیل تون عضلانی پایین یا بالا وعضلات ضعیف را به عهده داشته ورشد مهارت های حرکتی کودک از قبیل غلتیدن نشستن، خزیدن ، برخواستن وایستادن را (که به استفاده از عضلات بزرگ تر نیاز دارند) آسان می کنند. هم چنین ارزیابی ودرمان معلولیت های حسی وحرکتی ومشکلات ناشی از آن برعهده ی آن هاست تا کودک بتواند مهارت های استفاده از ماهیچه های بدن (مثلاً به دست گرفتن اشیاء وبستن زیپ لباس) را فرا گیرد. متخصص کاردرمانی درجلسات اولیه درمان روی جلب اعتماد وایجاد رابطه ی دوستانه با کودک تمرکز خواهد داشت، چرا که اکثر کودکان در سنین هشت تا بیست وچهارماهگی تحمل جدایی از والدین خود را ندارند. در پاره یی از موارد تنها دیدن یک عروسک در جلسه هایی مختلف ،باعث می شود که کودک نسبت به درمانگر احساس بهتری داشته باشد. کاردرمانگر به والدین کمک می کند. بهترین اسباب بازی ها را متناسب با سطح رشدی کودک انتخاب کنند( یعنی اسباب بازی هایی که با مهارت های کودک ونه با سن واقعی اومناسب هستند) و وسایل کمکی مورد نیاز از قبیل صندلی مخصوص غذاخوری یا واکر جهت راه رفتن راخریداری کنند. این احتمال نیز وجود دارد که والدین را از خرید انواع معینی از اسباب بازی های رایج کودکان که در روند دستیابی به اهداف درمانی اختلال ایجاد می کنند. باز دارد.به طور مثال ممکن است تاب و واکرهایی که به صندلی اسلینگ دار وچرخ مجهز هستند، تون عضلانی کودک را به میزان قابل توجهی افزایش داده وحرکات کنترل شده را برای او دشوارتر سازند. بنابراین استفاده از این گونه واکرهای کودکان می تواند برای سلامت آن ها مخاطره آمیز باشد.

پذیرش واقعیت بیماری
 

مهم ترین اصل در درمان کودکان فلج مغزی پذیرش این نکته است که مثلث درمان فلج مغزی بر سه رکن درمانگر،کودک وخانواده استوار است .که بروز اشکال درهر کدام، روند درمانی این کودکان را دچار مشکل می کند. نکته ی مهم دیگر این است که باید بدانید هدف اصلی از درمان توان بخشی کودکان فلج مغزی دست یابی به چند هدف عمده است:
1) درگروهی از کودکان هدف اصلی صرفاً جهت جلوگیری ازتغییر شکل مفاصل و رفع مسایل بهداشتی (باز کردن پاها) است ودر واقع هیچ گونه پیشرفتی در روند درمانی مشاهده نمی شود.
2- درگروه دیگر هدف از توان بخشی بهبودی نسبی در رشد حرکتی (حداکثر نشستن یا چهار دست وپا رفتن) است.
3- درگروه سوم کودکانی قرار دارند که تراپیست سعی می کند با استفاده از وسایل مختلف استقلال نسبی را در امور زندگی به دست آورند.
درگروه چهارم کودکانی قرار دارند که می توانند بدون استفاده از وسایل کمکی توانایی راه رفتن را به دست آورند. با توجه به موارد ذکر شده یکی از نکات اساسی در درمان توان بخشی این کودکان توجیه کامل خانواده از وضعیت فعلی وآتی کودکان شان است که با برنامه ریزی دقیق وروشن ادامه دهنده ی پروسه ی درمانی در آینده باشند (لازم به ذکر است که با توجه به ارزیابی ها وتست های موجود می توان تا حد زیادی درمورد آینده ی رشد حرکتی کودکان پیش بینی کرد.)

