فضایل فاضلین نراقی

ملا مهدی نراقی منادی اخلاق
حاج ملامحمد مهدی نراقی پدر بزرگوار حاج ملا احمد و جد او ابوذر نایب الحکومة نراق بود که در فتنه افغان او را در همان جا به قتل رسانیدند و چون خبر قتل پدر را در اصفهان به وی دادند، حاضر نشد که چند روز ترک تحصیل گوید و به نراق آید، تا اینکه فامیل او به استادش مرحوم حاج ملا اسماعیل خواجوئی توسل یافتند و نامبرده او را ملزم به سفر کرد. ملا مهدی نراقی تولدش در نراق، تحصیلش در اصفهان بوده، کتابهای زیادی تألیف نموده. سرانجام عمر پربار این اسوه بزرگ به پایان می رسد و در سنه 1209 هجری به عالم بقاء رحلت فرمود و در نجف اشرف در ایوان صفیر کنار حرم علی (ع) مدفون است.
فرزندان و نوه های ملامهدی نراقی، غالباً از عالمان و شخصیتهای بارز عصر خود شمرده می شوند و هر کدام در ابعاد گوناگون علمی، فرهنگی و اجتماعی دارای نقش قابل توجهی بوده اند.
شجره طیبه جناب ملا مهدی دارای پنج پسر بوده که اسامی آنان به شرح زیر است.
1-جناب حاجی ملا احمد 2- ملا ابوذر 3- میرزا ابوالقاسم 4- ملا ابوالحسن 5- ملامهدی.
ملامهدی
مشهور به آقا بزرگ، وی چهل روز بعد از درگذشت پدر چشم دیده به جهان گشوده است، به همین خاطر او را به نام پدر نامگذاری کردند، ولی به آقا کوچک مشهور بود، درعهد خود با علی مدارج کمال رسید. زمانی که محمد شاه قاجار در مراجعت از سفر اصفهان به کاشان آمد به خانه وی رفت، او را آقا بزرگ خطاب کرد. یکی از بناهای عالیه کاشان، مسجد و مدرسه حاج محمد تقی مشهور به خانبان است، که محض امامت مرحوم ملامهدی ملقب به آقا بزرگ احداث کرده، که به مسجد آقا بزرگ معروف است.
حاجی ملا احمد نراقی
ملااحمد نراقی در سال 1185 متولد شد. مسکنش درکاشان، عمده تحصیلش درنزد والد ماجدش و بعد از آن در نزد سید اجل آقا سید مهدی طباطبائی ملقب به بحرالعلوم بود. در بین برادران، وی از مقام علمی و اخلاقی بالایی برخوردار بود. و به حق می توان گفت که راه پدر را پیش گرفته ملا احمد نراقی در بعضی تألیف های خود، تحت تأثیر اصول و مبانی پدر بزرگوار قرارگرفته، همواره همان را دنبال می کند، به خصوص در کتاب اخلاق وی (معراج السعادة) به طور آشکار استفاده می شود. وی در این کتاب ارزشمند سعی بر آن دارد که همانند پدر، بر فرهنگ و اخلاق متعادل که سیره انبیاء و روش امامان معصوم (علیهم السلام) بوده تأکید نماید، نراقی مجتهدی جامع بود و آثار ارزشمند از خود به یادگار گذاشته است و از اکثر علوم ویژه اخلاق، اصول، فقه و ریاضی و نجوم بهره داشت. تألیفات ایشان معراج السعادة در اخلاق، دیوان طاقدیس و دارای تألیفات زیاد دیگر می باشد. دیوان طاقدیس حاوی مجموعه اشعار و قصیده های نفیس اخلاقی و عرفانی بوده و در حدود بیش از چهار صد صفحه می باشد.
تخلص اشعار او در این دیوان صفائی بوده است. حاجی ملا احمد نراقی قاضی القضات از جانب خاقان مغفور فتحعلی شاه قاجار متولی ابدی مدرسه سلطانی منصوب شده ملا احمد نراقی در سال 1244 که وبا در ایران شیوع یافت، میلیونها تن به هلاکت رسیدند و در نراق هم ده هزار نفر از پای در آمدند. او هم که عمر شریفش تقریباً شصت سال بود، در سنه یک هزار و دویست و چهل و پنج (1245) هجری درنراق رحلت یافت و جنازه او را به نجف اشرف حمل در پشت سر مبارک در صحن مطهر در کنار پدر به خاک سپردند.
حاج ملا محمد نراقی
فرزند حاج ملااحمد نراقی ملقب به عبدالصاحب، از حین ارتحال پدر بزرگوار تولیت مدرسه سلطانی کاشان و اختیار خالصجات موقوفه که از خاقان مغفور شاهنشاه شرف صدور یافته به آن جناب مفوض و موکول بوده.
