ثبت‌نام دانش‌آموزان افغان در مدرسه‌های دولتی، وارد چالش جدیدی شده است.
به گزارش ، وقایع اتفاقیه نوشت: ماجرا از جایی شروع شد که در طرحی موسوم به طرح فرمان مشخص شده بود که کودکان افغانستانی چه آنها که دارای شرایط قانونی حضور در ایران هستند و چه آنها که مدارک حضور قانونی را ندارند باید در مدارس دولتی ثبت‌نام شوند اما گرفتن شهریه‌های بالا و تبعیض بین دانش‌آموزان اتباع خارجی و ایرانی عملا طرح را به حاشیه برده و بی‌توجهی به آن را به همراه داشته است. علاوه براین بی‌توجهی مسئولان این شرایط تبعیض‌آمیز را انکار می‌کنند و معتقدند پذیرش دانش‌آموزان افغان نسبت به سال‌های پیش بسیار بهتر شده و شهریه‌ای از آنها گرفته نمی‌شود. این درحالی است که طبق گفته دانش‌آموزان افغان، شهریه آنها در سه مرحله پرداخت می‌شود ابتدا برای اسم‌نویسی، سپس هزینه شهریه و در آخر کمک‌های مردمی و این هزینه‌ها در مجموع به بیشتر از 350 هزار تومان می‌رسد و شرایط را تاجایی پیش برده که بسیاری از دانش‌آموزان افغان قید تحصیل را زده‌اند و از تحصیل بازمانده‌اند. کودکانی که آرزوی اولشان درس‌خواندن است و شاید کمترین توجهی به آنها باعث شود تا از مهر جا نمانند.
«باید پول بدی چون افغان هستی»
یکی از مادران افغان در شکایت از وضعیت ثبت‌نام مدرسه برای دخترش می‌گوید: «چون ما افغانیم باید برای ثبت‌نام هم پول بدیم. پارسال هم 350 هزار تومن گرفتن تا بچه‌ا‌م رو ثبت‌نام کنن؛ وقتی هم که می‌پرسیدم چرا باید این‌قدر پول بدم، می‌گفتن چون افغان هستی. تازه اولش می‌گفتن ببرش یه مدرسه دیگه؛ اینجا کلاس‌ها پر شده. صدبار بهشون گفتم اسم دخترم رو بنویسید تا من پولش رو جور کنم و براتون بیارم ولی قبول نمی‌کردن. می‌گفتن اصلا چرا دخترت رو میاری مدرسه؟ ببرش خونه‌های مردم رو تمیز کنه. تو نظافت بهت کمک کنه. بچه‌داری کنه، ظرف بشوره. درس خوندنش برای چیه دیگه. بهشون گفتم اگه دخترم درس بخونه آیند‌ش مثل من نمی‌شه. همه چیز با پول حل میشه؛ تا پول می‌دیم راحت ثبت‌نام و با بچه‌هامون خوب برخورد می‌کنن ولی وقتی پول ندیم باهامون خوب رفتار نمی‌کنن. پول داشته باشی همه چی‌داری، نداشته باشی هیچی نداری!»
شکایتی نرسید!
در حالی که دانش‌آموزان افغان باید در سه مرحله شهریه پرداخت کنند؛ ابتدا برای اسم‌نویسی، سپس هزینه شهریه و در آخر کمک‌های مردمی و این هزینه‌ها در مجموع به بیشتر از 350 هزار تومان می‌رسد، علی حسینی، معاون سرپرست مرکز امور بین‌الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش‌وپرورش در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه امسال فرایند ثبت‌نام نسبت به سال‌های گذشته بهبود پیدا کرده، گفته است: «علت این امر آن است که هماهنگی وزارت کشور و آموزش‌وپرورش بیشتر بود و شکایات کمتری هم به دست ما رسیده است. بسیاری اختلالات و مشکلات به صورت سیستمی در داخل وزارتخانه حل شده است و درباره دریافت وجه در مدراس نیز باید گفت همان کمک داوطلبانه‌ای که همه اولیا می‌پردازند برای دانش‌آموزان اتباع هم صادق است اما اگر نتوانند کمکی هم داشته باشند، اجبار و اصراری نداریم. » حسینی با اشاره به رسیدگی به شکایات و گزارشات اظهار می‌کند: «مردم در صورت وجود هرگونه مشکل در ثبت‌نام اتباع می‌توانند با شماره مرکز امور بین‌الملل 02122066509 تماس بگیرند.» فاطمه اشرفی، رئیس هیأت‌مدیره انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده (حامی)، نیز درباره روند ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع گفته است: «امسال به نسبت سال‌های گذشته، آرامش و رضایت نسبی در جریان ثبت‌نام‌ها حاکم است و اطلاع‌رسانی‌های مناسب و اختصاص زمان بیشتر برای دریافت کارت‌های حمایت تحصیلی می‌تواند از دلایل آن باشد.»
