خواب هم مانند تغذیه و ورزش برای سلامت بدن و احساس شادابی ما، اهمیت دارد. خواب نیز همچون خوردن و نوشیدن از نیازهای اولیه انسان به شمار می رود. در حالت عادی، بدن به طور طبیعی این نیاز را تأمین می کند. خواب برای جایگزین کردن انرژی و تجدید قوا بسیار لازم است. خواب، به صورت و بدن نشاط می بخشد و خستگی اندام ها و دستگاه عصبی را برطرف می کند.
در حدود یک سوم زندگی انسان در خواب می گذرد، خواب، یک نیاز طبیعی است و در صورت بی خوابی مستمر و طولانی، بدن در معرض انواع بیماری ها قرار می گیرد. داشتن خواب خوب شبانه، روی سلامتی و نشاط، رفتار، زندگی خوب، روابط زناشویی و هیجان های ما اثر می گذارد. همچنین برای افزایش توانایی در مقابله با فشارهای عصبی و تقویت دستگاه ایمنی بدن ما در برابر بیماری ها نیز نقش به سزایی دارد.
میزان کافی خواب در افراد گوناگون متفاوت است. میزان خواب مورد نیاز بدن به سن افراد بستگی دارد. یک خواب خوب شب، برای داشتن ظاهر و چهره ای جوان واجب و حیاتی است. خواب کافی یکی از بهترین روش های درمان و سلامتی پوست است. خواب برای داشتن یک چهره شاداب ضروری است؛ هرچند که انواع کرم های مخصوص شب موجب می شود پوست شما در هنگامی که خواب هستید وضعیت بهتری داشته باشد، اما به یاد داشته باشید که خواب کافی نیز بسیار مهم است. اگر فرد به اندازه کافی نخوابد، سلامت پوست به خطر افتاده، پوست تیره رنگ و زیر چشم ها کبود می شود.
7 تا 8 ساعت خواب شبانه که همراه با راحتی و آرامش خیال باشد، خستگی روزانه را از پوست گرفته و به آن شادابی می بخشد؛ زیرا در طول شب به ویژه ما بین ساعت 12 تا 4 صبح روند تقسیمات سلولی و ترمیم پوست با سرعت بیشتری انجام می گیرد، از این رو استراحت به موقع، کافی و مناسب موجب طراوت و شادابی پوست می گردد. انرژی مورد نیاز برای انجام فعالیت های روزانه نیز بیش از همه در مرحله خواب عمیق تولید می شود. سلول های آسیب دیده ترمیم و مواد و هورمون های بی شماری که در طول روز به واسطه فعالیت های بدن کاهش یافته و مصرف شده اند جایگزین می شوند. در مرحله اول، خواب عمیق انجام می گیرد.
فعالیت پوست در شب به اوج خود می رسد تا خود را بازسازی کند. پوست شما مانند بقیه اندام های بدنتان، برای دفع سموم به استراحتی کامل نیازمند است. پوست در شب و در هنگام استراحت، سموم را دفع می کند. هورمون هایی که مشغول بازسازی پوست هستند در هنگام خواب فعال تر می شوند. بازسازی سلول های پوست در حال استراحت، به اوج خود می رسند. مقدار کیفیت خواب دقیقاً روی چهره شما اثر می گذارد.
کمبود خواب موجب ضعف در کشیدگی طبیعی عضلات شده و چین و چروک ها بیشتر می شود. متخصصان بیماری های پوستی می توانند با دیدن چین و چروک های صورت شما تشخیص دهند که به کدام طرف صورت تان می خوابید. برای غلبه یافتن بر این مشکل بر روی بالش بزرگ و نرم و ترکیب نشده با مواد مصنوعی و دارای بالشی ساتنی بخوابید. کمبود آب سیستم ایمنی بدن را به شدت تضعیف نموده و ممکن است منجر به افزایش تعداد و شدت بیماری ها گردد.
کم خوابی موجب انصراف خون از پوست و نرسیدن آن به اندام های اساسی بدن می شد که در نتیجه ظاهری خسته و فرتوت به پوست داده و قوام ماهیچه ها را کاهش می دهد. پس از یک خواب نامناسب در شب، نشانه ها و ناراحتی های جسمانی مانند ظاهر شدن هاله های تیره و یا پف و ورم در اطراف چشم ها و رنگ پریدگی چهره نمایان خواهند شد. برای این که سرحال و با نشاط و دارای پوستی سالم و شاداب باشید به موقع و به اندازه کافی بخوابید.