او داماد میرزای قمی بود، عمر شریفش قریب به هشتاد سال و در مقبره میرزای قمی واقع در شیخان قم مدفون است. پسران دیگر حاج ملا احمد ملا محمد جواد و میرزا نصیر الدین، میرزا نصرالله، حاج ملا محمد تقی، میرزا ابراهیم، حاج ملا هاشم و ملا محمد علی بوده اند.
حاج ملامحمد نراقی راجع به وظایف خدام و مصرف موقوفات آستانه مقدسه علی بن باقر (ع) در کتابچه ای، قانون کلی، دستور و شروطی صادر کرده است، که ذیلاً بیان می شود.
بسم الله الرحمن الرحیم
(و من یعظم شعائرالله فانها من تقوی القلوب)
نظر به اینکه تنظیم و تنسیق امور متعلقه به موقوفات و سایر لوازم بقعه متبرکه حضرت قدسیه قدوة الاولیاء و سلالة الائمة الاصفیاء مفخر دودمان نبوت و مظهر آثار کرامت، امامزاده واجب التعظیم، السلطان علی بن الامام الهمام محمد الباقر صلوات الله علیه و علی آبائه و ابنائه الطاهرین، لازم است و چون امور متعلقه به آن سرکار فیض آثار خالی از اختلال نبود، به جهت نظم امور آنجا تقنین قانون کلی و دستور مستمری در کیفیت مشاعل و خدمات ارباب مناصب و خدام و تعین وظائف ایشان و سایر تصارف لازمه آن مزار فائض الانوار در موقوفات مقرره آنجا لازم بود، لهذا قوانین و شروط مقرره در این کتابچه تعیین و به اذن و اجازه این خادم شریعت مطهره مقرر گردید و تخلف از آن جائز نیست و چنانچه احدی از ارباب طمع و اصحاب اغراض نفسانیه از مقتضای آن عدول نموده و مخالفت نمایند، مورد سخط الهی و موجب عقوبت اخروی خواهد بود برارباب شوکت و علاء و صاحبان حشمت و اعتلاء به مقتضای امر واجب الایتمار، تعاونوا علی البر و التقوی در اجراء آن علی مرور الدهور و منع و زجر در مخالفت آن لازم است. حرره العبد الخاطی فی شهر ذی القعدة الحرام سنه 1266، مهر عبده الراجی محمد بن احمد، حسب الاجازه بندگان شامخ الارکان سرکار شریعتمدار معظم له حجة الاسلام مقرر شده، به تفضیل مشروح موافق صلاح و سداد و موجب انتظام امور بقعه متبرکه است. مهر عبده مسعودالحسینی- مهر الواثق بالله الغنی عبده احمد - مهر عبده محسن بن محمد جعفر الحسینی - مهر عبده محمد علی الحسینی - مهر عبده الراجی نصرالله بن احمد- مهر لا اله الا الله الملک الحق المبین عبده محمد جعفر الحسینی- مهر جلال الدین بن محمد الحسینی- مهر احمد... ما فیه حرره الاثیم...
پیام ملا احمد نراقی به نسل جوان
1-بلندی روح و انگیزه بزرگ و الهی داشتن، 2- تحت تأثیر محیط قرار نگرفتن، 3- اعتماد و تکیه به خویش، 4- از صفر شروع کردن، 5- اراده محکم و قوی، 6- عزت نفس، 7- استقامت، 8- صبر و شکیبائی در فقر، 9- تلاش و پشتکار درکارهای خیر به خصوص در تحصیل، 10- احترام به استاد، 11- خدمت به مردم، 12- احترام به مردم و بزرگ شمردن آنان، 13- اعتدال در تمام ابعاد زندگی، 14- مبارزه با مظاهر شرک و کفر و ظلم، 15- تیزبینی و دور اندیشی، 16- مبارزه با جمود و تحجر، 17- کسب جامعیت علمی و اخلاقی، 18- خوش رفتاری و سعه صدر، 19- تواضع و فروتنی، 20- ارتباط با ائمه هدی و زیارت آنان، 21- عشق به امام حسین (علیه السلام)، 22- نویسندگی و نشر فرهنگ عترت (ع).

منبع؛ محسنی، علی؛ (1386) نور باقر (ع): مروری بر زندگی حضرت علی ابن باقر فرزند شهید امام پنجم علیه السلام مدفون در خاک مقدس مشهد اردهال (کاشان)، قم، مشهور، چاپ دوم. >