حیات جانوری جزیره قشم
در آب ها و خشکى هاى جهان سه سیستم حیاتى از نظر تنوع زیستى از بیشترین تنوع جانورى و گیاهى برخوردارند این سه اکوسیستم عبارتند از جزایر مرجانى و جنگل‌هاى حرا و جنگل‌هاى بارانى در جزیره قشم و آب هاى پیرامونى آن دو اکوسیستم هاى اول و دوم حضور دارند وسعت جنگل هاى حرا در قشم بیش از 200 کیلومترمربع است وسعت جزایر مرجانى در آب هاى پیرامون قشم مشخص نشده اما بر اساس برآوردهاى مقدماتى در اطراف قشم و تنگه هرمز تراکم مرجان ها و تنوع جانورى وابسته به آن بیش از هر جاى دیگر در خلیج فارس است.
تنوع جانورى جنگل‌هاى حرا در سراسر جهان و همچنین در ایران به راستى بى‌نظیر است. تنوع بى‌مهرگان جنگل‌هاى حرا فراتر از تصور است. در جزیره قشم مهره‌داران این سیستم حیاتى را که نسبت به بى‌مهرگان از درصد ناچیزى برخوردار است کاملاً شناسایى نشده‌اند.
شناسایى مرجان‌ها، برآورد وسعت و پراکنش آنها و شناخت موجودات وابسته به مرجان‌ها در تنگه هرمز و مجاور قشم به سال‌ها کار مداوم دانشمندان کارشناسان متخصص زیست‌شناسى دریایى نیازمند است.
بیش از 50 گونه از نرمتنان دو کفه‌اى، گاستروپودها، سفالوپودها و خارپوستان، خرچنگ و مرجان در سواحل قشم وجود دارد.
اطلاعاتى که در سال‌هاى اخیر در زمینه شناخت مهره‌داران خشکى‌زى و بخشى از جانوران بزرگ دریایى آبهاى پیرامون قشم و خشکى‌هاى جزیره جمع‌آورى شده موارد زیر را نشان مى‌دهد:
گونه‌هاى شناسایى شده پستانداران قشم عبارتند از 4 گونه خفاش که یک نوع آن خفاش میوه‌خوار است، خفاش میوه‌خوار بزرگ‌ترین خفاش کشور بوده و بیشتر از قشم گزارش شده است.
4 گونه جونده، یک نوع خارپشت، یک گونه خرگوش، یک گونه روباه و دو نوع نمسى و یک نوع جبیر یا غزال ایرانى نیز در قشم شناسایى شده است.
خزندگان شناسایى شده قشم نیز بسیار متنوع هستند. سه نوع مار و 17 گونه مارمولک و یک نوع دوزیست در قشم شناخته شده‌اند.
در میان مهره‌داران قشم، پرندگان از بیشترین تنوع برخوردارند. فهرست پرندگان شناسایى شده قشم تا سال گذشته 98 گونه بود اما با شناسایى 75 گونه پرنده دیگر، این فهرست در حال حاضر به 173 نوع رسیده است. برخى از این پرندگان از جمله پرندگان نادر کشورمان هستند که شاهین کبود و حواصیل سبز از آن جمله‌اند.
معدود آهوان باقى‌مانده قشم به دشت‌هاى بسیار زیباى فراز کوه‌ها پناه برده‌اند و آخرین روزهاى پرخطر زندگى خود را در آنجام مى‌گذرانند. نسل آهو در جزیره قشم به شدت در خطر انقراض است. از این جانواران بسیار زیبا و باارزش که در صورت حضور در جزیره، زیبایى خیره‌کننده‌اى به طبیعت آن مى‌بخشد طى سال‌هاى گذشته هیچ‌گونه حفاظتى به عمل نیامده و با این ثروت‌هاى باارزش جزیره برخورد مناسبى صورت نگرفته است.
ـ دوزیستان و خزندگان جزیره قشم: با توجه به موقعیت جغرافیاى جزیره قشم در خلیج فارس و به دلیل تنوع نواحى اکولوژیک آن و همچنین به دلیل وجود زیستگاه‌هاى متنوع نظیر:
محیط تالابى جنگل حرا، پهنه‌هاى گلى، تپه ماهورهاى متنوع، مناطق بیابانى، شنزارها، سواحل شنى، مناطق صخره‌اى، مزارع و باغ‌هاى کشاورزى و چمنزارهاى فصلى ـ مطالعه مقدماتى اکولوژیک توزیع و پراکنش دوزیستان و خزندگان جزیره صورت پذیرفت.
این مطالعه طى سال‌هاى 82-81 با همکارى پروفسور پاپنفوس (Prof. Papenfus) از دانشگاه برکلى آمریکا در سراسر جزیره انجام و نمونه‌هاى جمع‌آورى شده بر اساس خصوصیات مورفولوژیک، مورفومتریک و مریسیتک شناسایى و کلیه نمونه‌ها با فرمالین تثبیت(FIX) شده و در الکل در محل موزه قشم نگهدارى مى‌شوند.
نتایج مطالعه نشان داد که نمونه‌هاى جمع‌آورى شده متعلق به 10 خانواده:
1) Bufonidae 2) Agamidae 3) Lacertidae 4) Gekkonidae
5) Scincidae 6) Varanidae 7) Colubridae 8) Viperidae
9) Cheloniidae 10) Hydrophiidae
این 10 خانواده شامل 22 جنس و 26 گونه هستند. یک گونه وزغ، 16 گونه سوسمار، 6 گونه مار (4 گونه سمى و 2 گونه غیررسمى) و 3 گونه لاک‌پشت دریایى تاکنون در جزیره شناسایى شده‌اند. نتایج مهم این پژوهش که از لحاظ پراکنش دوزیستان و خزندگان در ایران حائز اهمیت است بدین شرح است:
1 ـ گزارش تمامى گونه‌ها به جزء دو گونه سوسمار Pristurus rupestris و Acanthodactylus micripholis از جزیره براى اولین بار است.
2 ـ گزارش گونه Ophiomorus از جزیره قشم به عنوان دومین گزارش این گونه از ایران است.
3 ـ شناسایى گونه Lepidochelys olivacea از جزیره قشم براى اولین بار از خلیج فارس گزارش گردیده است.
