پرونده نوسازی تاکسی‏‌ها زیر خروارها خاک/تولید ۹۰۰کیلوگرم آلایندگی با تردد هر تاکسی

با تشدید آلودگی هوای شهر تهران در سال‌های گذشته، همواره نوک پیکان انتقادات به سمت خودرو‌های فرسوده و به‌ویژه تاکسی‌های پیکان بوده است.
به گزارش ،ابتکار نوشت: «تحویل تاکسی‏های نو، پایان مهر از سر گرفته می‏شود.» این خبر را سه هفته پیش سرپرست اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور در مورد طرح نوسازی تاکسی‏های فرسوده اعلام کرد. مرتضی ضامنی به ایرنا گفت: «طرح تحویل تاکسی‏های نو که از 15مرداد امسال به طور موقت تعطیل شده بود، پایان مهرماه جاری از سر گرفته می‏شود.» به دنبال این خبر و در پایان مهرماه «شفیعی» یکی از مخاطبان از بی‏توجهی به این وعده، خبر داد و به «ابتکار» گفت: «طبق خبر منتشر شده برای شرایط تاکسی جدید با یکی از شرکت‏های خودروساز تماس گرفتم اما مسئولان این شرکت گفتند که این خبر صحت ندارد. برو تاکسی را از روزنامه‏ای که خبرش را منتشر کرده است، بگیر!»

11سال پیش طرح نوسازی خودروهای فرسوده کلید خورد و در سال‏های اخیر با فراز و نشیب‏هایی ادامه پیدا کرد. براساس گزارش‏ها سال92، آمار نوسازی تاکسی‌های فرسوده به صفر رسید. این طرح مدتی متوقف شد تا اینکه از سال93 دوباره از سر گرفته شد. مدیران شهری با افزایش آلودگی هوا، نوسازی تاکسی‌های فرسوده را که یکی از موثرترین راهکار‌ها به نظر می‏رسید در دستور کار قرار دادند. همان موقع مازیار حسینی، معاون وقت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران اعلام کرد: «در چهار سال گذشته، روند نوسازی تاکسی‌ها تغییر کرد. به‌طوری که سال93 حدود سه هزار و 400دستگاه تاکسی نوسازی شد. سال94 500دستگاه نوسازی شدند و در سال95 هم که بهترین عملکرد مدیریت شهری در حوزه نوسازی‌ها بود 11هزار و 583 دستگاه تاکسی فرسوده از رده خارج شدند.»

تولید 900کیلوگرم آلایندگی با تردد هر تاکسی

طبق مصوبه هیئت وزیران، تاکسی فرسوده، تاکسی‏ای است که حداقل 10سال کار کرده باشد. بنا بر آمار، هر تاکسی فرسوده در طول یک سال، معادل 900کیلوگرم آلاینده تولید می‌کند که این میزان رقم قابل‌توجهی به‌شمار می‌آید. براساس آخرین آمار سازمان تاکسیرانی در سال96 حدود 10هزار تاکسی فرسوده در تهران وجود دارد. همچنین این آمار می‏گوید: 185هزار دستگاه تاکسی فرسوده در کشور موجود بود که از ابتدای طرح حدود 61هزار دستگاه آن از رده خارج شده است.
براساس طرح نوسازی تاکسی‌های فرسوده به مالک تاکسی‌های فرسوده 20میلیون تومان وام با بهره 16درصد داده می‏شود. این طرح تا نیمه مرداد امسال بود و 55هزار خودرو نو تحویل متقاضیان تاکسی داده شد. مرحله اول طرح شامل 90هزار دستگاه بود که از بهمن ماه94 آغاز شد اما این طرح در ادامه با مشکلاتی مواجه شد و از 15مرداد امسال به طور موقت تعطیل شد. سرپرست اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور درباره علت تعطیلی آن می‏گوید: «در جلسه‌ای با حضور گمرک، سازمان‌مدیریت و برنامه‏ریزی، ایران‏خودرو مقررشد طرح نوسازی تاکسی‌های فرسوده ادامه یابد. علت توقف تحویل تاکسی‏های نو، بدهی گمرگ به خودروساز و عدم عمل به تعهدات بود.» ضامنی با اشاره به اینکه این طرح نباید متوقف شود و دستگاه‏هایی مانند بانک‏های طرف قرارداد و گمرک خللی در اجرای آن ایجاد نکنند، توضیح می‌دهد: «مشروط بر حل مشکلات کنونی، پیش‏بینی می‏شود که تا پایان سال طرح تحویل 90هزار تاکسی نو اجرایی شود.»

