افراد مبتلا به سرطان باید برای داشتن وزن سالم تلاش کرده و مواد غذایی مغذی مصرف کنند. گاهی اثرات جانبی عمل جراحی، رادیو تراپی و شیمی درمانی باعث می‌شود فرد کم‌تر غذا بخورد و وزن کم کند و برعکس، برخی درمان‌ها باعث اضافه وزن افراد می‌شوند. به مناسبت چهارم فوریه، روز جهانی سرطان، می‌خواهیم در این مطلب نگاهی داشته باشیم به بایدها و نبایدهای غذایی در هنگام درمان سرطان و پس از آن.
در دوره درمان سرطان چه نکاتی را باید در مورد غذا خوردن رعایت کنیم؟
وزن سالم و مناسب خود را حفظ کنید
برای بسیاری از مردم، نگهداشتن وزن به معنی جلوگیری از کاهش وزن به کمک دریافت کالری کافی است. برای کسانی که مبتلا به بیماری چاقی هستند، نگه داشتن وزن متعادل به معنی کم کردن وزن است. حتما قبل از اقدام به کم و زیاد کردن وزن هنگام درمان، با پزشک خود در این مورد مشورت کنید. شاید بهتر باشد این کار را به به بعد از پایان درمان سرطان موکول کنید.
مواد غذایی مورد نیاز را تامین کنید
مواد غذایی ضروری برای بدن در هنگام درمان شامل پروتئین، کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و آب می‌شود.
تا می‌توانید فعالیت بدنی داشته باشید
هر روز مقداری پیاده‌روی کنید. اگر بیش از اندازه بنشینید یا بخوابید، بافت عضلانی بدنتان از دست می‌رود و جایش را به چربی می‌دهد، حتی اگر وزنتان زیاد نشود.
روش‌های دریافت مواد مغذی ضروری و مدیریت وزن سالم
مشاوره تغذیه برای کسانی که مبتلا به سرطان هستند ضروری است چرا که از این طریق می‌توانند مواد مورد نیاز بدنشان مثل پروتئین، ویتامین‌ها و املاح معدنی را تشخیص دهند و اقدام به دریافت آن‌ها کنند. علاوه بر این تغذیه مناسب به حفظ وزن بیماران نیز کمک می‌کند.
وظیفه متخصصان تغذیه و اعضای یک تیم سلامت کمک به افراد برای تامین نیازهای غذایی آن‌ها است. علاوه بر تجویز رژیم، این متخصصان توصیه‌های مهمی دارند:
- مصرف مولتی ویتامین یا ویتامین‌ها و مواد معدنی خاصی که به مقدار کافی دریافت نمی‌کنید
- مکمل‌های غذایی مایع و میان وعده‌هایی که منبع مواد مغذی هستند
- بهره‌مند شدن از برنامه غذایی مناسب
+ در مورد ضرورت مصرف مولتی ویتامین چقدر می‌دانید؟
اثرات جانبی درمان و تغذیه
اقداماتی که برای درمان سرطان صورت می‌گیرند اغلب با اثرات جانبی مانند حالت تهوع، زخم‌های دهانی و تغییرات مزاج همراه هستند. این اثرات جانبی ممکن است خوردن و نوشیدن را برای بیمار سخت کنند. به کمک راهکارهای زیر می‌توانید مواد مغذایی مورد نیاز را راحت‌تر دریافت کنید:
• اگر مزه آب برایتان خوشایند نیست، سعی کنید از طریق غذاها و نوشیدنی‌ها مایعات را وارد بدن کنید. به عنوان مثال، سوپ یا هندوانه بخورید یا چای، شیر و لبنیات مایع بنوشید. نوشیدنی‌های انرژی‌زا و طعم‌دار کردن آب با استفاده از میوه‌های خرد شده تازه نیز می‌تواند راه مناسبی باشد.
• اگر غذا به نظرتان غذا بی‌مزه است به آن ادویه و چاشنی اضافه کنید. برای این منظور می‌توانید آب لیمو، سیر، فلفل قرمز و رزماری را امتحان کنید. اگر دهانتان تلخ است، شاید بهتر باشد مدتی غذاهای غیر اسیدی و بدون ادویه مصرف کنید تا مشکلتان برطرف شود.
• به جای 3 وعده در طول روز، غذایتان را در 6 وعده کوچک‌تر بخورید. مراقب باشید حتما کالری مورد نیازتان از طریق وعده‌های کوچک‌تر هم تامین شود.
• اگر میلی به خوردن گوشت قرمز ندارید، پروتئین را با خوردن ماهی، تخم مرغ، پنیر، انواع لوبیا، دانه‌های خوراکی و نوشیدنی‌های حاوی پروتئین تامین کنید.
• اگر احساس می‌کنید دهانتان مزه فلز گرفته است، چند برگ نعنا را با زبان خیس کنید، آدامس بجوید یا مرکبات تازه را امتحان کنید. غذا را با ابزار پلاستیکی و در ظروف غیر فلزی درست کنید. سعی کنید قبل از خوردن غذا دندان‌هایتان را مسواک بزنید.
• اگر دچار زخم در دهان یا عفونت لثه شدید، بافت مواد غذایی را با کمک غذاساز و مخلوط کن نرم کنید. برای نرمی بیشتر غذا و دریافت کالری بیشتر، به آن کره، سس‌های ملایم، آب ِ گوشت یا خامه اضافه کنید. حتما آب میوه و انواع اسموتی را کنار غذایتان امتحان کنید زیرا دریافت مایعات از هر طریقی که باشد موجب التیام زخم دهان می‌شود.
برخی از اثرات جانبی را می‌توان با مصرف دارو برطرف کرد. اگر داروها موجب کم آب شدن بدن شدند یا روی تغذیه شما تاثیر بدی گذاشتند، حتما با پزشک مشورت کنید.
ایمنی غذا
افرادی که تحت درمان سرطان هستند باید نسبت به ایمنی غذایی که می خورند هوشیار باشند. برخی از درمان‌ها ممکن است سیستم ایمنی شما را ضعیف کرده و خطر بروز عفونت را افزایش دهند. عفونت غذایی زمانی به وجود می‌آید که باکتری آسیب رسان، ویروس یا قارچ غذا را آلوده می‌کنند و موجب بیماری می‌شوند. برای کاهش خطر عفونت غذایی در حین درمان توصیه‌های زیر را بخوانید:
1. حتما با دست‌های شسته و تمیز غذا را آماده و جابجا کنید.
2. قبل از خوردن میوه‌ها و سبزی‌ها آن‌ها را کاملا بشویید.
3. هنگام درست کردن و ذخیره کردن مواد غذایی از تخت گوشت جدا برای گوشت و سبزیجات استفاده کنید، گوشت و ماهی را در طبقه پایین یخچال نگه دارید و باقی مانده غذا را بلافاصله در یخچال بگذارید.
4. مواد غذایی را کاملا بپزید، مثلا تخم مرغی را که کاملا سفت نشده یا ماهی خام نخورید.
5. محصولات غذایی پاستوریزه نشده مثل شیر خام، سرکه غیر پاستوریزه و آب میوه و مواد غذایی مثل پنیری که از شیر غیر پاستوریزه گرفته شده استفاده نکنید.