فهرست گونه‌هاى شناسایى شده در قشم:
نام فارسى نام انگلیسى نام علمى
وزغ بلوچى Baluchestan coastal toad Bufo olivaceus
لاک‌پشت سبز Green turtle Chelonia mydas japonica
لاک‌پشت منقار عقابى Hawksbill turtle Eretmochelys imbricata bissa
لاک‌پشت زیتونى ریدلى Olive ridley turtle Lepidochelys olivacea
آگاماى وزغى خاکسترى Grey toad Agama Pherinocephalus Scutellatus
آگاماى چابک Brilliant Agama Trapelus agilis
گکوى زگیلدار بلوچى Baluch rock Gecko Bunopus tuberculats
گکوى دم زبر Keeled rock Gecko Cyrtopodion Scubrum
گکوى شکم زرد Yellow-bellid house Gecko Hemidactylus Flaviviridis
گکوى ایرانى Persian Gecko Hemidactylus Persicus
گکوى ترکى Turkish warty Gecko Hemidactylus turcicus
گکوى سنگلاخ بلانفورد Pristurus rupestris
سوسمار پاشرابه‌ى بلانفورد Acanthodactylus blanfordi
سوسمار پاشرابه‌ى ایرانى Persian fringe
Acanthodactylus micropholis
دایناسورهاى کوچک قشم:
پروفسور تئودور پاپنفوس، متخصص خزندگان و استاد دانشگاه برکلى کالیفرنیا، هر سال به مدت یک ماه براى مطالعه در مورد خزندگان ایران به کشور ما مسافرت مى‌کند. او عضو ارشد مرکز مطالعات خزندگان جهان است و از چند دهه سابقه کار و پژوهش در این زمینه برخوردار است.
آقاى تئودور پاپنفوس در آخرین مسافرت خود به ایران (سال 1382) دو روز میهمان سازمان منطقه آزاد قشم بود و طى آن از مناطقپارک ملى شهاب، باغ گیاهشناسى قشم و حاشیه جنگل حرا بازدید نمود. خزندگانى که توسط این متخصص برجسته در جزیره قشم شناسایى شد، عباتند از:
– Bunopus tuberculatus
– Hemidactylus turcicus
– Ophiomorus tridactylus
– Trapelsu agilis
– Acanthodactylus
– Pristurus rupetris
علاوه بر خزندگان جزیره قشم، در جزه هنگام نیز خزنده بزرگ و سنگین وزن Uromastyx aegyptius به تعداد فراوان مشاهده شد.
گونهOphiomorus از جنس خزندگانى است که در شنزارهاى ایران به سر مى‌برد. این خزنده در اعماق شن‌هاى روان زندگى، حرکت و تغذیه مى‌کند. شب‌ها که شن‌هاى روى تپه‌ها خنک‌تر مى‌شوند به سطح شنزار مى‌آید و البته به ندرت دیده مى‌شود.
جمعیت این خزنده که به دلیل شکل بدن توانایى شنا کردن درون تپه‌هاى شن را دارد در قشم بسیار زیاد است. مشاهده این خزنده در جزیره باعث تعجب آقاى پاپن فوس شد. این خزنده پیش از این در هیچ جزیره‌اى در جهان دیده نشده بود. حضور این خزنده در جزیره قشم دلیل روشنى است بر اینکه در دوره‌هاى گذشته زمین‌شناسى، قشم به سرزمین اصلى ایران متصل بوده است.
مشاهده انواع بسیار جالب خزنده با جمعیت قابل توجه در جزیره قشم موجب حیرت پرفسور پاپنفوس شد. به همین روى، علاقه وافرى براى همکارى‌هاى علمى با منطقه آزاد قشم ابراز داشتند و به همین دلیل در مورد نحوه همکارى و زمینه‌هاى مختلف کار توافق اولیه صورت گرفت.
نکته دیگر آنکه قرار است پروفسور آندرسون استاد دانشگاه برکلى و رئیس انجمن خزنده‌شناسى جهان به ایران بیاید. پروفسور آندرسون دو سال قبل کتاب جامع خزندگان ایران را با بیش از 190 عکس رنگى در 450 صفحه به چاپ رسانده است.
پرندگان قشم
بارزترین پدیده طبیعى قشم گوناگونى پرندگان آن است. از میلیون‌ها سال پیش به این سو حدود چهارمیلیون پرنده مهاجر به‌طور منظم در فصل‌هاى مختلف سال، به خلیج فارس همانند یک زیستگاه ویژه، پناه مى‌آورند.
غنى‌ترین اکوسیستم در جزیره قشم که همه ویژگى‌هاى یک زیستگاه بیولوژیکى کامل را دارد، در شمال غربى جزیره واقع شده است. این منطقه بخشى از مجمع‌الجزایر همیشه سرسبز جنگل‌هاى مانگرو در تنگه خواران است که بر اساس کنوانسیون رامسر، در فهرست مناطق حفاظت شده بین‌المللى به ثبت رسیده است. در این مکان، بیشترین تعداد پرندگان و متنوع‌ترین گونه‌ها دیده مى‌شود.
به‌طور کلى، در گشت و گذارى چند روزه در جزیره قشم به آسانى مى‌توان تا 100 گونه از پرندگان آن را مشاهده کرد.
جنگل دریایى حرا در قشم شرایطى ویژه و بس مناسب براى آشیانه‌سازى و تغذیه میلیون‌ها پرنده فراهم آورده است. گسترده این جنگل که روزانه دو بار هنگام مد دریا در آب فرو مى‌رود، شامل توده‌هاى انبوه از گونه درخت Avicennia marina است. این درخت یکى از 65 گونه شناخته شده مانگرو است که توانسته خود را با آب شور دریا تطبیق دهد و به خوبى در آن رشد کند. سرشاخه درختان حرا اغلب توسط اهالى بومى، به منظور تغذیه دام، مورد استفاده قرار مى‌گیرد.
در منطقه خلیج فارس افزون بر 300 گونه پرنده شناسایى و به ثبت رسیده که در فصل‌هاى مختلف سال مى‌توان حدود 150 گونه از آنها را پیرامون جزیره قشم و در لابه‌لاى درختان حرا مشاهده کرد. برخى از این گونه‌ها در فصل‌هاى پاییز و بهار، در مسیر مهاجرت خود از افریقاى جنوبى و شرقى به سوى اوراسیا و سیبرى، جزیره قشم را به عنوان توقفگاهى براى تجدید قوا برمى‌گزینند و بعضى گونه‌ها نیز براى زمستان گذرانى به این جزیره مهاجرت مى‌کنند.
پرندگان ساکن این جزیره را مى‌توان در سراسر سال در مناطق بین جزر و مدى، سواحل صخره‌اى مرجانى، صخره‌هاى ساحلى، پهنه‌هاى گلى و در لابه‌لاى درختان حرا مشاهده کرد. این آشیانه‌هاى اکولوژیکى سرشار از مواد غذایى هستند که هنوز دست‌نخورده باقى مانده‌اند و همچنین زیستگاه مناسبى را براى آشیانه‌سازى پرندگانى به وجود آورده‌اند که به تابستان‌هاى گرم عادت دارند.
