در نامه ای به سرپرست وزارت بهداشت:آیا مرد ساماندهی به این وضعیت اسف بار هستید ؟!

-*غلامرضا قدمی: یک کارشناس پرستاری طی نامه ای به سرپرست وزارت بهداشت با بیان اینکه : «قاطعانه نظر دارم که مناسب این کار نیستید لکن اینکه به آن سمت نیز چگونه راه یافته اید و اکنون چه تجربیات یا دیدگاه هایی دارید نیز خود دارای اهمیت است چرا که اصولا رشته ای که بخشی از بودجه بیت المال برای آموختن شما مصرف شده است ، قطعا برای این امور نبوده است . » خاطر نشان کرد :« واقعا امروز وزارت بهداشتی که شما سکانداری آن را به خود دیده اید ، نیاز به تحول دارد آیا به آن فکر کرده اید و از پس آن بر می آیید؟»

در قسمت دیگر از نامه آمده :«جمله ای که از قول رییس جمهور محترم سابق نقل می شود با این مضمون که مقوله سلامت چاه ویل است و با هر میزان منابع پر نخواهد شد اگر صحیح نقل شده باشد ، عملکرد اشتباه طرح تحول سلامت مهر تایید بر آن زد چرا که با این نتیجه ای که حاصل شده است واقعا کل منابع کشور نیز جوابگوی این وزارتخانه نخواهد بود.»

به گزارش متن کامل این نامه در زیر می آید:

بسم الله الرحمن الرحیم

برادر گرامی ، جناب آقای دکتر سعید نمکی

سرپرست محترم وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی

سلام علیکم

اخبار منتشره در فضای مجازی و رسانه ها ، حکایت از معرفی قریب الوقوع جنابعالی توسط ریاست محترم جمهوری جهت تصدی سمت وزارت دارد لذا اینجانب غلامرضا قدمی کارشناس پرستاری با بیش از 20 سال سابقه کار متشکل از شغل مقدس پرستار بالینی و مسئولیتهای مختلف از قبیل سوپروایزری و مدیریت اداری مالی بیمارستان ، حسب احساس تکلیف ، مطالبی را خدمت شما عرض خواهم نمود که امیدوارم در درجه اول مورد توجه خودتان و بعد مورد توجه نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی و شخص رییس جمهور محترم و کارشناسان ارشد وزارت بهداشت قرار بگیرد.

البته سوابق نامه نگاری های بنده به وزیر محترم قبلی نیز با یک جستجوی ساده در فضای مجازی قابل دسترسی است و پیش بینی هایی که برای این طرح به اصطلاح تحول می گردید و از آنجا که این نامه ها هیچکونه عکس العملی از سوی ایشان نداشت ، اینجانب نیز به این مسیر ادامه ندادم لکن امیدوارم جنابعالی عکس العملی مناسبی داشته باشید.

جناب آقای دکتر نمکی ، اجازه بدهید بدون هرگونه تملق صحبتها را شروع کنم ، ظاهرا مدرک تحصیل شما در مقطع دکترای حرفه ای ، داروسازی و در مقطع دکترای تخصصی ، ایمنولوژی می باشد که اگر سوابق اجرایی به خصوص آخرین سمت شما در معاونت سازمان برنامه و بودجه را کنار بگذاریم ، قاطعانه نظر دارم که مناسب این کار نیستید لکن اینکه به آن سمت نیز چگونه راه یافته اید و اکنون چه تجربیات یا دیدگاه هایی دارید نیز خود دارای اهمیت است چرا که اصولا رشته ای که بخشی از بودجه بیت المال برای آموختن شما مصرف شده است ، قطعا برای این امور نبوده است .

اما به هر حال چه کنیم که این شرط اساسی ، در کشور ما غریب واقع شده است و به هر صورت اکنون شما گزینه ای بهتر از پزشک متخصص می باشید اگرچه قطعا گزینه های بهتر نیز وجود داشته و دارد .

متاسفانه همین انتصاب پزشک متخصص بعنوان وزیر بهداشت در کشور ما است که این مشکلات را برای بهداشت و درمان ما بوجود آورده است ، تجربه نشان داده است که هیچکدام از پزشکان متخصص در سمت های مختلف حاضر به ترک شغل و تخصص اصلی خود نشده اند و همچنان بصورت پاره وقت چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی مشغول به کار بوده اند حال آنکه مسئولیت هایی را می پذیرند که برای انجام آن اگر همه 24 ساعت خود را وقف نمایند باز هم کم است و این نشان از این دارد که این مناصب برای ایشان یک مناصب موقت و پلی برای عبور از مقطعی از زندگی تلقی می شود و همین اتفاق در حدود 50 دانشگاه علوم پزشکی کشور نیز معمولا افتاده است و کارها از شخص اول به نفرات بعدی واگذار شده و وزیر محترم و روسای دانشگاه های علوم پزشکی معمولا ماشین امضای زیردستان هستند تا بررسی کننده و تصمیم گیر اصلی و طرح تحول سلامت حاصل همین رویه است چراکه از مدت زمان تصدی وزیر بهداشت دولت یازدهم تا رونمایی از طرح تحول سلامت کمتر از 5 ماه فاصله است و این مدت برای کارشناسی چنین طرحی بسیار کم می باشد.

