اگر جهان را شهر داستان‌ها در نظر بگیریم، شاید بتوان گفت که نویسندگان و شاعران، راویان این شهر اسرار‌آمیز هستند. آنها با جادوی قلمشان انسان‌ها را سحر می‌کنند و زیبایی و زشتی، تلخی و شیرینی و سختی و آسانی زندگی را از نگاه خود به ما نشان می‌دهند. نوشتن ابزاری برای جاودانگیست اما با این حال، تنها عدهای از نویسندگان و شاعران به اکسیر جاودانگی دست پیدا می‌کنند. زنان، بخش جدایی‌ناپذیر ادبیات هستند و نمی‌توان نقش آنها را در ادبیات نادیده گرفت. مصطفی مستور در این‌باره در کتاب «استخوان خوک و دست‌های جذامی» می‌نویسد: «اگه زنی در کار نباشه، عشقی هم در کار نیست. شکسپیر و حافظ و رومئو وژولیت و شیرین و فرهاد ول معطل‌اند. اگه روزی زن‌ها بخواند از این جا برند، تقریبا همه ادبیات و سینما و هنر دنیا رو با خودشون باید ببرند».
بنیتا از این پس هر هفته به بررسی زندگینامه و معرفی آثار زنان شاعر و نویسنده می پردازد. در این قسمت، به بهانه‌ی تولد آن برونته، شاعر و نویسنده انگلیسی در ماه ژانویه، نگاهی به زندگی و آثار این بانوی نویسنده خواهیم داشت.
زندگی و مرگ آن برونته
آن برونته (Anne Brontë) در 17 ژانویه 1820 در تونتن یورکشایر انگلیس به دنیا آمد. او آخرین فرزند خانواده بود. پدرش «پاتریک برونته» کشیش ایرلندی فقیری بود. فزرند اول این خانواده، ماریا در سال 1814 متولد شد و فزرندان بعدی به ترتیب الیزابت (1815)، شارلوت (1816)، پاتریک برن ول (1817)، امیلی (1818) و آن (1820) بودند. «آن» یک سال پس از تولد، مادرش را از دست داد. خواهران برونته کودکی سختی را پشت سر گذاشتند. پس از مرگ مادر، خاله‌ی بچه‌ها که زنی سرسخت و جدی بود، به مراقبت از آنها پرداخت. «آن» رابطه‌ی خوبی با خاله و خواهرش امیلی داشت و وجه تمایز او با سایر فرزندان خانواده، چشمان آبی و موهای قهوه‌ای روشنش بود. «آن» مدتی در خانه با خواهرش شارلوت درس می‌خواند چون نمی‌توانست با شرایط مدرسه کنار بیاید. آن برونته از سال 1836 تا 1837 به مدرسه‌ی شبانه‌روزی رفت و مدتی پس از آن به تدریس پرداخت. اما طولی نکشید که تدریس را رها کرد و به دنبال رویای نویسندگی‌اش رفت. او در سال 1846 به همراه خواهرانش شارلوت و امیلی (نویسندگان معروف کلاسیک انگلیسی) کتاب شعری به نام «اشعار کُرر، الیس و آکتون بل» را منتشر کرد. «آن» در سال 1847 رمان «اگنس گری» و در سال 1848 دومین و آخرین رمانش به نام «مستاجر عمارت وایلدفل»، که از اولین رمان‌های فمینیستی محسوب می شود، را منتشر کرد. آن برونته آثارش را با نام مذکر آکتون بل منتشر می‌کرد. «آن» زندگی کوتاهی داشت و در سن 29سالگی (در 28 می 1849) احتمالا بر اثر سل در گذشت. پس از درگذشت آن، شارلوت خواهرش از بازنشر رمان مستاجر عمارت وایلدفیلد جلوگیری کرد و این مساله باعث شد که «آن» به اندازه‌ی خواهرانش معروف نشود؛ با این وجود رمان‌های او در میان رمان‌های کلاسیک انگلیسی شناخته شده هستند. «آن» به نقاشی و موسیقی نیز علاقمند بود.
سبک نوشتاری آن برونته
یکی از نکات جالب در مورد آثار آن برونته، وجود ردپای عشقی نهفته و ناکام است که همواره مورد بحث قرار گرفته و عدهای این مساله را رد می‌کنند. معاون پدرِ «آن» در کلیسا مردی به نام ویلیام وِیتمن (1814-1842) همان عشق ناکام او بود. ویلیام، فارغ‌التحصیل رشته‌ی الهیات از دانشگاه دُرهم، در زمان آشنایی با آن 25 ساله بود. شواهد کافی برای این موضوع وجود ندارد اما این فرضیه بر مبنای برخی شواهد در رمان اگنس گری و برخی از اشعار «آن» شکل گرفت. ویلیام در سال 1842 بر اثر وبا درگذشت.
بسیاری آن برونته را نویسنده‌ی مشهوری نمی‌دانند، اما در واقع آثار او بخشی از ادبیات زنانه انگلستان است و برخی منتقدان آنها را همسنگ رمان‌های جین آستِن دانسته‌اند. «آن» با وجود سن کم‌اش در زنانه‌نویسی موفق بود.
رمان اگنس گری، داستانی دربارهی خانواده و عشق است. این رمان را رضا رضایی (نشر نی) و افسانه وفا (نشر ققنوس) به زبان فارسی ترجمه کرده‌اند. رضا رضایی، که «مستاجر ملک وایلدفل هال» را نیز به فارسی برگردانده، در مصاحبه با روزنامه شرق در مورد رمان اگنس گری می‌گوید:« آثار خواهران برونته کاملا رئالیستی‌اند. حتی به نظر من می‌توانیم آنها را تجربی بنامیم. در اگنس‌گری رئالیسم قدرتمندی دیده می‌شود، رئالیسمی که شبیه آثار رئالیسم صد سال بعد از آن است. در عین حال دیدگاه انتقادی نویسنده نسبت به جامعه خودش هم در کتاب دیده می‌شود. با این همه، در نهایت، نویسنده به عشق معتقد است. به عبارتی او مناسبات اجتماعی اطرافش را که مبتنی بر پول و قدرت است نقد می‌کند، چون معتقد است عشق اهمیت بیشتری دارد. آن برونته معتقد است که رمان‌نویس باید رئالیست باشد و جز واقعیت به چیز دیگری نباید بپردازد. از این نظر از زمان خودش بسیار جلوتر است».
این نگاه رئالیستی در «مستاجر ملک وایلدفل هال» نیز دیده می‌شود. آن برونته به نوعی تلاش می‌کند که حقیقت را در مورد عشق بیان کند و افسانه‌های رمانتیک دربارهی عشق را در هم بشکند.
اگر این مقاله را دوست داشتید، می‌توانید زنانی که با قلمشان جاودانه شدند؛ ویرجینیا وولف را نیز مطالعه کنید.
گردآوری و ترجمه: زهرا محمدی
منابع:
1. اگنس گری، ترجمه رضا رضایی، نشر ققنوس
2. biography
3. روزنامه شرق
4. اگنس گری (به زبان انگلیسی)