برخى از پرندگان جزیره قشم عبارتند از:
پلیکان پا خاکسترى، باکلان، حواصیل خاکسترى، اگرت کوچک، اگرت ساحلى، اگرت سفید، حواصیل شب، حواصیل هندى، کفچه نوک، فلامینگو، عقاب ماهیگیر، کرکس، جیرفتى، هوبره، سلیم خرچنگ‌خوار، صدف‌خوار، دیدومک، تله نوک پهن، کاکایى سر سیاه، کاکایى پشت سیاه، پرستو دریایى دودى، پرستو دریایى کاکلى کوچک، پرستو دریایى معمولى، پرستو دریایى کاکلى، سبز قباى هندى، زنبور خانگى کوچک، دم جنبانک ابلق، دم جنبانک کله زرد، میوه‌خور، بلبل خرما، سنگ چشم کله سرخ، سوسک چیفچاف، سوسک جنبان، سوک سرسیاه، طرقه بنفش، طرقه کوهى، چکچک بیابانى، شهدخور، زرد پر مزرعه، سهره خاکی.
برخلاف بسیارى از پرندگان شکارى که از منابع گوناگون تغذیه مى‌کنند، عقاب ماهیگیر منحصراً صیاد ماهى است. این پرنده بر فراز دریاها و دریاچه‌ها پرواز مى‌کند و در آسمان دور مى‌زند. پس از پیدا کردن طعمه، از ارتفاع پرواز خود مى‌کاهد و در فاصله تقریباً سى مترى آب دریا به پرواز و دور زدن ادامه مى‌دهد. سپس با سرعت بسیار زیاد به سوى طعمه فرود مى‌آید و درحالى‌که نوک بال‌هاى بلندش به عقب خم شده است شیرجه‌اى برق‌آسا مى‌زند و غذاى خود را از درون آب صید مى‌کند. ماهى‌ها احتمالاً تا آخرین لحظه‌هاى حمله متوجه نزدیک شدن صیاد خود نمى‌شوند.
پاهاى عقاب ماهیگیر بلند و آبى رنگ و ران‌هایش فاقد پرهاى بلند و انبوه است. این پاها به پنجه‌هاى بسیار قوى ختم مى‌شوند. در نوک انگشتان بلند و قدرتمند این عقاب چنگال سیاه، بلند و تیز قرار دارد. عقاب ماهیگیر با این پنجه‌هاى کاملاً مناسب است که ماهى صید مى‌کند.
در هنگام شیرجه زدن، ابتدا پنجه‌ها و پاهاى عقاب وارد آب مى‌شوند و مقدارى آب به اطراف پخش مى‌شوند. گاهى همه بدن عقاب نیز به زیر آب مى‌رود. در صورت موفق شدن به صید، عقاب ماهیگیر در حالى‌که ماهى را با هر دو پنجه در امتداد بدن نگه داشته است به سمت ساحل پرواز مى‌کند و در نقطه مناسبى از ساحل مى‌نشیند و به خوردن آب مى‌پردازد.
در صورتى‌که ماهى صید شده بزرگ باشد و با تکان‌هاى شدید بدن خود پرواز را براى عقاب مشکل کند، عقاب ماهیگیر در حال پرواز با نوک قوى خود به بخش‌هایى از سر ماهى زخم‌هاى اساسى وارد مى‌کند.
براى کاستن از مزاحمت جانورانى مانند روباه و کاکایى، عقاب ماهیگیر محل خوردن ماهى را به دقت انتخاب مى‌کند. او اغلب در نوک صخره‌ها و سنگ‌هاى محصور در آبهاى دریا مى‌نشیند.
رنگ بدن عقاب ماهیگیر به شکلى است که در کار صید کاملاً مؤثر و مفید است. پرهاى زیرین بدن عقاب در حال پرواز به رنگ سفید متمایل به آبى آسمان است. در زیر بال‌ها نوار خاکسترى باریکى دیده مى‌شود. پشت بدن و بال‌ها کاملاً تیره رنگ است. نوار سیاهى از نوک تا پس سر عقاب ماهیگیر کشیده شده که از روى چشم‌ها نیز گذشته است. با این ویژگى‌ها به آسانى مى‌توان عقاب ماهیگیر را شناخت و از عقاب‌هاى دیگر تشخیص داد.
عقاب ماهیگیر در نوک صخره‌ها و مکان‌هایى که دور از دسترس جانوران گوشت‌خوار است لانه مى‌سازد. لانه این عقاب بسیار بزرگ است و از سر شاخه درختان و درختچه‌ها ساخته مى‌شود. قطر لانه عقاب اغلب بیشتر از یک متر است. گاهى سه و به ندرت چهار جوجه در یک لانه مشاهده شده‌اند ولى اغلب یک یا دو جوجه در هر لانه بزرگ مى‌شوند. اشتها و رشد جوجه‌ها بسیار زیاد است. عقاب ماهیگیر براى سیر کردن جوجه‌ها مجبور است به‌طور مداوم ماهى صید کند. بنابراین، لانه این عقاب اغلب در نزدیکى دریا دیده مى‌شود.
در تمام سواحل صخره‌اى جزیره قشم و همچنین در سراسر جنگل‌هاى دریایى حرا مى‌توان عقاب ماهیگیر را به آسانى دید.
تعداد عقاب‌هاى ماهیگیر در قشم بیش از هر نقطه‌اى در ایران است.
عقاب ماهیگیر در تمام فصول سال در قشم حضور دارد
لاک پشت- گلخورک
شناکنان به ساحل نزدیک مى‌شود که سال‌ها پیش همان‌جا متولد شده بود شب که مى‌شود، جسم سنگین خود را بر روى ماسه‌هاى ساحل به پیش مى‌کشد محلى مناسب مى‌باید به کمک دست‌ها و پاهاى کوتاه و باله مانند خود، به زحمت زیاد گودالى مى‌سازد، بیش از صد تخم مى‌گذارد، روى آنها را دوباره مى‌پوشاند و هنوز هوا تاریک است که فارغ، به آغوش دریا باز مى‌گردد.
جزیره قشم به دلیل داشتن سواحل شنى و ماسه‌اى مناسب، همواره در فصل بهار لاک‌پشت‌هاى دریایى بسیارى را براى تخم‌گذارى به سوى خود مى‌کشاند. ساحل شیب دراز در آبهاى جنوبى قشم، از جمله مکان‌هاى مناسب براى تخم‌گذارى لاک‌پشت‌هاى بزرگ پیکر دریایى است.
در شب‌هاى مهتاب که نور نقره‌گون ماه، همه سواحل قشم را روشن مى‌کند، تماشاى جانورى با پیکرى سنگین و شکلى غریب، که از دریایى مواج و پرشکوه بیرون مى‌آید. بیشتر به یک افسانه مى‌ماند تا واقعیت.
حفر گودالى به عمق بیش از نیم متر به کمک باله‌ها، پر کردن گودال با ده‌ها و گاه بیش از صد تخم در کمتر از نیم ساعت، تلاش در مخفى کردن لانه و راه پیمودن جانورى به آن سنگینى به کمک باله، به راستى تماشایى است و تجربه‌اى که اگر بارها تکرار شود نیز باز اعجاب‌انگیز است. این رویداد به یادماندنى بارها و بارها در سواحل جنوبى قشم، به ویژه در خلیج‌هاى دور افتاده اتفاق مى‌افتد.
