از بازی در «پرواز در شب» تا ساخت «مردان آنجلس»/ «یوسف پیامبر» سریالی که سلحشور را در ذهن‌ها ماندگار کرد

سرویس فرهنگی فردا: فرج‌االه سلحشور از آن دسته کارگردانان کشورمان بود که در طول حیاتش منشا ثمرات بزرگی در سینما و به ویژه تلویزیون شد. کارگردانی که با دست گذاشتن بر داستان‌های قرآنی نام خود را به عنوان مهم‌ترین کارگردانی که در این حوزه فعالیت داشته به ثبت رساند. 

هر چند که اغلب مخاطبان سلحشور را به واسطه آثاری که در تلویزیون کارگردانی کرده در خاطر دارند ولی نباید فراموش کرد که این هنرمند کشورمان با ورود به عرصه بازیگری پا در وادی سینما گذاشت. او در اولین تجربه خود با «توبه نصوح» اثری از محسن مخملباف کار خود را آغاز کرد. اثری که سلحشور بازیگر نقش اصلی آن بود و روایتگر قصه مردی بود که در گور دوباره زنده شد و تصمیم گرفت تا از همه آن‌ها که دلخورشان کرده، حلالیت بطلبد.

او در ادامه و در کنار محمدرضا هنرمند دومین تجربه بازیگری خود را در «گورکن» به دست آورد. فیلمی که در سال 63 و با محوریت دفاع مقدس ساخته شد.

اما بدون شک نقطه اوج بازیگری سلحشور را باید در «پرواز در شب» رسول ملاقلی‌پور جستجو کرد. اثری متفاوت از کارگردان دغدغه‌مند دوران جنگ که به لحاظ فنی و تکنیکی نسبت به شرایط آن روزهای سینمای ایران بسیار جلوتر بود.

«پرواز در شب» داستان یک گردان از نیروهای رزمنده کشورمان است که در زمان جنگ تحمیلی در محاصره ارتش دشمن بعثی قرار می‌گیرند و ارتباطشان با قرارگاه مرکزی قطع می‌شود. چهار نفر از رزمندگان گردان انتخاب می‌شوند تا برای درخواست کمک خود را به قرارگاه برسانند از آن میان سه تن شهید می‌شوند و یکی خود را به قرارگاه می‌رساند. 

فرمانده گردان نیز برای تهیه آب آشامیدنی سربازان زخمی محاصره دشمن را می‌شکند، اما شهید می‌شود. قوای کمکی سر می‌رسد و پس از مقابله با دشمن بقیه افراد گردان را نجات می‌دهد.

این فیلم که مرحوم سلحشور یکی از بازیگران اصلی آن است، توانست در پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر لوح زرین بهترین فیلم برگزیده را به دست آورد.

هرچند که سلحشور در ادامه مسیر حرفه‌ایش در فیلم‌های دیگری نیز به ایفای نقش پرداخت اما بدون شک آنچه که از آن به بعد باعث ماندگاری او در حافظه طیف عظیمی از مخاطبان سینما و تلویزیون شد، ساخت چندین اثر تلویزیونی و سینمایی شاخص با محوریت قصه‌های معروف قرآنی بود.

سلحشور در سال‌های بعد نیز به فعالیت بازیگریش ادامه داد و در قامت یک بازیگر در آثاری چون «انسان و اسلحه»، «نخلستان تشنه» و «دنیای وارونه» ایفای نقش کرد.

اما سرآغاز ورود او به عرصه کارگردانی فیلم «ایوب پیامبر» بود. اثری که در سال 72 ساخته شد و روایتگر یکی از معروف‌ترین قصه‌های قرآن در ارتباط با زندگی ایوب نبی و مصائل و مشکلاتی بود که در مسیر پرفراز و نشیب آزمایش الهی پیش رویش قرار می‌گیرد. 

سلحشور در این اثر علاوه بر کارگردانی، خود ایفاگر نقش اصلی فیلم شد تا بتواند در اولین تجربه کارگردانی خود دیپلم افتخار بهترین فیلم اول دوازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر را از آن خود کند.

این نویسنده و کارگردان دغدغه‌مند سینمای کشورمان سه سال بعد به سراغ یک داستان قرآن دیگر رفت تا در سال‌هایی که سینمای ایران به بهانه ساخت آثار معناگرا، به سراغ تقلید کورکورانه از آثار سینمای غرب رفته بود، فرج‌الله سلحشور برای تلویزیون سریالی را بسازد که داستان جذاب آن یکی از معروف‌ترین داستان‌های قرآن است.

سلحشور با دست گذاشتن بر داستان اصحاب کهف ماجرای مردان مومنی را روایت کرد که در زمان حضرت مسیح و در دوران یک حاکم ظالم با نام دقیانوس زندگی می‌کردند و پس از آشکار شدن یکتاپرستیشان، وادار شدند از سرزمین خود فرار کنند و در یک غار پنهان شوند اما پس از آن به خوابی عمیق رفتند و 309 سال بعد از خواب بیدار شدند.

سلحشور در این سریال توانست چندین چهره جدید را نیز به عرصه بازیگری کشورمان معرفی کند که مهتاب کرامتی یکی از همین بازیگر بودند که حضورش در این سریال و ایفای نقش «هلن» او را به مخاطبان انبوه این سریال شناساند.

پخش این سریال در سال 75 از تلویزیون با استقبال گسترده مردم روبرو شد و حتی پخش دوباره آن در سال‌ها یشپیش در شبکه آی‌فیلم نیز مورد استقبال قرار گرفت.

مرحوم سلحشور در دوران زندگی پر برکت خود، فعالیت‌های زیادی را در جهت ترویج داستان‌های قرآنی انجام داد اما شاید هیچکدام به اندازه ساخت سریال ماندگار «یوسف پیامبر» در ذهن مردم کشورمان باقی نمانده باشد. سریالی که یکی از بزرگترین آثار تاریخ تلویزیون محسوب می‌شود و قصه آن در ارتباط با زندگی حضرت یوسف(ع) یکی از انبیا بزرگ الهی است. قصه‌ای که خدواند در کتاب آسمانی خود آن را «احسن القصص» نامیده است.

پخش این سریال از سال 87 آغاز شد و داستان آن با تولد حضرت یوسف شروع می‌شود، پس از آن دوران کودکی این پیامبر و ماجرای چاه که در قرآن نیز روایت شده است، مطرح می‌شود. 

در این مجموعه مصطفی زمانی ایفاگر نقش یوسف است و نقش پدرش یعقوب را محمود پاک نیت ایفا می‌کند. شخصیت زلیخا که در حین مراحل فیلمبرداری بازیگر آن انتخاب شد را کتایون ریاحی و نقش عزیزمصر پوتیفار هم جعفر دهقان بازی کرده‌اند.