مادران شیرده سالم‌ترند

دکتر نیاز محمدزاده هنرور؛ متخصص تغذیه و رژیم درمانی، استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران

فاکتورهایی که در عدم شیردهی مادر موثر می‌‌باشند و راه‌حل‌های کاهش آن

عدم اطلاعات کافی و تحصیلات، توصیه‌های اشتباه، گمراه شدن مادر‌‌ها توسط شرکت‌‌های تولید کننده شیر خشک، گمراه شدن مادر‌‌ها توسط اقوام و نزدیکان و اینترنت، و حتی مسائل شخصی مانند توجه به زیبایی خود می‌‌تواند موانع جدی برای شیردهی ایجاد نماید لذا اطلاع رسانی کافی و ارائه مستنداتی که به روشنی بیانگر مزایای شیر مادر بویژه بر سلامتی خود مادر بعنوان مهمترین حامی نوزاد باشد می‌‌تواند تاثیرات چشمگیری در کاهش این رفتار داشته باشد.

به نظر می‌‌رسد آموزش مناسب در کنار قوانین حامی شیردهی تا امروز بهترین سیاست برای افزایش شیردهی در مادران پس از زایمان بوده است

شیردهی خطر خونریزی پس از زایمان، کم خونی و احتمال حاملگی زودرس را کاهش می‌‌دهد 

خونریزی پس از زایمان یکی از عمده‌ترین نگرانی‌‌ها می‌‌باشد با این حال مشخص گردیده است، شیردهی مادر در روزهای اول بعد از تولد نوزاد منجر به جمع شدن رحم پس از زایمان  و نیز برگشت سریع‌تر رحم به اندازه طبیعی در مادرانی که نوزادشان را با شیرخود تغذیه می‌‌کنند، می‌‌گردد. در عین حالتغذیه انحصاری و مکرر شیرخوار با شیرمادر در طول شب و روز، موجب می‌‌شود که عادت ماهیانه مادر دیرتر شروع شود که خود باعث کاهش از دست رفتن خون و نهایتاً مانع کم خونی مادر می‌‌شود.

همچنین امکان تخمک‌گذاری مادر به تعویق می‌‌افتد که این امر احتمال حاملگی‌‌های زودرس را کاهش می‌‌دهد. لذا می‌‌توان گفت بهترین راه برای پیشگیری از کم خونی پس از زایمان تشویق مادران در جهت شیردهی به نوزادان خود می‌باشد.

خانم‌هایی که دوران شیردهی موفق داشته اند کمتر به سرطان تخمدان و سینه مبتلا می‌‌شوند

افزایش شیوع سرطانهای وابسته به هورمون نظیر سرطان پستان منجر به انجام پژوهش‌های زیادی در جهت پیشگیری از این بیماریهای کشنده در زنان می‌‌باشند، نتایج مطالعات مختلف بیان‌گر ارتباط مستقیم کاهش خطر سرطان پستان و تخمدان در مادرانی که پس از زایمان شیردهی داشته‌اند، می‌باشد از جمله مکانیسم‌های شناخته شده در این رابطه می‌توان به تعویق افتادن دوره تخمک‌گذاری در مادر در نتیجه شیردهی، که منجر به کاهش تحت تاثیر قرار گرفتن با هورمون‌های جنسی می‌گردد، افزایش پاکسازی استروژن از مایعات داخل غدد پستانی، افزایش تمایز سلولهای اپیتلیال پستانی لذا کاهش خطر تشکیل تومور و تولید فاکتورهای رشد ویژه در نتیجه شیردهی، که منجر به سرکوب رشد تومورهای پستانی می‌گردد، اشاره نمود.

استئوپروز و پوکی استخوان در مادران شیرده کاهش چشمگیری دارد

از جمله تصورات نادرست در زنان افزایش احتمال پوکی استخوان با شیردهی می‌‌باشد در این زمینه باید گفت ، شیردهی منجر به تغییری عمیق اما گذرا در دانسیته است استخوانی در طول دوران شیردهی‌ می‌گردد ولی به دنبال اتمام این دوره مصرف ترکیبات حاوی کلسیم نظیر لبنیات به میزان توصیه شده و یا حتی مکمل کلسیم به همراه ویتامین D طبق تجویز متخصصین تغذیه در مادران بهبود چشمگیر و قابل توجهی در توده استخوانی مادران شیرده در مقایسه با خانم‌هایی در همان سن ولی بدون دوره شیردهی نشان می‌دهد.

افسردگی مادر در دوران شیردهی به حداقل میزان کاهش می‌‌یابد

شروع تغذیه نوزاد با شیر مادر از ساعت اول تولد کلید تداوم شیردهی و سلامت کودک می‌‌باشد چر ا که شروع شیردهی و اولین تماس نوزاد با مادرش دارای بیشترین تاثیرات روحی – روانی هم برای نوزاد و هم برای مادر می‌‌باشد تحقیقات نشان می‌‌دهند تماس پوست مادر با پوست نوزادش بلافاصله پس از تولد و شروع تغذیه با شیر مادر از همان ساعت اول زندگی و تماس‌های مکرر کودک با بدن مادر در جریان شیردهی، تضمین کننده احساس آرامش و تحکیم پیوند عاطفی بین مادر و شیرخوار شده و رضایت حاصل از این تماس، حتی در مادرانیکه به دلایل موجه پزشکی سزارین شده‌اند، سبب بهتر شدن وضع روحی وعاطفی آنان و حتی کاهش درد ناشی از جراحی و بهبود سریع زخم‌ها بدلیل هورمون‌های مترشحه در طول شیردهی می‌‌گردد

یکی از دلایل قطعی کاهش احتمال افسردگی بدنبال زایمان در مادران شیرده، ترشح هورمون اکسی توسین در مادر بوده که به هورمون عشق شهرت دارد و می‌‌تواند نقش موثری در ایجاد امنیت خاطر، کاهش نگرانی‌‌ها و شادابی بیشتردر مادر گردد و نقش موثری در کاهش افسردگی پس از زایمان داشته باشد.

شیردهی منجر به کاهش وزن اضافی کسب شده در دوران بارداری در مادران  می‌‌گردد

اضافه وزن پس از زایمان از دلایل عمده ابتلا به دیابت و سایر بیماری‌های مزمن می‌‌باشد چرا که در طول باردرای  مقدار قابل توجهی چربی به منظور استفاده دردوران شیردهی در بدن مادران تجمع می‌‌یابد، لذا شیردهی موفق و انحصاری بویژه در 6 ماه اول بعد از زایمان تضمین کننده کاهش چربی‌‌های ذخیره شده و لذا کسب وزن ایده آل درزنان بدنبال دوره بارداری خواهد گردید چرا که برای تولید شیر، مادر روزانه 500 کیلوکالری انرژی مصرف می‌‌کند این مقدار از دست دادن انرژی، تقریبا معادل نیم ساعت پیاده روی  با سرعت بالا و یا حداقل 30  دقیقه شنای متوسط است،

لذا مادری که به نوزاد خود شیر می‌‌دهد با یک برنامه غذایی مناسب که بر اساس نیازهایش طراحی گردیده است به راحتی می‌‌تواند به وزن مناسب حتی پایین‌تر از وزن قبل از بارداری خود برسد بنابراین به عنوان سخن پایانی توصیه متخصصین تغذیه به مادر ، تصمیم‌گیری و آمادگی قطعی برای شیردهی پس از زایمان برای تضمین سلامت خود و نوزادشان می‌باشد.