از میان هشت گونه لاک‌پشت دریایى شناسایى شده در آبهاى جهان، پنج‌گونه به پهنه‌هاى آبى خلیج فارس و دریاى عمان وارد مى‌شوند: لاک‌پشت سبز، لاک‌پشت عقابى، لاک‌پشت چرمى، لاک‌پشت سرخ و لاک‌پشت رایدلی.
پاکى آب، ورود رودخانه‌هاى متعدد، عمق مناسب و غنى بودن حیات گیاهى و جانورى در آبهاى کشور ما بیش از آبهاى ساحل جنوبى این دریا است و به همین دلیل آبهاى شمال خلیج فارس براى زندگى لاک‌پشت‌ها به مراتب بهتر و مناسب‌تر است. از میان پنج گونه لاک‌پشت دیده شده در این دریا، دو گونه لاک‌پشت سبز و لاک‌پشت عقابى در سواحل ایران بر روى سواحل شنى و ماسه‌هاى نرم با شیب ملایم تخم‌گذارى مى‌کنند.
سواحل بکر جنوبى جزیره‌ى قشم که شیب ملایمى دارند، محل تخم‌گذارى لاک‌پشت‌هاى دریایى هستند. لاک‌پشت‌ها حداقل دو متر و حداکثر 50 متر براى تخم‌گذارى از دریا فاصله مى‌گیرند. همه لاک‌پشت‌ها، شب‌هاى براى تخم‌گذارى به ساحل مى‌آیند. در موارد استثنایى نیز لاک‌پشت‌هایى در حال تخم‌گذارى در روز مشاهده شده‌اند.
لاک‌پشت‌هاى عقابى به ساحل مى‌آیند، اغلب پس از آنکه مسافتى در ساحل جلو مى‌روند، کیفیت ماسه را بررسى مى‌کنند و چنانچه آن را مناسب تشخیص ندهند بدون تخم‌گذارى به دریا باز مى‌گردند.
تعداد تخم‌هاى گذاشته شده در چاله‌ها از 40 تا 150 عدد در نوسان است. وزن تخم لاک‌پشت‌هاى عقابى از 26 تا 31 گرم، قطر آن حدود 43 میلى‌متر و حجم تخم‌ها نیز حدود 25 تا 30 سانتى‌متر مکعب است.
تخریب سواحل ماسه‌اى و برداشت شن و ماسه از آنها، توسعه فیزیکى و ساخت و ساز در سواحل، توسعه راه‌هاى ساحلى و آلودگى نفتى از جمله عواملى است که مکان‌هاى مناسب تخم‌گذارى لاک‌پشت‌ها را به مرور از بین مى‌برد و سبب کاهش نسل این آبزیان مى‌شود.
خوردن گوش لاک‌پشت در ایران عمومیت ندارد اما اعتقاد نادرست به ارزش زیاد غذایى و دارویى تخم این آبزى در میان برخى افراد، نسل آنها را به شدت تهدید مى‌کند. از دیگر دشمنان لاک‌پشت‌ها که علاقه زیادى به تخم آنها دارد، سگ، روباه و خدنگ است. روباه و سگ با استفاده از قدرت بویایى خود به آسانى محل تخم‌گذارى لاک‌پشت‌ها را تشخیص مى‌دهند و تخم‌ها را از حفره‌ها بیرون مى‌آورند.
تخم‌گذارى لاک‌پشت‌هاى عقابى در سواحل قشم از نیمه دوم اسفند آغاز مى‌شود و حداکثر تا پایان اردیبهشت ادامه مى‌یابد. پس از آن، بین 45 تا 60 روز طول مى‌کشد تا بچه لاک‌پشت‌ها سر از تخم بیرون آورند. دماى کم یا زیاد، بر خروج دیرهنگام یا زودهنگام بچه لاک‌پشت‌ها از تخم و همچنین تعیین جنسیت آنها تأثیر مى‌گذارد. هر اندازه دماى محیط تخم‌ها بیشتر باشد بچه‌هاى زودتر از ماسه‌هاى سر بیرون مى‌آورند و جنس آنها نیز ماده خواهد شد. اما کاهش دما تأثیر معکوس در این فرایند دارد. طولانى بودن زمان تخم‌گذارى لاک‌پشت‌ها موجب ایجاد تعادل میان تعداد نر و ماده‌ها مى‌شود.
بیرون آمدن بچه لاک‌پشت‌ها از زیر ماسه‌ها دیدنى و شگفت‌انگیز است. ابتدا یک بچه لاک‌پشت دماغ کوچک و سیاه خود را از میان دانه‌هاى ماسه بیرون مى‌آورد. کمى آرام مى‌گیرد و بدون کمترین جنبش و حرکت، مى‌ماند. پس از آن سر بچه لاک‌پشت‌ها تا زیر چشم‌ها از ماسه بیرون مى‌آید، مثل اینکه اطراف را مى‌پاید و بررسى مى‌کند. دقایقى طولانى ممکن است در همین حالت بماند. بدون اینکه کوچک‌ترین حرکتى داشته باشد. گاهى در این فاصله یک دو بچه لاک‌پشت دیگر نیز سر از ماسه‌ها درمى‌آورند. ممکن است چند بچه لاک‌پشت در کنار هم دقایق متمادى در حالى‌که فقط سرهایشان از ماسه بیرون آمده همچنان بى‌حرکت باقى بمانند. سرانجام زمانى که یک یا چند لاک‌پشت به حرکت درمى‌آیند مثل اینکه حرکت سطح ناگهان باعث جنبش لایه‌هاى زیر شده باشد، ده‌ها بچه لاک‌پشت به یکباره با هم به سطح مى‌آیند. در این حالت مانند آن است که چشمه‌اى مى‌جوشد بچه لاک‌پشت‌ها در هم مى‌لولند و با عجله بیرون مى‌آیند و بلافاصله به سمت دریا به راه مى‌افتند. این نوزادان را تنها درکى غریزى و حسى به سوى دریا مى‌کشاند و این آغاز راهى دشوار همراه با خطرهاى بسیار براى آنهاست.
گلخورک
ماهى‌هاى خشک: گلخورک‌ها، که ماهیان خزنده نیز نامیده مى‌شوند، از گونه‌هاى آشنا و دائمى زیستگاه‌هاى مانگرو (حرا) در جزیره قشم به شمار مى‌روند.
گلخورک‌ها در دالان‌ها و حفره‌هایى که در گل و لاى محل رویش درختان حرا به وجود مى‌آیند زندگى مى‌کنند و در هر دو حالت جزر و مد دریا فعال هستند و جزء معدود ماهیان‌اند که بیشتر اوقات خود را خارج از آب مى‌گذرانند.
گلخورک‌ها با ایحاد حرفه در بستر جنگل‌هاى حرا موجب رسیدن اکسیژن به ریشه‌هاى فرو رفته در گل و لاى محل رویش حرا و ادامه حیات آنها مى‌شوند.