از سوی دیگر، یکی از مزیت‏های این طرح کاهش آلودگی هوا عنوان شده است. بر کسی پوشیده نیست که ترافیک وسایل نقلیه یکی از بزرگترین عوامل آلودگی هوا در شهرها به شمار می‏رود. با این توضیح که وسایل نقلیه به‏خصوص تاکسی‏های فرسوده به سبب سطح بالای انتشار مواد آلاینده در محیط‏های با ترافیک سنگین، نقش مرکزی در وضعیت نامناسب هوای شهرهای بزرگ ایفا می‏کنند. به‌ویژه در زمستان اغلب به دلیل پدیده‏های وارونگی گرمایی که موجب می‏شود هوای سرد در سطوح پایین انباشته شده و مانع رقیق شدن گازهای سمی شود، ترافیک سنگین می‏تواند کیفیت هوا را به‌شدت در معرض خطر قرار دهد و رسیدن آن به سطوح بحرانی پدیده‏ای نگران‌کننده است و سلامت شهروندان را به خطر می‏اندازد. ضامنی با اشاره به این نکته می‏گوید: «با نزدیک شده به فصل زمستان و افزایش آلودگی هوا و همچنین فعالیت مدارس، ضروری است که تحویل تاکسی‏های نو تسریع شود و اختلاف فی‌مابین شرکت خودروساز و گمرک حل شود.»

در این میان، «شفیعی» راننده تاکسی در بخش دیگری از انتقاداتش به این طرح و فرآیند تحویل خودروهای نو می‏گوید: «رویه مشخصی برای تحویل خودروها وجود ندارد. هرجا که می‏روم من را به سازمان دیگری می‏فرستند. در این مدت آنقدر راه‏پله‏های اداره‌ها، شرکت‏ها و سازمان‏ها را بالا و پایین کرده‏ام که از تحویل تاکسی‏ پشیمان شدم.»

موضوعی که سرپرست اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری درباره آن می‏گوید: «طبق این طرح مالک خودروی فرسوده باید به دفاتر پیشخوان مراجعه و ثبت‌نام کند، فیش 10هزار تومانی دریافت و نوع خودرو را انتخاب و نقد یا اقساط بودن و بعد بانک عامل را هم انتخاب می‏کند. در مرحله بعد به بانک معرفی می‏شود و مدارک را تکمیل و تسهیلات را دریافت می‏کند. خودرو اسقاط می‏شود و خودروی جایگزین را دریافت می‏شود و کلیه این مراحل بیش از دو سه روز طول نمی‏کشد.» او اضافه می‏کند: «در مرحله گواهی اسقاط دو گواهی به ارزش هر گواهی 2میلیون و 500هزار تومان در جمع 5میلیون تومان لحاظ شده است و در این خصوص هم تفاهم‏های لازم بین سازمان مدیریت و برنامه‏ریزی، شرکت‏های خودرو ساز، کار گروه کاهش آلودگی هوا و گمرک انجام شد. بر اساس این تفاهم مقرر شد که گمرک به ازای هر تاکسی فرسوده اسقاطی مبلغ 5میلیون تومان به حساب شرکت خودرو ساز پرداخت کند.» این اظهارات ضامنی درحالی است که این راننده تاکسی با مراجعه به یکی از شرکت‏های خودروساز با این پاسخ روبرو شده است: «دولت به شرکت ایران‌خودرو بدهکار است و مسئولان این شرکت گفتند که تا دولت بدهی‏اش را به این شرکت ندهد ما خودروی تحویل متقاضی نمی‏دهیم.»

از سوی دیگر، «میزانی» دیگر راننده تاکسی است که بیش از 40سال به این شغل اشتغال دارد. او به «ابتکار» می‌گوید: زمانی تاکسی‌ها زیرنظر سازمان تاکسیرانی بودند اما حالا فقط پرونده مربوط به اطلاعات ماشین و راننده در آنجا نگهداری می‌شود. چند سالی هست که همه امور مربوطه به بخش خصوصی واگذار شده، در واقع وضعیت بدتر شده اما بهتر نشده است.
به گفته این راننده تاکسی، اوایل که راننده تاکسی شده بودم، اداره تاکسیرانی خدماتی مانند ارایه لاستیک نو سالی چهار حلقه، درمانگاه، فروشگاه و رستوران ویژه رانندگان ارائه می‌کرد حتی اتحادیه داشتیم اما سال‌هاست که دیگر خبری از این خدمات نیست.
«میزانی» درباره شرایط واگذاری تاکسی نو می‌گوید: ماشین باید 10سال کار کند بعد از این مدت تعویض انجام می‌شود. تعدادی از تاکسی‌ها در سال‌های گذشته نوسازی شدند اما درحال حاضر سایت برای ثبت‌نام و درخواست تاکسی نو بسته شده چراکه گفته‌اند ماشین برای تحویل ندارند. این تاکسی‌ها 20میلیون وام دارد، پنج میلیون تومان را باید دارنده تاکسی متقبل شود و تاکسی فرسوده را هم پنج میلیون می‌خرند.

با همه این توضیحات، سرپرست اتحادیه تاکسیرانی شهری کشور درحالی گفته است که این طرح تا پایان سال97 به سرانجام می‏رسد. در این میان، اگر شهرداری نسبت به ابطال پروانه تاکسیران‌هایی که تاکسی فرسوده دارند، اقدام نکند این اتحادیه این کار را انجام خواهد داد که البته دی ماه سال94 و مهرماه95 آخرین تاریخ‌هایی بودند که برای نوسازی تاکسی‌های فرسوده اعلام شده‌اند. در واقع، وعده‌ها در این مورد فقط در حد حرف باقی مانده‌اند، این درحالی است که با شروع فصل سرما و تشدید آلودگی هوا اقدام‌هایی برای نوسازی تاکسی‌ها به‌طور حتم در بهبود وضعیت هوای پایتخت موثر خواهد بود.