غارهای باستانی کنزق در روستای کنزق شهر توریستی سرعین استان اردبیل واقع شده است .این محوطه باستانی شامل قبرستان تاریخی، تپه و دخمه های صخره ای به هم پیوسته ای است که شواهد سطحی الارضی محوطه نشانگر استقرار قبل از اسلام می باشد در دوره های اسلامی روی محوطه قدیمی خانه چینه ای و خشتی دوره متأخر ساخته و به عنوان محل زندگی استفاده می شد که طی زلزله سال 1375 تخریب و هم اکنون این محوطه متروک و دخمه ها نیز در زیر انبوهی از آوار ناپدیده شده است. در صورت گسترش مطالعات روشمند علمی بسیاری از ناگفته های تاریخی خصوصی فرهنگ و تمدن این منطقه مشخص خواهد شد.از سوی شورای سیاست‌گذاری ثبت محوطه و غارهای تاریخی کنزق به فهرست آثار ملی کشور اضافه شد.به همت اداره کل میراث فرهنگی استان اردبیل، محوطه تاریخی و10 غار دست‌کن کنزق به عنوان آثار میراث فرهنگی کشور معرفی شد و با تایید شورای یاست‌گذاری به ثبت رسیدند. بر اساس این گزارش، طبق مشاهدات سطحی و اطلاعات به دست آمده اولیه، قدمت این محوطه تاریخی به دوره اسلامی نسبت داده می‌شود که به دلیل زلزله اردبیل قسمت اعظمی از این منطقه دچار آسیب‌دیدگی شده است. روستای کنزق قدمتی دیرینه دارد، که نشانه‌هایی از آن در بقایای روستای قدیمی کنزق و غارهای طبیعی روستا قابل ملاحظه است. روستای کوهستانی کنزق با بافتی متراکم، در جوار یکی از دره‌های زیبای سبلان استقرار یافته است. بافت کلی روستا طرحی منظم و الگویی شطرنجی دارد. خانه‌های صخره‌ای و زیرزمینی که ابعادی متنوع و استقراری ناهمگون دارند، از ویژگی‌های اصلی این روستا به شمار می‌روند. برخی از این خانه‌ها دارای روزنه و نورگیر استوانه‌ای و برخی دیگر، دایره‌ای شکل و یا غیرهندسی هستند.در این خانه‌های صخره‌ای طاقچه‌هایی با طاق‌های قوسی یا کنده‌کاری تعبیه شده است. نمونه نزدیک به این نوع خانه‌ها را می‌توان در بافت سنتی روستای میمند در استان کرمان نیز ملاحظه کرد. در خانه‌های جدید روستا مصالح تیرآهن، آجر، سیمان، گچ و سنگ به کار رفته است. چشم‌انداز کلی روستا تلفیقی از کوه، درخت‌زار و خانه‌های صخره‌ای است. بنابراین دو نوع الگوی سکونت قدیمی و جدید در روستا وجود دارد. خانه‌های صخره‌ای که در سراسیبی تپه‌ای به صورت خانه‌های زیرزمینی و با اشکال مختلف حفاری شده‌اند. جنس این خانه‌ها از سنگ‌های رسوبی و ماسه فشرده است. برخی از منابع آگاهی قدمت این خانه‌ها را هزارة اول قبل از میلاد نسبت می‌دهند.