گلخورک‌ها از سخت‌پوستان ریز یا بقایاى گیاهى و آبزیان کوچک تغذیه مى‌کنند و خود نیز در چرخه حیات غذاى بسیارى از پرندگان آبزى، انواع ماهیان جنگل‌هاى حرا در جزیره قشم هستند. وجود گلخورک‌ها در کنار ده‌ها نوع پرنده و ماهیان ریز و درشت باعث ایجاد نظمى دلپذیر در چرخه زنجیره غذایى موجودات جنگل‌هاى حرا شده و علاقه‌مندان بسیارى را براى تماشاى اعجاز طبیعت در جنگل‌هاى دریایى حرا به سوى خود مى‌خوانند.
ماهى هاى زینتى آب هاى اطراف قشم
ماهى‌هاى زینتى (Ornamental fishes) به دلیل رنگ‌هاى زیبا و خیره‌کننده و یا شکل‌هاى عجیب آنها مورد توجه قرار گرفته‌اند. این ماهیان به دو دسته اصلى ماهى‌هاى آب شیرین و ماهى‌هاى آب شور (دریایى) تقیسیم مى‌شوند. اگرچه حجم اصلى تجارت ماهیان زینتى در دنیا به ماهى‌هاى زینتى آب شیرین اختصاص دارد، اما فعالیت بر روى ماهیان زینتى دریایى (آب شور) نیز امروزه در جهان بسیار گسترش یافته و به رغم حجم اندک داراى ارزش بسیار و قابل توجه است. این امر به خاطر زیبایى و تنوع رنگ‌هاى جذاب این گونه ماهیان است
ماهى‌هاى زینتى آب شور به دلیل همجوارى مرجان‌ها و صخره‌هاى مرجانى، به ماهى‌هاى مرجانى (Coral Reef fishes) نیز معروف هستند. در کشور ما نیز این ماهى‌ها در اطراف صخره‌هاى مرجانى و پیرامون جزایر مرجانى خلیج فارس وجود دارند.
ـ ماهى‌هاى زینتى دریایى: امروز آکواریوم‌هاى دریایى بسیار متداول گشته‌اند. نگهدارى ماهى‌هاى صخره‌هاى مرجانى در آکواریوم که روزگارى غیرممکن مى‌نمود اکنون با پیشرفت تکنولوژى و دست‌یابى به زیست‌شناسى و فناورى نگهدارى این ماهیان، با ساخت نمک‌هاى مصنوعى دریا و سایر نهاده‌ها روند سریع‌ترى پیدا کرده است به نحوى که در کشورهاى پیشرفته، بسیارى از آنها مورد تکثیر و پرورش قرار گرفته‌اند. از طرفى، وجود ماهى‌هاى زیبا در صخره‌هاى مرجانى و آسان شدن ورود انسان به محل زیست طبیعى این مخلوقات زیبا باعث جذب هزاران توریست از سراسر دنیا براى دیدن صخره‌هاى مرجانى و موجودات ساکن آنها گشته است به‌طورى که سالانه هزاران نفر تنها براى دیدن جزایر و صخره‌هاى زیباى مرجانى کشور مالدیو (که به آکواریوم جهان معروف شده) به آنجا سفر مى‌کنند و این کشور فقط از طریق جذب توریست درآمد فراوانى کسب مى‌نماید.
نخستین چیزى که در یک نگاه به آبسنگ‌هاى مرجانى توجه هر بیننده‌اى را به خود جلب مى‌کند شفافیت آب و تنوع و تراکم موجودات آبزى این مناطق است. براى مثال در آبسنگ‌هاى بزرگ مرجانى استرالیا (Grate Barrier Reef) بیش از دوهزار گونه از انواع آبزیان در آن زندگى مى‌کنند (Dakin- 1995).
ماهى‌هاى زینتى مرجانى به منظور کسب حداکثر و مناسب‌ترین فضاى اطراف خود از لحاظ شکل رنگ و رفتار به‌گونه‌اى تکامل یافته‌اند که توانایى زندگى در نواحى مختلف مرجانى را پیدا کرده‌اند. آنها براى زنده ماندن به انواع خاصى از غذاها وابستگى پیدا کرده‌اند و براى به دست آوردن آن روش‌ها و ترفند‌هاى ویژه خود را دارند. رقابت بر سر کسب غذا و فضا همیشه در چنین محیط فشرده‌اى در جریان است. این رقابت شامل تمامى موجودات صخره مرجانى مى‌شود و از مرجان‌ها تا ماهى‌ها همگى در پى حفظ و گسترش قلمرو و فضاى بیشتراند. همین امر باعث به وجود آمدن همزیستى و همسفرگى‌هاى بسیار جالب در بین موجودات صخره مرجانى شده به نحوى که دو موجود براى بقا در دریا به طرز عجیبى به یکدیگر وابسته گشته‌اند. از این میان، همبستگى شقایق‌هاى دریایى و دلقک ماهیان بسیار مورد توجه قرار گرفته و همیشه از آن به عنوان زیباترین نوع این همزیستى‌ها یاد مى‌کنند به نحوى که ماهى دلقک از شقایق دریایى به شدت پاسدارى مى‌کند و مزاحمان را از آن دور مى‌نماید.
ماهى‌هاى مرجانى نیز از صخره‌ها و مرجان‌ها حفاظت مى‌کنند و به محض نزدیک شدن ماهى‌ها مزاحم و یا هم‌نوعان خود، آنها را به شدت مورد حمله قرار مى‌دهند چرا که آنجا چراگاه و محل تخم‌ریزى آنهاست. طراوت و زنده بودن یک صخره مرجانى در گرو چرخه اکوسیستم آن است و به محض اختلاف در این اکوسیستم شاهد از بین رفتن و کم شدن گونه‌ها و در نهایت مرگ صخره مرجانى خواهیم بود.
ـ ماهى‌هاى زینتى خلیج فارس: در جنوب کشور عزیزمان در محدوده 24 تا 30 درجه عرض جغرافیایى شمال سواحل زیباى خلیج فارس واقع شده است. این خلیج وضعیت نیمه بسته‌اى دارد و از بخش جنوب شرقى از طریق تنگه هرمز که یک گذرگاه استراتژیک است به دریاى عمان و اقیانوس هند و آبهاى آزاد متصل شده است. خلیج فارس به دلیل قرار گرفتن در عرض‌هاى زیر استوایى، یک زیست کاملاً مخصوص به خود را دارد و به واسطه ارتباط با اقیانوس هند، زیست‌بوم آن تا حدى شبیه مناطق یاد شده است و به علت داشتن اکوسیستم‌هاى مرجانى و ماهى‌هاى خاص آن جزء مناطق مرجانى جهان محسوب مى‌شود.