توصیه های مهم:
•آرامش خود را حفظ کنید. برای همه داشتن یک خواب عمیق در شب مهم است. لحظه های پیش از خواب، لذت بخش ترین لحظه های آرامش اعصاب است.
•بهتر است قبل از خواب، آشفتگی و ناراحتی روحی را از خود دور کنید. کوشش کنید پیش از زمان خواب رفتارهای تان تا اندازه ی ممکن آرام بخش باشد و غصه ها، عصبانیت های دایمی و اندیشه های پریشان را به محل خواب خود نبرید.
•برای این که یک خواب خوب در شب داشته باشید، از فشارهای روحی پرهیز نمایید. فراموش نشود که توجه به این امر به شما کمک می کند که ساعات زیادی از شب را به خوبی بخوابید.
•از خوابیدن در تخت خوابی ناراحت خودداری نمایید. تخت خوابی خریداری کنید که راحت و مطابق میل تان باشد؛ همچنین در مورد بالش هم، چنین تصمیمی داشته باشید. یک بالش نرم، اما محافظ و نگه دارنده سر و گردن تهیه کنید. بالش سفت و نامناسب می تواند مانع از خواب شده و شما را بیدار نگاه دارد.
•حمام کردن پیش از خواب، شنیدن موسیقی آرام، خواندن قرآن و کتاب های ساده و شاد، دعا کردن و آرام شدن، از درمان های بی خوابی است. انجام این کارها، خستگی روزانه را از بین می برد و خواب راحتی را برای شما تضمین می کند.
•مشکلات خود را قبل از خواب حل کنید.
•در هنگام خواب هرگز به مسایل نگران کننده فکر نکنید.
•کوشش کنید بلافاصله پس از یک دوره تمرکز شدید، مانند اضافه کاری یا یررسی یک مسأله پیچده و دشوار به رختخواب نروید؛ چرا که ممکن است ذهن هنوز فعال و هوشیار باشد.
•اگر دچار اختلال خواب هستید، خواب نیمروز را ترک کنید؛ حتی یک چرت کوچک در طول روز باعث می شود که شب سخت به خواب بروید.
•پس از صرف غذا فوراً نخوابید.
•بهتر است پیش از خوابیدن، مطالب شادی بخش و امیدوار کننده بخوانید.
•هنگامی که به رختخواب می روید و دراز می کشید با دعا خواندن و آرامیدن، ذهن خود را از مسایل روز دور نگه دارید و بدین ترتیب به آرامش خود کمک کنید تا راحت به خواب روید و خوب بخوابید.
•در هنگام خواب از نور و روشنایی اجتناب نمایید. به طور کلی در هنگام خواب از روشن نمودن چراغ ها خودداری کنید.
•ساعات استراحت خود را تنظیم کنید. مثلاً در ساعت 11 شب بخوابید و هفت تا هشت ساعت بعد از خواب بیدار شوید تا پوست و دیگر اندام های بدنتان روشن و شاداب به نظر آیند.
•سعی کنید هنگام خواب به ساعتی که در کنار خود می گذارید نگاه نکنید.
•موسیقی آرام گوش دهید.
•کوشش کنید هر شب در ساعت خاصی به خواب بروید و هر روز در ساعت معینی از خواب بیدار شوید تا بدنتان به این شکل خواب و بیداری عادت کند.
•به هنگام خوابیدن، وضعیت نامناسب بدن تان را رعایت کنید.
•به طور منظم ورزش کنید. غذاهای سرشار از ویتامین B کمپلکس برای خواب سودمند تر می باشد.
•مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین B3 به کسانی که بی خوابی دارند کمک می کند.
•قبل از رفتن به رختخواب از سیگار کشیدن خودداری کنید. نیکوتین موجود در سیگار باعث بروز بی خوابی و اختلال در خواب می شود.
•مصرف مایعات را پیش از خواب کاهش دهید تا مجبور نشوید چندین بار از رختخواب برخیزید و به دستشویی بروید.
