به گزارش ایسنا، امروز (پنجشنبه) 14 تیر ماه پنجمین کنگره بین‌المللی «عرس بیدل» با حضور بیدل‌شناسان، پژوهشگران و استادان زبان و ادبیات از کشورهای مختلف با محور «تحلیل و تأویل آثار ابوالمعانی بیدل دهلوی» و «بازشناسی و معرفی میراث فارسی» برگزار شد.
در ابتدای مراسم هادی سعیدی کیاسری، رییس بنیاد دهلوی درباره شکل‌گیری و برنامه‌های عرس بیدل توضیحاتی ارائه کرد و گفت: عُرس اصطلاح جا افتاده‌ای در ساحت شرقی جغرافیایی زبان فارسی است، اما در کشور ما شناخته‌شده نیست. عُرس اصطلاحی است برای یادکرد سخنوران عارف و شاعران. در این روز شاعران، شاگردان و کسانی که برای شخص حرمت قائل بودند بر مزار او جمع می‌شدند و بر دیوان او تفعل می‌کردند. با وجود این که بیدل دهلوی چنین کارهایی را دوست نداشت، دوستداران او تا 35 سال بعد از مرگش این یادبود را برگزار می‌کردند اما پس از سقوط گورکانیان مردم مشغله نان و امان داشتند و کسی به فکر فرهنگ نبود و به شعر توجه نمی‌کرد. به همین دلیل این مراسم در کشور هند تا سال 1982 منقطع شد.
او با اشاره به برگزاری «عرس بیدل» در کشور افغانستان، گفت: عبدالحمید عصیر ـ بیدل شناس ـ 60 سال پیش مکتبخانه بیدل را در کابل تاسیس کرد و حلقه درس بیدل را تشکیل داد. عرس بیدل در کشور افغانستان منظم‌ترین عرسی بود که برگزار می‌شد. ما تا سال گذشته میزبان زنده‌یاد عبدالعزیز مهجور، فرزند او بودیم.
کیاسری درباره شکل‌گیری «عرس بیدل» در ایران نیز، گفت: حلقه بیدل‌شناسی در دهه 60 در کشورمان شکل گرفت، اما کار، ترویجی و میدانی نبود و فقط مختص شاعران بود. در سال 83 اولین عرس را برگزار کردیم که چندان موفق نبودیم و اما در عرس دوم موفق‌تر عمل کردم. بعد از یک وقفه چندساله چهارمین دوره آن را سال گذشته برگزار کردیم. امسال هم به خاطر افزایش قیمت دلار و مشکلاتی که داشتیم برنامه با تأخیر انجام شد. این برنامه در سال‌های گذشته در طول یک هفته برگزار می‌شد فقط در دو روز برگزار می‌کنیم.
رییس بنیاد بیدل دهلوی سپس شعری را از شفیعی کدکنی که برای «عرس بیدل» سروده بود، خواند.
در ادامه این مراسم حداد عادل ـ رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی ـ گفت: بیدل در 40 سال اخیر به مردم ایران معرفی و مطرح شده است. ما ایرانیان تازه با بیدل آشتی کرده‌ایم و در سر آغاز بیدل شناسی قرار داریم. بیدل شناسی کار دشواری است و به همان اندازه که دشوار است، لذت‌بخش است. بیدل حدود 100 هزار بیت شعر گفته و باید درباره او بگویم «صد هزار جلوه برون آمدی که من با صد هزار جلوه دیده تماشا کنم تو را».
او پس از خواندن غزلی از بیدل به سخن قبلی خود اشاره کرد و گفت: باید بگویم کو 100 هزار دیده و کیست که 100 هزار دیده برای 100 هزار جلوه داشته باشد. شعر بیدل هم در لفظ و هم در مضمون متعالی است. تعالی در شعر او موج می‌زند. شعر او شعر قدسی و ملکوتی است. شعر بیدل انگشت اشاره‌اش به سوی آسمان و به سوی امر مطلق است. بیدل مطلق‌پسند و مطلق‌گراست. شعر بیدل سرشار از عشق، راز و نیاز و نیایش است. کشش و کوشش در شعر او موج می‌زند. شعر او دریای خروشان و جوشان است. همه جای شعر او انسان مطرح است، اما این انسان جدا از خدا نیست و بلکه انسان خدایی است. شعر بیدل حکایت انسان و خدا است و در همه جای آن منزلت انسان، سرنوشت انسان دیده می‌شود.
حداد عادل افزود: بیدل فکری عمیق و دقیقی دارد. ظریف اندیش است و به اسرار و معنای پیچیده جهان تسلط دارد و آنها را بیان می‌کند. قدرت تخیل او حیرت آور است. زمانی که شعر بیدل را می خوانم به قدرت تخیل او پی می‌برم و به یاد ریاضیدان‌ها می‌افتم. ریاضی و شعر از یک منظر با هم سنخیت و مشابهت دارند آن هم قوه تخیل است. اگر کسی مثل بیدل در زمانه‌ای قرار می‌گرفت و قوه تخیل و اندیشه خود را سراغ عالم طبیعت می‌برد حتما در علوم ریاضی مباحثی را کشف می‌کرد که بسیار حیرت آور بود.
رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی با بیان این که شعر قابل تعریف نیست، گفت: کسی نمی‌تواند شعر را تعبیر کند. بی جهت نیست که می‌گویند شعر همان چیزی است که شاعر می‌گوید. در شعر بیدل مرز شکنی‌های عجیبی شاهد هستیم. بیدل از همه احکام و استدلال‌های منطقی عبور می‌کند و تضاد و تناقض‌های بسیاری در شعرش وجود دارد. معمولا زمانی که شعری را می‌خوانیم از فهمیدن آن لذت می‌بریم، اما درباره شعر بیدل فرق می‌کند و از نفهمیدن آن لذت می‌بریم. باید از بیدل پرسید چه شد که زبان فارسی را برای بیان شعر انتخاب کرده است، در حالی که زبان خودش فارسی نیست. اعتقاد دارم از شعر بیدل می‌توانیم به قدرت، وسعت و عظمت زبان فارسی پی ببریم. این زبان به بیدل این امکان را می داد تا حقایقی که در دل و جانش نشسته است را بیان کند.