آبسنگ‌هاى مرجانى خلیج فارس با توجه به غناى اکولوژیکى مهم‌ترین منطقه زیست ماهى‌هاى زینتى دریایى منطقه هستند. اگرچه به نظر مى‌رسد که مرجان‌ها به‌طور معمول نباید در ماوراى عرض جغرافیایى 5/23 درجه استوا وجود داشته باشند. ولى با توجه به فاصله از خط استوا و قرار گرفتن در عرض‌هاى زیر استوایى (ساب تروپیکال) و داشتن آب و هوایى معتدل گرم این خلیج مثال بارزى از انطباق موجودات دریایى به شمار مى‌رود.
در خلیج فارس تراکم آبسنگ‌هاى در اطراف جزایر مرجانى مشاهده مى‌شود اگرچه آبسنگ‌هاى حاشیه‌اى در نوار ساحلى نیز به‌صورت پراکنده دیده مى‌شوند، وجود چنین آب و هواى خاصى باعث شده که مرجان‌ها و ماهى‌ها و سایر موجودات دریایى با توجه به تغییرات دائم آب و هواى منطقه داراى دامنه تحمل زیادى نسبت به سایر مناطق گرمسیرى باشند. به همین دلیل، اغلب ماهى‌هاى زینتى منطقه خلیج فارس بسیار مقاوم به تغییرات دمایى و فیزیکوشیمیاى آب هستند.
پراکندگى این ماهیان در اطراف صخره‌هاى مرجانى و مناطق منتهى به این صخره‌ها است. تنوع ماهى‌ها زینتى مرجانى و کم و زیاد شدن جمعیت آنها و پراکندگى‌شان در فصول مختلف متفاوت است و با توجه به شرایط زیست محیطى و کم و زیاد شدن غذا و شرایط آب مهاجرت منطقه‌اى نیز دارند. سنسورهاى موجود در بدن این ماهیان به محض دریافت علائم تغییرات در شرایط زیست محیطى به آنها فرمان مهاجرت را مى‌دهد و ماهى نیز منطقه خود را عوض مى‌کند.
گونه‌هاى با ارزش ماهى‌هاى زینتى مرجانى خلیج فارس محدود هستند. علت این امر را در مقایسه با سایر مناطق مرجانى و کشورهاى مطرح، نسبت به حجم تشکیلات مرجانى موجود در ایران و این کشورها باید بررسى نمود. به علاوه، منطقه آب و هوایى و جغرافیایى نیز از مهم‌ترین دلایل دیگر است. مثلاً طول آبسنگ مرجانى بزرگ استرالیا (Grate Barrier Reef) که در حدود 2هزار کیلومتر است و یا طول آبسنگ مرجانى دریاى سرخ که در حدود 1600 کیلومتر است و یا وسعت جزایر مرجانى استوایى فیلیپین یا اندونزى با 17000 جزیره مرجان و… با حجم تشکیلات مرجانى خلیج فارس قابل مقایسه نیستند. طبعاً مناطق مذکور با داشتن تنوع گونه‌اى بسیار و عوامل مهمى همچون وجود زیستگاه مناسب آب و هوایى، غذاى فراوان، قرار گرفتن در مسیر آبهاى آزاد اقیانوس و محدودتر بودن عوامل آلودگى‌زا تنوع و فراوانى قابل ملاحظه‌اى دارند. علاوه بر آن عوامل انسانى دیگر مانند به کارگیرى دانش روز و تلاش منسجم و همگانى کشورهاى ذى‌نفع در جهت حفظ و حمایت از صخره‌هاى مرجانى به عنوان پناهگاه ماهى‌هاى زینتى مرجانى باعث شده که نتایج این تلاش‌ها براى آنها کم‌کم به ثمر بنشیند و آنها نیز از این منابع به عنوان مهم‌ترین منبع جذب توریست استفاده و بهره‌برداى نمایند.
متأسفانه در خلیج فارس فشار زیادى بر اکوسیستم‌هاى مرجانى وارد مى‌شود. عواملى چون طوفان‌هاى مکرر که ساختمان یک صخره مرجانى را به هم مى‌ریزد و گرم شدن آب دریا و منطقه (در سال‌هاى 77 و 1376) یا آلودگى‌هاى متعدد نفتى ناشى از حفارى‌ها و اکتشافات نفتى، تخلیه آب توازن نفتکش‌ها، ساخت و ساز اسکله و بندرگاه، ورود پساب‌هاى صنعتى، شهرى، غرق شدن کشتى‌هاى نفتکش و آلودگى‌هاى طبیعى مانند بلوم جلبک‌ها و یا آلودگى‌هاى قارچى و انگلى به ویژه صید و قاچاق مرجان‌هاى سخت آهکى از جمله عوامل مخرب و تهدیدکننده صخره‌هاى مرجانى و به دنبال آن ماهى‌هاى زینتى ساکن آنها است. که لزوم نظارت بیشتر و دقت سازمان‌هاى مسئول در حفاظت از این میراث زنده 5 میلیون سالانه را مى‌طلبد.
ـتنوع زیستى آبهاى قشم و ماهى‌هاى زینتى: جزیره قشم بزرگ‌ترین جزیره خلیج فارس است. این جزیره با آب و هواى ویژه و اکولوژى خاص خود و با داشتن 3 جزیره در اطراف، زیباترین نقطه خلیج فارس است. وسعت و تنوع اکولوژیکى هر کدام از 4 جزیره قشم، لارک، هنگام و هرمز بسیار درخور توجه و حائز اهمیت است. از جنگل‌هاى وسیع حرا با اکوسیستم ویژه و منحصر به فرد در منطقه تا سواحل شنى و دیواره‌هاى مرتفع صخره‌اى و سواحل گلى و باتلاقى تا جزیره‌ها و صخره‌هاى مرجانى این منطقه همه و همه مجموعه‌اى از انواع اکوسیستم‌هاى آبى دریایى را در خود جاى داده است.
فضاى زیرآب‌هاى پیرامون جزیره قشم در هر قسمت بسیار متفاوت است. در طرفى ساحل پوشیده از جلبک‌هاى دریایى و در قسمت دیگر منطقه بین جزر و مدى گلى و در قسمت دیگر ساحل یکدست شنى و در قسمتى دیگر صخره‌هاى و مرجان‌هاى زیباى دریایى باعث شده انواع متنوعى از آبزیان را در این منطقه از پستانداران بزرگ دریایى چون نهنگ‌ها و دلفین‌ها و کمیاب‌ترین پستاندار دریایى نظیر دوگانگ‌ها را مى‌توان دید. به علاوه، ماهى‌هاى بزرگى همچون کوسه نهنگ، (یا کوسه کر) و یا انواع ماهى‌هاى بزرگ مانند کوسه ماهى‌ها، سفره ماهى‌ها، یا ماهى‌هاى خوراکى و تجارى مانند: ماهى‌هاى هوور، هامور، سنگسر، شیر، میش ماهى، شوریده و یا… انواع ماهى‌هاى زینتى دریایى نظیر: مارماهى، اسب ماهى، خروس ماهى، فرشته ماهى، پروانه ماهى، زمرد ماهى، دلقک ماهى و بلنى‌ها و گلخورک‌ها و… تا انواع سخت‌پوستان مثل خرچنگ‌ها، میگوها، لابسترها تا انواع نرمتنان مانند حلزون‌ها و شکم‌پایان، صدف‌ها، هشت‌پاها و یا انواع خارپوستان چون ستاره‌هاى دریایى و توتیا و بالاخره انواع مرجان‌ها و شقایق‌هاى دریایى، کرم‌هاى لوله‌اى و جلبک‌هاى دریایى همه و همه از تنوع زیستى موجودات دریایى در این منطقه حکایت دارد.