نکته هایی مهم برای والدین
 

1- بهترین سن جهت دریافت خدمات توانبخشی تا پنج سالگی است.
2- استفاده از وسایل کمکی از قبیل واگر دربیشتر مواقع به ضرر کودکان تمام می شود.
3- استفاده از کفی طبی، درکودکانی که دارای کف پای صاف هستند.صرفاً جهت جلوگیری از بدتر شدن آن است وجهت افزایش قوس طولی پا باید از تمرین های ویژه یی استفاده کرد.
4- علت اصلی ترس کودکان فلج مغزی هنگام ایستادن یا صدای ناگهانی به دلیل اختلال درسیستم سیتبولار (گوش میانی) است که جهت درمان آن باید از تحریکات خطی سیتبولار استفاده کرد.
5- کودکان اسپاستیک بهتر است از لباس های تنگ وکودکان هیپوتون از لباس های گشاد استفاده کنند.
6- روش های صحیح غذا دادن، حمام کردن، توالت رفتن ولباس پوشاندن را به کودکان فلج مغزی بیاموزید.
7- اگر کودک فلج مغزی به دلیل کمی تحرک دچار مشکلات ریوی شده که این امر منجر به کاهش بلندی صدا وطولانی شدن مدت درگیری ریه درسرما خوردگی می شود، می توانید با استفاده از تمرین های مختلف کمک فراوانی به حل این مشکل کنید.
8- جهت کسب اطلاعات بیشتر درمورد کودکان با مشکلات فلج مغزی، کم توان ذهنی، اوتیسم ، بیش فعال ، اختلال رفتاری،اختلال یادگیری، مشکلات متابولیلک و...می توانید به سایت www.Hasti-clinic.com مراجعه کنید.

علل فلج مغزی
 

قبل از تولد : کمبود اکسیژن ، صرع قبل از تولد، کم کاری تیرویید، خونریزی درسه ماهه ی اول آبستنی، عفونت های داخل رحمی، استفاده ی مادر از الکل یا داروی خاصی در دوران حاملگی، اعتیارد مادر و نارسی جنین.
زمان تولد: کمبود اکسیژن، زایمان با پا، افتادگی بند ناف، تنگی کانال زایمان ، ضربه به سر در هنگام تولد، عفونت کانال زایمان و استفاده ی نامناسب از دستگاه مکنده
بعد از تولد: ضایعات عروقی مغز، التهاب بافت مغز، کمبود اکسیژن، عفونت هایی مثل مننژیت، ضربه ی مستقیم به سر وزردی.

انواع فلج مغزی
 

تون عضلانی بالا (اسپاستیک)
کودکانی که «تون» عضلانی آن ها افزایش یافته است را کودکان«اسپاستیک» می نامند. اگر تون عضلانی کودک شما بالا باشد حرکات بدن او سخت وناهنجار خواهد بوداین گونه کودکان، هنگام غلتیدن به جای آن که حرکات نرم و راحتی داشته باشند، تنه ی خود را به صورت یک استوانه ای جامد نگه داشته وبه طور ناگهانی حرکت می کنند.
تون عضلانی پایین (هیپوتون)
کودکانی را که تون عضلانی آن ها کاهش یافته است، کودکان هیپوتون می نامند، اگر تون عضلانی کودک شما پایین باشد درحفظ حالت های بدن خود بدون کمک دیگران دچار مشکل می شود چرا که عضلات او بیش از اندازه نرم هستند.
تون عضلانی متغیر (تنویید)
کودکانی که تون عضلانی آن ها هم پایین وهم بالا است دراین گروه قرار دارند. اگر کودک شما به تون عضلانی متغیر مبتلا باشد. تون اوهنگام استراحت پایین بوده وهنگام حرکت افزایش می یابد. وهنگام تغییرحالت بدن حرکات اضافه به وضوح مشاهده می شود.

فقدان تعادل (آتاکسی)
 

مشکل اصلی این کودکان ناتوانی درهماهنگ کردن حرکات به علت ضایعه در مخچه است. دراین کودکان عدم تعادل در انجام حرکات سریع بسیار بیشتر از حالت سکون بدن اتفاق می افتد.

عوارض همراه فلج مغزی
 

*عقب ماندگی ذهنی
*تشنج
*اختلالات یادگیری
*کمبود توجه وتمرکز
*مشکلات بینایی
*کمبود شنوایی
*معلولیت های گفتاری
*معلولیت های حسی

درمان فلج مغزی
 

1-پزشکی: متخصص اعصاب وارتوپد دراین زمینه فعال هستند.
2- توانبخشی: شامل کاردرمانی ، گفتار درمانی،ارتوپدی فنی و فیزیوتراپ می شود.
منبع:نشریه 7 روز زندگی ،شماره 109.