روزی ما فقط به دست اوست!!

امام علی(علیه السلام) می‌فرماید: «و ارزاق را بر مبناى تنگى و فراخى قسمت نمود، و در این تقسیم‌بندى عدالت به خرج داد تا هر کس را بخواهد با فراوانى رزق و کمى آن آزمایش کند، و بدین وسیله ثروتمندان و فقرا را از جهت شکر نعمت و تحمل سختى در مجراى امتحان قرار دهد. آن‌گاه روزى فراخ را با سختى و پریشانى درهم آمیخت»(نهج البلاغة، خ 91، ص 134)
در آموزه های دینی فراوان مطرح شده که خداوند متعال با مال و ثروت عده ای را آزمایش می کند که سره از ناسره مشخص شود و معلوم گردد که آیا شکر نعمت را به حا می آورند و آیا قسمتی از نعمتهای خدادادی را صرف انفاق و رسیدگی به محرومان می کنند یا نه تنها ارمغان این فزونی مال غرور و غفلت از خداست؟
یا گاهی خدا با تنگی روزی صبر و استقامت افراد را محک می زند که معلوم شود چه کسی شکرگزار و تسلیم است و چه کسی دائم اعتراض می کند و به حرام خواری می افتد و ناشکری می کند.
پاسخ به یک سوال مهم:
گاهی در ذهن این سؤال مطرح می شود که اصلا چرا بعضی از مردم محروم و نیازمند و مسکین هستند که لازم باشد ما به آنها انفاق کنیم آیا بهتر نبود خداوند خودش به آنها هر چه لازم بود می داد تا نیازی نداشته باشند که ما به آنها انفاق کنیم.
آیه اسراء -30 اشاره به پاسخ همین سؤال است، می فرماید: «خداوند روزیش را بر هر کس بخواهد گشاده می دارد و بر هر کس بخواهد تنگ، چرا که او نسبت به بندگانش آگاه و بیناست» (إِنَّ رَبَّک یبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یشاءُ وَ یقْدِرُ إِنَّهُ کانَ بِعِبادِهِ خَبِیراً بَصِیراً).
این یک آزمون برای شماست و گر نه برای او همه چیز ممکن است، او می خواهد به این وسیله شما را تربیت کند، و روح سخاوت و فداکاری و از خودگذشتگی را در شما پرورش دهد.
به علاوه بسیاری از مردم اگر کاملا بی نیاز شوند راه طغیان و سرکشی پیش می گیرند، و صلاح آنها این است که در حد معینی از روزی باشند، حدی که نه موجب فقر گردد نه طغیان.
گاهی خدا با تنگی روزی صبر و استقامت افراد را محک می زند که معلوم شود چه کسی شکرگزار و تسلیم است و چه کسی دائم اعتراض می کند و به حرام خواری می افتد و ناشکری می کند.
از همه اینها گذشته وسعت و تنگی رزق در افراد انسان- به جز موارد استثنائی یعنی از کار افتادگان و معلولین- بستگی به میزان تلاش و کوشش آنها دارد و این که می فرماید خدا روزی را برای هر کس بخواهد تنگ و یا گشاده می دارد، این خواستن هماهنگ با حکمت اوست و حکمتش ایجاب می کند که هر کس تلاشش بیشتر باشد سهمش فزونتر و هر کس کمتر باشد محرومتر گردد. (مکارم شیرازى، ناصر، برگزیده تفسیر نمونه، ج2 ص 633)
روزی رسان اوست!
روزی پادشاهی تصمیم گرفت به شکار برود، به دستور او بزرگان و خدمتکاران و غلامان حاضر شدند، وسایل شکار را جمع آوری کردند، و به قصد شکار بیرون آمدند. وقتی به شکارگاه رسیدند شاه و بزرگان مشغول شکار کردن شدند. هنگام ظهر در دامنه کوه سفره ناهار را پهن کردند. شاه و بزرگان مملکت سر سفره نشستند مرغ بزرگی را که بریان کرده بودند، برای شاه آوردند. تا او خواست به مرغ دست دراز کند، شاهینی پرواز کنان از راه رسید، مرغ بریان را به منقار گرفت و از آنجا دور شد. حاکم از این موضوع عصبانی شد و به لشکریان دستور داد که شاهین را دنبال کرده و به هر طریقی که هست او را شکار کنند. شاهین در هوا و حاکم و لشکریان در روی زمین به حرکت درآمدند.
شاهین کوه را دور زد و در نقطه ای فرود آمد. شاه و لشکریان نیز پیاده شده و به تعقیب او پرداختند تا اینکه به نقطه ای رسیدند که می توانستند شاهین را ببینند. در این حال با کمال تعجّب مشاهده کردند که یک نفر دست و پا بسته روی زمین افتاده است و شاهین با منقار مرغ را تکه تکه می کند و گوشت ها را در دهان مرد می گذارد. وقتی مرغ تمام شد شاهین کنار رودخانه رفت و منقارش را پر از آب کرد و برگشت و آب را در دهان مرد ریخت .
«خداوند روزیش را بر هر کس بخواهد گشاده می دارد و بر هر کس بخواهد تنگ، چرا که او نسبت به بندگانش آگاه و بیناست» سوره اسراء ـ آیه ی ٣٠
حاکم و لشکریان نزد مرد رفتند و دست و پایش را باز کردند احوالش را پرسیدند، مرد گفت : من بازرگان هستم و برای تجارت به شهری می رفتم در این منطقه راهزنان به من حمله کردند و اموالم را ربودند و می خواستند مرا نیز بقتل برسانند. التماس کردم که مرا نکشند. بالاخره دلشان به رحم آمد، ولی گفتند: می ترسیم به آبادی بروی و محل ما را به مردم نشان بدهی و آنها را به این سو بکشانی بنابر این دست و پای مرا بسته و در اینجا انداختند و رفتند.
روز بعد این پرنده آمد و نانی برایم آورد. امروز نیز پرنده برایم مرغ بریان آورد، بدین ترتیب او روزی دو مرتبه از من پذیرائی می کرد. حاکم از شنیدن سخن بازرگان منقلب شد و گفت : خداوند آنقدر بخشاینده است که بنده دست و پا بسته اش را در بیابان تنها رها نمی کند وای بر ما که از چین خدای مهربانی غافل هستیم.
کلام آخر:
حال که دانستیم تنگی یا فراخی نعمت وسیله ی آزمایش الهی است پس باید هوشمندانه عمل کنیم که مبادا در سختیها و ناملایمات اقتصادی زبان به شکایت بگشاییم یا در فراخی روزی عنان از کف بدهیم و غافل شویم . باشد که در این راه از امتحانات سخت الهی سربلند بیرون آییم.
منابع:
زبده القصص / علی میرخلف زاد
سایت اندیشه قم
برگزیده تفسیر نمونه، ج2
سایت اسلام کوئیست

فرآوری: آمنه اسفندیاری