او در ادامه خاطرنشان کرد: بیدل در افق ادبیات ایران به تازگی طلوع کرده است و به آینده بیدل‌شناسی در ایران بسیار امیدوارم. بیدل بیش از ایران در دل و جان مردم هند، پاکستان، افغانستان و تاجیکستان نشسته است. آنها با بیدل حال می‌کردند و بیدل شاعر اجتماعی آنها بود، اما در دانشگاه‌های ایران حتی دانشگاه‌های ادبیات بیدل مطرح نبود. قدم‌های بسیار خوبی برای آشتی با بیدل برداشته شده است.
سپس کلیپی از حضور عبدالعزیر مهجور در چهارمین کنگره «عرس بیدل» پخش شد و یادبودی برای او با حضور دخترش برگزار شد.
در ادامه آذرمیدخت صفوی، استاد ادبیات دانشگاه هند و بنیانگذار مرکز تخصصی زبان فارسی در کشور هند درباره بیدل، اظهار کرد: شعر بیدل در ایران و هندوستان ناآشنا بود و بیدل‌شناسی طی 50 ـ 40 سال گذشته در ایران و هند آغاز شده است. برگزاری «عرس بیدل» در ایران مبنا تفهیم و تحلیل اندیشه و زبان بیدل در این کشور است. اسم این کنگره کلمه مانایی است، هر چند که در کشور ایران و من شناخته‌شده نیست.
صفر عبدالله، رییس بنیاد انجمن زبان فارسی قزاقستان نیز در این مراسم درباره میراث فرهنگی زبان فارسی، خاطرنشان کرد: به زبان فارسی افتخار می‌کنم زیرا تمدن جهانی را بدون این میراث بزرگ نمی‌توان تصور کرد. بیدل شاعر بزرگی است که خیلی کم از آن استفاده کرده‌ایم. هیچ شعری در جهان به پای شعر فارسی نمی‌رسد. این را فقط به خاطر این که به زبان فارسی صحبت می‌کنیم نمی‌گویم و ادعایی بر آن ندارم. این چیزی است که کشورهای خارجی به آن اذعان دارند. زمانی که دشمنی با فرهنگ ایرانی و زبان فارسی می‌شود خون دل می‌خوریم. ما برای بیدل کاری انجام نداده‌ایم و این نقطه آغاز ما است. امیدوارم روزی جهان بیدل را بشناسد.
سپس خوآکین رودراگیز وارگاس، دبیر انجمن ایرانی شناسی اسپانیا در این مراسم با اشاره به این که در اسپانیا فرهنگ و ادبیات فارسی شناخته شده نیست، گفت: شناختی که از ایران داریم به دوره هخامنشیان و ایران معاصر محدود می‌شود. از زمان اشکانیان تا قاجار هیچ شناختی نسبت به ایران وجود ندارد، زیرا هیچ کتابی در این اره در اختیار نداریم. تعداد ایران شناسان اسپانیا به اندازه انگشتان یک دست است. اسلام شناسی در این کشور انحصار در عرب شناسی دارد. زمانی که شروع به یادگیری زبان فارسی کردم فقط در یک دانشگاه تدریس می شد که من نمی‌توانستم به آنجا بروم بنابراین به صورت خود آموز زبان را یاد گرفتم و مجبور شدم عرب شناسی بخوانم، اما وضعیت در حال حاضر در اسپانیا بهتر شده است و زبان فارسی در شش دانشگاه تدریس می‌شود؛ البته زبان فارسی نه شعر، ادبیات و تاریخ.
او با ارائه توضیحاتی درباره شکل‌گیری انجمن زبان فارسی در این کشور، خاطرنشان کرد: یکی تهدید ما این است که ایران شناس در اسپانیا کم داریم. تهدید دوم برای ما عرب شناسان هستند. آنها دشمن ما هستند و نمی‌گذارند ما فعالیت کنیم، در واقع چوب لای چرخمان می‌گذارند. عرب شناسان از ایران اطلاعی ندارند و فقط این را می دانند که این کشور به زبان فارسی صحبت می‌کند و شیعه هستند و از طرف دیگر رقابت بزرگی وجود دارد و نمی‌خواهند ما فعالیت کنیم.
سید مهدی طباطبایی، بیدل شناس و استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی نیز، اظهار کرد: برخی ها ادعا می‌کنند که سبک هندی مختص شعرهای بیدل است بسیار پیچیده است و مردم درکی از آن ندارند، اما شاهد هستیم که خارج از مرزهای جغرافیایی ایران کسانی که به زبان فارسی صحبت می‌کنند مشکلی در مواجهه با فهم شعرهای بیدل ندارند، موضوع این است که ما ایرانیان طالب شعرهای ساده‌ای هستیم که به راحتی در حافظه‌مان بسپاریم. سبک بیدل در مباحث تاریخ ادبیات ما نیامده است، در حالی که جزو غنی ترین سبک‌ها است.
حجاجی قرلان قیچ، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آنکارا نیز درباره تاثیر بیدل دهلوی بر شاعران عثمانی و حسین آهی ـ شاعر ـ درباره ویژگی‌های شعر او گفتند. شعرخوانی احمد شهریار، شاعر پاکستانی و بهروز یاسمی از دیگر بخش‌های این مراسم بود.