گزارش‌هایی که هیچگاه نمی‌رسند
«پول ثبت‌نام رو نداده بودم آن‌قدر با دخترم بد رفتار کردن؛ کارنامه نمی‌دادن، مدیر و ناظم فرزندم رو اذیت می‌کردن. چون افغان تو این مدرسه‌ها خیلی زیاده. می‌گفتن اگه پول بدی همه کارها رو براش می‌کنیم ولی وقتی پول نداری برو. معلم‌ها اما رفتار خوبی با بچه‌هام داشتن. فقط گاهی اوقات دانش‌آموزا دوست نداشتن پیش بچه‌های افغان بشینن که جاشون رو عوض می‌کردن. جدا از این که پول دادیم برای اسم‌نویسی، پول شهریه هم پرداخت کردیم که حدودا 250 هزار تومن بود. تازه این پول برای وقتیه که ما کارت داشته باشیم؛ اگر پاسپورت داشته باشیم پول بیشتری ازمون می‌گیرن. پارسال گفتن باید 50 هزار تومن کمک‌های مردمی بدین، نداشتم که بدم. پسرم رو تو دفتر مدرسه نگه‌داشته بودن و نمیذاشتن بره سر کلاس.
50 تومن چیه دیگه که نذارن پسرم بره سرکلاس و بین دوستاش اذیت بشه؟ به محض اینکه پول رو براشون ریختم پسرم رفت سرکلاس.» این درحالی است که اشرفی گفته است: «ازسوی‌دیگر، در مدارس، ثبت‌نام اتباع جا افتاده است و روند رضایت بخشی را شاهدیم. سال‌های گذشته گزارشات مربوط به دریافت شهریه‌های غیرقانونی زیاد بود اما امسال این گزارشات به ندرت به دست ما می‌رسد و به جرأت می‌توانم بگویم مجموعه ما تاکنون گزارش قابل‌توجهی مبنی‌بر دریافت و تقاضای شهریه غیرقانونی خارج از چارچوب تعیین شده، نداشته است.» اشرفی با بیان اینکه کارت حمایت تحصیلی در سال‌های گذشته فقط به مدت پنج روز صادر می‌شد، گفته است: «امسال این مهلت در تهران به 25 روز رسید زیرا چندین بار به صورت رسمی و غیررسمی تمدید شد. حتی پس از آن با وجود آنکه مهلت تعیین شده به اتمام رسیده بود به صورت موردی هم کار متقاضیان را انجام دادند و این نشان‌دهنده روند تسهیل‌کننده و قابل اطمینانی است که در ادارات اتباع به وجود آمده است.»
اختلال برای همه هست
رئیس هیأت‌مدیره انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده ادعا کرده است که اگر هم گزارشاتی مبنی‌بر مشکلاتی به‌ویژه در حاشیه شهرهای بزرگ مبنی‌بر عدم ظرفیت ثبت‌نام به گوش می‌رسد بیشتر به زیرساخت‌ها بازمی‌گردد زیرا شهرهای بزرگ مناطق پرجمعیتی هستند و اگر در ثبت‌نام اختلال وجود دارد برای دانش‌آموزان ایرانی هم هست؛ به‌هرحال حجم داوطلبان بالاست و ازآن‌سو، امکانات فیزیکی و سخت‌افزاری و تجهیزات اندک است. این درحالی است که یکی دیگر از دانش‌آموزان افغان که در جریان روند ثبت‌نام بوده است، می‌گوید این مشکل فقط برای ما بود و به هر مدرسه‌ای که می‌رفتیم می‌گفتند اول باید ایرانی‌ها ثبت‌نام شوند بعد ما. بعد از آن هم یا می‌گفتند ظرفیت تکمیل شده یا اینکه باید پول بیشتری می‌دادیم. «تا کلاس سوم رو تو جمعیت دفاع از کودکان کار و خیابان خوندم و بعد که رفتم مدرسه ازم امتحان گرفتن ولی رد شدم؛ مجبور شدم دوباره کلاس سوم رو تو مدرسه بخونم.
اون سال هیچ شهریه‌ای ازمون نگرفتن ولی از برادرم که اون هم کلاس سوم بود، 350 هزار تومن گرفتن. کلاس چهارم هم یک معلم خیلی بداخلاق داشتم که کلی اذیتم کرد. مامانم وقتی می‌خواست پرونده برادرم رو بگیره کلی اذیت کردن؛ اول که گفتن پروند‌ش گم شده و نمی‌تونیم بهتون بدیم. بعد گفتن باید دوباره پول بدیم، با کلی خواهش و تمنا بهمون پس دادن تا بتونیم برادرم رو ثبت‌نام کنیم ولی خب ما پنج نفریم و نفری 350 هزار تومن خیلی زیاد میشه.» او درباره کودکان بدون هویت ایرانی و تسهیل روند دریافت شناسنامه برای آنها گفته است: «خوشبختانه سال گذشته مصوبه‌ای در هیأت‌دولت داشتیم مبنی‌بر اینکه همان اقداماتی که برای دریافت کارت‌های حمایت تحصیلی اتباع انجام می‌شود با تسهیلات مناسب‌تری برای کودکان ایرانی بدون شناسنامه هم انجام شود. بر‌این‌اساس افرادی که در استان‌ها فاقد کارت هویت هستند می‌توانند با مراجعه به فرمانداری‌ها کارت حمایت تحصیلی دریافت کنند.» او با بیان اینکه با روند به وجود آمده قطعا آمار بازماندگی از تحصیل کاهش یافته و به آینده امیدوار هستیم، گفته است: «سال گذشته حدود 25 هزار نفر از افراد فاقد هویت در طرح شناسایی و ثبت‌نام در مدارس دولتی توانستند وارد سیستم شوند ولی در سال جاری طبق اطلاعاتی که داریم 70 هزار کودک اتباع وارد سیستم آموزشی شدند و کارت حمایتی تحصیلی دریافت کردند.»