•از مصرف مایعات در فاصله 90 دقیقه قبل از خواب خودداری کنید. زیرا حدود 90 دقیقه طول می کشد تا مایعات مصرفی به ادرار تبدیل شود. احساس دفع ادرار به ویژه در افراد سالمند موجب بیدار شدن از خواب و اختلال خواب می شود.
•از خوردن غذاهای تند و نوشابه های گازدار پیش از خواب خودداری نمایید.
•قبل از خواب، غذایی ساده و سالم مصرف کنید. به این منظور یک لیوان شیر بنوشید و یا کمی میوه بخورید. تحقیقات نشان داده است که افراد گرسنه به سختی به خواب می روند.
•از مصرف خودسرانه قرص های خواب آور جداً خودداری نمایید.
•در اتاق خواب خود استرس و ناآرامی ایجاد نکنید.
•لباس های شما در هنگام خواب نباید تنگ و آزار دهنده باشد، بلکه باید راحت و آزاد باشید.
•از خوردن شام سنگین پرهیز نمایید.
•از مصرف مواد معدنی طبیعی غافل نشوید. تحقیقات نشان داده است که کلسیم، منیزیم، روی، مس و آهن همگی روی خواب تأثیر می گذارد.
•مصرف روزانه میوه ها و سبزی ها را فراموش نکنید.
•اتاق خواب خود را تاریک، آرام و با هوای ملایم یا خنک آماده نمایید.
•اتاق خواب باید تهویه مناسب و اکسیژن کافی برای تنفس داشته باشد.
•در هنگام خواب، پنجره ای از اتاق را کمی باز بگذارید. بهتر است اتاقی که می خوابید، هوای تازه در آن جریان داشته باشد.
تأثیر ساعات مختلف خواب بر سلامتی بدن
ر. رنجبران
داشتن عادات غذایی صحیح و توجه به زمان خوابیدن و استراحت برای حفظ سلامت بدن مهم است تا بتواند مواد مغذی را جذب و مواد زائد را دفع کند.
برای سالم زیستن، باید خواب راحت و آرامی داشته باشیم. به موارد زیر دقت کنید تا اهمیت خوابیدن برای شما روشن گردد:
ساعت 9 تا 11 شب: زمانی است برای از بین بردن مواد سمی و غیر ضروری که این عملیات توسط آنتی اکسیدان ها انجام می شود. در این ساعات بهتر است بدن در حال آرامش باشد. در غیر این صورت اثر منفی بر روی سلامتی خود گذاشته اید.
ساعت 11 تا 1 شب: عملیات از بین بردن مواد سمی در کبد ادامه دارد و شما باید در خواب عمیق باشید.
ساعت1 تا 3 نیمه شب: عملیات سم زدایی در کیسه صفرا، در طی یک خواب عمیق به طور مناسب انجام می شود.
ساعت 3 تا 5 صبح: عملیات از بین بردن مواد سمی در ریه اتفاق می افتد. بعضی مواقع دیده شده که افراد در این زمان، سرفه شدید یا عطسه می کنند.
ساعت 5 تا 7 صبح: این عملیات در روده بزرگ صورت می گیرد، لذا می توانید آن را دفع کنید.
ساعت 7 تا 9 صبح: جذب مواد مغذی صورت می گیرد، پس بهتر است صبحانه بخورید. افرادی که بیمار می باشند، بهتر است صبحانه را در ساعت 6 و 30 دقیقه میل کنند.
کسانی که می خواهند تناسب اندام داشته باشند، بهترین ساعت صرف صبحانه برای آنها، ساعت 7 و 30 دقیقه می باشد و کسانی که اصلاً صبحانه نمی خورند، بهتر است عادت خود را تغییر دهند و در ساعت 9 تا 10 صبح صبحانه بخورند.
دیر خوابیدن و دیر بلند شدن از خواب، باعث می شود مواد سمی از بدن دفع نشود.
از نصفه های شب تا ساعت 4 صبح، مغز استخوان عملیات خون سازی را انجام می دهد.
در ایام تعطیل، بسیاری افراد تا دیروقت بیدار می مانند و بعد از اتمام تعطیلات، به خستگی به سر کار می روند، چون اعمال بدنشان دچار سردرگمی شده است و نمی داند چه باید انجام بدهد. پس همیشه، زود بخوابید و خواب آرامی داشته باشید.
منبع: نشریه بانو، شماره 31.