همان‌طور که گفته شد، ماهى‌هاى زینتى قشم نیز در اطراف چهار جزیره و در تمامى این اکوسیستم‌ها یافت مى‌شوند اما فراوانى آنها در اطراف صخره‌ها و مرجان‌ها و اکوسیستم‌هاى مرجانى بیشتر است.
آکواریوم طبیعى قشم
آبهاى قشم تنوع حاوى هزاران تپه و جزیره مرجانى و بیش از 1000 گونه ماهى زینتى و دیگر آبزیان است که گنجینه پرارزش و تنوع جانورى شگفت‌انگیز آبهاى قشم را بسیار زیبا و رویایى ساخته است که مى‌تواند یک مقصد کلیدى براى جهانگردان سراسر جهان باشد. به‌طور کلى حیات آبى قشم داراى چهار بستر گلى، شنى، صخره‌اى و مرجانى است. به جز بستر گلى که بیشتر در منطقه جنگل‌هاى حرا وجود دارد، بسترهاى دیگر را در جاى جاى آبهاى پیرامون قشم مى‌توان مشاهده کرد. بخش اعظم آبهاى قشم داراى بستر شنى است و بعد از آن مى‌باشد به بسترهاى صخره‌اى و مرجانى اشاره کرد. در هر بستر مى‌توان شاهد گونه‌هاى خاص آن بود، به‌طور مثال در بستر گلى و شنى از گروه بى‌مهرگان، شقایق‌هاى دریایى خاص منطقه، میگوها و مادر میگو (Locust Lobster) و از گروه مهره‌داران کفال، شوریده، شبه شوریده، گربه ماهى، مارماهى گلى، چند نوع از سفره ماهیان و کفشک ماهى را مى‌توان نام برد.
در بستر صخره‌اى از جلبک‌هاى قهوه‌اى، قرمز و سبز منطقه ـ که فصل شکوفایى آنها در پاییز است و به‌صورت علفزارهاى دریایى مى‌باشد. و از بى‌مهرگان نظیر عروس دریایى، کشتى چسب‌ها، مرجان خاص خلیج فارس، کرم‌هاى پرتار منزوى، حلزون‌هاى دو کفه‌اى خوراکى مرواریدساز، نرمتنان بدون صدف، ستاره دریایى، خیار دریایى، توتیا و هشتپا، از گروه ماهیان انواع ماهى‌هاى صخره‌اى، خفاش ماهى، ماهى‌هاى تک خار، سرخار، کوسه سرچکشى منطقه، شاه میگو (Lobster)، میگوى تمییزکننده و در بستر مرجانى از گونه‌هاى مرجانى مانند: مرجان سنگى نظیر (Porites Acropora) و (Mean Drina) و مرجان‌هاى بادبزنى نظیر (Gorgonig)و از ماهیان نواحى مرجانى مانند ماهى جراح، خروس ماهى و خلاصه زیباترین شاه میگوى جهان با نام علمى (Panulirus Versicolor) را مى‌توان نام برد.
شاه میگوى قشم
شاه میگوى خاردار آبهاى قشم: خلیج فارس با گستره‌اى نزدیک به 251 هزار کیلومتر مربع، بین 30/26 درجه و 31 درجه عرض شمالى و 20/56 درجه طول شمالى نصف‌النهار گرینویچ واقع شده است و جزیره‌ى زیباى قشم، همچون نگینى بر پهنه‌ى آبهاى نیلگون آن مى‌درخشد.
قشم، بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین جزیره تنگه‌ى هرمز است که طول آن حدود 130 کیلومتر و عرض آن از 10 تا 35 کیلومتر متغیر است و شهر قشم در دماغه جزیره از بندرعباس 18 کیلومتر فاصله دارد. این جزیره که جهتى جنوب غربى ـ شمال شرقى دارد، احتمالاً مرتبط با یک چین‌خوردگى است که حدود 25 میلیون سال پیش (دوره‌ى میوسن) اتفاق افتاده است. همچنین در این جزیره، صخره‌هاى مربوط به 5 میلیون سال پیش (دوره‌ى پلیوسن) نیز مشاهده مى‌شوند.
جزیره‌ى قشم توسط کوه‌هاى آهکى که اغلب داراى دیواره‌هاى عمودى هستند، احاطه شده است. این کوه‌ها به فواصل مختلف از کناره‌ى ساحل قرار گرفته‌اند به‌طورى که بعضى از آنها به‌طور مستقیم در کناره قرار داشته و بعضى دیگر، چندین کیلومتر از کناره فاصله دارند.
سواحل این جزیره، دندانک دارند و عمق آب به دلیل وجود صخره‌هاى زیردریایى کم است. این صخره‌ها زیستگاه یکى از زیباترین شاهکارهاى آفرینش یعنى، شاه میگوى خاردار (Spiny Lopster) است. این موجود سخت پوست که نام علمى Panulirus versicolorبر آن نهاده‌اند، در فرانسه و اسپانیا لانگوست (Langouste) در منطقه‌ى خلیج فارس میگوى لارکى و در بلوچستان ملائو نامیده مى‌شود.
تنوع رنگ و شیوه‌ى آمیختن رنگ‌ها بر بدن این جانور، بسیار چشمگیر و جذاب است. بدین‌صورت که لکه‌هایى به رنگ آبى متمایل به سیاه و یک نوار سفید رنگ. سطح سرپشتى این شاه میگو را که داراى زمینه‌اى سبز ـ آبى است، مى‌آرایند. همچنین، یک نوار افقى سفید که دو نوار نازک سیاه رنگ آن را احاطه نموده‌اند، سطح پشت هریک از قطعات شکم آن موجود را مى‌پوشانند. پاها و شاخک‌ها در جهت طولى رنگ‌آمیزى شده و پایه‌ى شاخک‌ها. به رنگ صورتى روشن‌اند. سطح سرپشتى و شاخک‌هاى حیوان، با خارهایى در اندازه‌هاى مختلف تزیین گشته است.
