خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ: علی‌الله سلیمی نویسنده و روزنامه‌نگار همزمان با تجدید چاپ رمان «میم‌عزیز» نوشته محمدحسن شهسواری، یادداشتی را به منظور پیشنهاد این کتاب برای مطالعه نوروزی در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است.
این یادداشت در ادامه از نگاه شما می‌گذرد:
تشخیص مرز مخاطبان یک اثر ادبی برای نویسنده آن اثر کار دشواری نیست و طبعا بسیاری از نویسندگان می توانند حدس بزنند مخاطبان اصلی آثارشان چه کسانی هستند. با این پیش فرض، برای محمدحسن شهسواری باید قابل حدس باشد که مخاطبان اصلی رمان «میم عزیز» اغلب کسانی هستند که دستی در نوشتن دارند یا حداقل دوست دارند روزی بنویسند.
میم عزیز، در ظاهر حدیث نفس یک نویسنده است و مخاطبانی که در دایره دست اندرکاران یا شیفتگان ادبیات قرار می گیرند، بیش از هر کس دیگری می‌توانند با این اثر و شخصیت اصلی آن، که یک نویسنده است احساس همذات پنداری کنند. مهارت شهسواری در نوشتن و شناخت جنبه‌های رمان بر کسی پوشیده نیست و او خود بهتر از هر کسی می‌داند امروز در بازار کتاب ایران، داستان خیلی نمی تواند فقط روی شیفتگان ادبیات حساب کند، چون تعداد این مخاطبان آن قدر نیست که بشود به پشتوانه آنها کتابی را روانه بازار کتاب کرد.
شهسواری، طبعا این را می دانسته که خرده روایت‌هایی از جنس دیگر وارد داستان کرده و حالا میم عزیز ترکیبی از سلایق مختلف است که در نهایت امضای محمدحسن شهسواری را به‌عنوان نویسنده بر پیشانی خود دارد؛ با فضاها و شخصیت‌هایی که از دنیاهای مختلف هستند اما وقتی در کنار هم قرار می گیرند همزیستی مسالمت آمیزی دارند و به نوعی مکمل همدیگر هستند. در مجموع، سه جهان موازی پیکره اصلی میم عزیز را تشکیل می دهند که شخصیت نویسنده در داستان، حلقه واسط آنهاست. او به دو خط روایی موازی که خود خلق می کند اشراف کامل دارد و خط روایی سوم که از وقایع زندگی روزمره خود او شکل می گیرد، تا حدودی از اختیار نویسنده خارج و شرح رویدادهای پیرامونش است.
از همان ابتدای اثر و در دل داستان، همزمان دو خط روایی؛ یک فیلمنامه و یک رمان در حال شکل گیری است که حجم قابل توجهی از میم عزیز را به خود اختصاص داده است. در فواصل فصل‌های این دو خط روایی، روایت مستقیمی هم از زندگی نویسنده گنجانده شده که جزو بخش‌های خواندنی کتاب است. هر چند در انتهای بخش‌های دیگر هم نویسنده گریزی به مسایل روزمره زندگی خود می زند. با توجه به حجم کار و توزیع و پراکندگی بخش‌های مختلف رمان به فصل‌های چندگانه (هفده فصل- هفده هفته)، به نظر می رسد نوعی تضاد در فصل بندی کار دیده می شود.
اگر فرض اول را قبول کنیم که خوانندگان اصلی این رمان، مخاطبان جدی و نخبه گرا هستند، در این صورت، حجم زیاد روایت‌های حاشیه ای (ماجراهای فیلمنامه و رمانی که در دل رمان اصلی در حال شکل گیری است)، که بیشترین فضا را در رمان اصلی اشغال کرده و به بیان دیگر، بیشترین وقت خواننده را می گیرد، مطابق سلیقه این گروه از مخاطبان نیست و به قول نویسنده، مطابق سفارش مدیران تلویزیون است که توصیه کرده اند فیلمنامه ای برای مخاطبان عام با رویکرد قصه ای ترسناک نوشته شود. حالا این قصه عامه پسند و ترسناک و سفارشی از جانب مدیران تلویزیون حجم قابل توجهی از کتاب شهسواری را اشغال کرده و اتفاقا با جزئیات کامل در فضاسازی و شخصیت پردازی کار شده و خواننده میم عزیز به اجبار آن را می خواند تا برسد به بخش‌های درخشان کار که اتفاقا تعداد آنها هم در کار کم نیست.
رمان میم عزیز بخش‌های درخشان زیادی دارد که اغلب آنها با هوشمندی نویسنده در دل متن‌های به ظاهر بی ربط به متن اصلی گنجانده شده است. از جمله فصل یا هفته شانزدهم- مسعود(3)، و فصل‌هایی که با عنوان «اسراحت» در دل بخش‌های دیگر گنجانده شده است. طبعا یکی از ویژگی‌های این رمان، تعدد شخصیت‌ها و فضاهای متفاوت داستانی است. با آنکه هر یک از این شخصیت‌ها و فضاها به زیبایی ساخته و پرداخته شده اما حلقه‌های اتصال آنها چندان مستحکم نیست و کل رمان؛ مانند جزیره‌های پراکنده ای است که خرده روایت‌ها در آن نقش اصلی را بازی می کنند.
چاپ اول(زمستان 1395) کتاب «میم عزیز» نوشته محمدحسن شهسواری در 212 صفحه، با شمارگان 1000 نسخه و قیمت 17000 تومان، از سوی نشر چشمه در تهران چاپ و منتشر شده است