شاه میگوها ”جدا جنس“ هستند و در هر نوبت تولید مثل، تعداد زیاد تخم پدید مى‌آید که حیوان ماده به وسیله‌ى پاهاى شنا، آنها را در زیر شکم خویش نگهدارى مى‌کند. سپس، از هریک از تخم‌ها موجود کوچکى به نام ”لارو“ متولد مى‌شود. دوره‌ى زندگى لاروى در این موجود در حدود 180 روز است که به دنبال آن دوره جوانى آغاز مى‌شود در طى این مدت شاه میگوهاى جوان از نوعى کرم که در زیستگاه آنها موجود است، تعذیه مى‌کنند. پس از چندین مرتبه پوست‌اندازى، شاه میگوى جوان به یک شاه میگوى بالغ تبدیل مى‌شود.
”شاه میگوى خاردار بالغ“ که طول عمرش بیش از 5 سال است، همه چیزخوار بوده و از علف‌هاى دریایى، جلبک‌ها، کرم‌هاى پرتار، دوکفه‌اى‌ها، سایر سخت‌پوستان (مانند کشتى چسب‌ها) و… تغذیه مى‌کنند.
متوسط طول بدن این جانور 30 سانتى‌متر است و حداکثر آن به 40 سانتى‌متر مى‌رسد. این خرچنگ‌ها نه تنها سمى و خطرناک نیستند، بلکه به واسطه‌ى بزرگ بودن اندازه‌ى بدن، از نظر علم تغذیه اهمیت فراوانى دارند. بنابراین شاه میگوهاى خاردار، از مهم‌ترین محصولات شیلانى مناطق معتدله و گرمسیرى اقیانوس‌هاى بزرگ جهان، محسوب مى‌شوند.
در صخره‌هاى محل زندگى این گونه‌ى جانورى، شکاف‌هایى وجود دارد که حیوان در مواقع لزوم مى‌تواند به آنجا پناه ببرد و خود را از روشنایى، شرایط زیان‌بار محیط و دشمنانى چون کوسه‌ها، سفره‌ماهى‌ها، هشت پایان، دلفین‌ها، لاک‌پشتان دریایى و انسان حفظ کند.
این موجود زیبا که ساکن آبهاى کم عمق (تا 15 متر) نواحى گرم است، انتشار جغرافیایى بسیار گسترده‌اى دارد و علاوه بر مناطقى از خلیج فارس و دریاى عمان، در سرتاسر دریاى سرخ (از جنوب شبه جزیره‌ى سینا)، خلیج عدن، سواحل شرقى جنوب آفریقا تا ناتال (آفریقاى جنوبى)، ماداگاسکار، جزایر سى‌شل، جزیره‌ى رئونیون، سواحل پاکستان، هند و سریلانکا وجود دارد. این گونه‌ى جانورى همچنین در خارج از این مناطق و در اقیانوس هند شرقى و اقیانوس آرام غربى، جنوب ژاپن، مجمع‌الجزایر میکرونزى، جزایر ساموآ و شمال شرقى استرالیا نیز یافت مى‌شود.
مرجان ها
آبهاى قشم، با این تنوع بزرگ جانورى و به ویژه تپه‌ها و جزایر مرجانى آن نه فقط هیچ‌گاه به‌طور کامل و جامع مورد تحقیق قرار نگرفته است بلکه توسط عوامل بیرونى در معرض خطر و تهدید است. در جلوگیرى از روند تخریب مرجان‌هاى منطقه ـ که خود تأثیر مستقیم بر روى سایر گروه‌هاى جانورى گیاهى دارد ـ ایفا کند.
در این نواحى، مسائل مربوط به تنوع گونه‌اى و درون گونه‌اى و رقابت بین گونه‌ها و دشمنان و مدافعان مرجان‌ها، براى تحقیقات بسیار مهم است. در آبهاى قشم علاوه بر گروه‌هاى ذکر شده، گروه نرمتنان موجود نیز بسیار متنوع و قابل توجه است. این گروه شامل شکم‌پایان، دوکفه‌اى‌ها، ناوپایان، بسپاره صدفان و سرپایان است. از دیگر گروه‌هاى موجود در آبهاى قشم مى‌توان به سخت‌پوستان که از متنوع‌ترین گروه‌هاى بندپایان بعد از حشرات مى‌باشند اشاره کرد. این گروه در آبهاى قشم در نواحى جزر و مدى، صخره‌اى، گلى و شنى از تنوع خاص برخوردار بوده که مى‌توان به خرچنگ‌هاى پهن و دراز، کشتى چسب‌ها، میگوهاى عابد، بکشن‌زن و معمولى و خرچنگ دراز دریایى اشاره کرد.
گروه دیگرى که در آبهاى قشم موجود است و تاکنون نیز درباره‌ى آن مطالعه کاملى نشده، گروه خارپوستان است.
این گروه شامل ستاره‌هاى دریایى، توتیا، خیارهاى دریایى و دلارهاى سنگى هستند که در نواحى کم‌عمق زندگى مى‌کنند و بالاخره از گروه ماهیان که از آنها نام برده نشده مى‌توان به گل خورک اشاره کرد در منطقه جنگل‌هاى حرا یافت مى‌شود، همچنین مى‌توان به گونه‌هایى از ماهیان گویى اشاره کرد که بر روى صخره‌هاى بالاى سطح آب منتظر برخورد امواج مى‌باشند.
اگر زیبایى‌هاى موجود در آبهاى قشم را مدیون مرجان‌ها بدانیم چیزى به گزاف نگفته‌ایم. نقش مرجان‌ها را در آبهاى منطقه زمانى بهتر مى‌توان دریافت که بدانیم با نابودى آنها بخش اعظم حیات جانورى منطقه از بین خواهد رفت و این مطلب علاوه بر خسارات مهم زیست محیطى تأثیر بسیار ناگوارى بر چرخه اقتصادى منطقه به همراه خواهد داشت.
مرجان‌ها علاوه بر تأمین مواد غذایى براى اغلب گونه‌هاى موجود، نقش بسیار مهمى در تصفیه آبهاى منطقه و مهیا ساختن شرایط براى ادامه زندگى سایر گونه‌ها دارند و نیز عامل بازدارنده‌اى در تخریب نوار ساحلى بر اثر طوفان‌ها و امواج پرقدرت هستند. در حقیقت، مرجان‌ها براى سواحل به عنوان یک موج‌شکن طبیعى عمل مى‌کنند.
در آبهاى اطراف قشم بیش از سى گونه مرجان وجود دارد. این رقم در آبهاى خلیج فارس به بیش از 70 گونه مى‌رسد که بیش از پنجاه گونه آن در آبهاى ایران زندگى مى‌کنند. مرجان‌ها به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در چرخه حیات آبزیان کوچک پیکر و درشت پیکر منطقه ـ از تغذیه موجودات گرفته تا محلى براى تخم‌گذارى و اختفاى آنها ـ نقش بسیار مهمى دارند. شکارچیان بزرگ، از قبیل کوسه‌ها دلفین‌ها، غذاى مورد علاقه خود را در بسترهاى مرجانى به راحتى مى‌یابند. تداوم این حیات آبى قشم و زیبایى‌هایش در گروه حفظ مرجان‌هاى منطقه است.