اما واقعا امروز وزارت بهداشتی که شما سکانداری آن را به خود دیده اید ، نیاز به تحول دارد آیا به آن فکر کرده اید و از پس آن بر می آیید؟

جمله ای که از قول رییس جمهور محترم سابق نقل می شود با این مضمون که مقوله سلامت چاه ویل است و با هر میزان منابع پر نخواهد شد اگر صحیح نقل شده باشد ، عملکرد اشتباه طرح تحول سلامت مهر تایید بر آن زد چرا که با این نتیجه ای که حاصل شده است واقعا کل منابع کشور نیز جوابگوی این وزارتخانه نخواهد بود.

اکنون به چند دغدغه شخصی حاصل از تجربیات چند ساله خود اشاره ای می نمایم و امیدوارم که پاسخهای مناسبی برای آنها داشته باشید چراکه احتمال پرسش از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی در روز رای اعتماد وجود دارد :

1. پزشک محوری که ناشی از نگاه درمان محوری در وزارت بهداشت است ریشه در تار و پود تمام دانشگاه های علوم پزشکی دوانده است تا جایی که اکثر سمت های کلان وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی در تصدی پزشکان به خصوص متخصصین عضو هیات علمی قرار گرفته است و بدین ترتیب تمام طرح هایی که در تضاد با منافع ایشان در بخشهای خصوصی و دولتی باشد محکوم به شکست شده است حال آنکه نه تنها این دسته از پرسنل وزارت بهداشت تعدادشان نهایتا به 15 درصد مجموع پرسنل نیز نمیرسد ، بلکه حتی یک واحد تحصیلی در حیطه مدیریت و اقتصاد در سرفصل دروس تحصیلات دانشگاهی ایشان نمی باشد و نتیجه آن از پیش قابل تشخیص است.
2. عدم وجود سقف درآمدی در کشور باعث شده است که در بخش دستمزدها ، تخصص های پزشکی مشمول بیشترین درآمدهای دستمزدی شده اند و این یعنی فدا شدن کیفیت درمان و البته ذبح مبحث مهم پیشگیری در پای درمان ، در تمام کشورهای جهان برای همه مشاغل به خصوص پزشکی سقف درآمد و مالیاتهای تصاعدی لحاظ گردیده است تا از یک مرحله ای به بعد اصولا کمیت بیشتر با ضرر مادی همراه شود تا تلاش بیشتر منعطف به ارتقای کیفیت شود تا ارتقای کمیت.
3. عدم وجود نظارت بر کیفیت درمان توسط جامعه پزشکی ، باعث هدر رفت سرمایه های مملکت شده است ، چرا بر تجویزهای بی رویه و بی دلیل و مشتری پسند ، راهکاری اندیشیده نمی شود ؟ در قالب طرح تحول دفترچه های رایگان در حالی در دسترس عموم قرار می گیرد که هیچ نظارتی بر آنچه در آن نگاشته می شود نیست ، در یک هرج و مرج کامل ، مردم خود تشخیص میدهند برای یک ناخوشی ساده که شاید نیاز به هیچ دارویی ندارد و صرفا یک مراقبت چند روزه می خواهد مستقیما به پزشکان متخصص و فوق تخصص مراجعه می نمایند و هر آنچه دارو ، آزمایش و خدمات پاراکلینیکی گران قیمت است تجویز می شود و پس از چند نوبت مراجعه نه تنها بیماری کشف نمی شود بلکه شاید بیماری جدیدی نیز بر اثر مصرف نادرست داروها ایجاد شود ، حالا هزینه های تحمیل شده بر بیمار که عمده آن بر دوش بیت المال است بماند, سوال اینجاست که مشابه این رویه در کدام کشورها است و شما برای حل این موضوع چقدر حاضر به هزینه هستید ؟!
4. مخلوط بودن کارکرد پزشکان در بخش خصوصی و دولتی بصورت توام ، خود حکایتی شنیدنی است ، یک پزشک متخصص در مجلس فریاد می زند که در قانون منع دو شغله بودن کارکنان دولت ، پزشکان باید لحاظ شوند اما لابی های بی امان بقیه نمی گذارد ، یک کارمند دولت که مثلا سه میلیون تومان حقوق بگیرد و در یک شرکت کوچک عضو هیات مدیره باشد مشمول قانون است و یک پزشک متخصص که با میلیونها درآمد در بخش دولتی ، در مطب نیز درآمد چند برابری داشته باشد یا سهامدار یا مالک یک کلینیک پر درآمد باشد مشمول نیست ، منطق این تفاوت کجاست ؟! بنده کلی تحقیق کرده ام و جز احتمال ورود به معامله با بخش دولتی که آن هم برای همه کارمندان دولت یکسان است و آن هم با قانون منع مداخله کارکنان دولت در معاملات دولتی تعیین تکلیف شده است ، از هر جهت پزشکان را ارجح تر برای مشمولیت یافتم و در اکثر کشورها هم اینگونه است ، آیا ثمره این استثنا این نشده است که پزشک عضو هیات علمی ما تا پاسی از نیمه شب به تجارت بپردازد و صبح که اول بعنوان استاد هیات علمی است و حقوق آنرا مشابه و بیشتر از سایر همترازان غیر پزشک می گیرد و دوم طبیب بیماران منتظر است ، ساعت 11 برای ویزیت بیاید و با عجله ویزیت نماید و کمتر از دو سه ساعت در بیمارستان باشد؟! آیا شما مرد ساماندهی به این وضعیت اسف بار هستید ؟!
5. و اما طرح تحول سلامت ! که بنده نمیدانم کجای آن تحول ایجاد کرده است ؟ آیا صرفا عمل به وعده دولت که در اختیار گذاشتن سهم سلامت از آزاد سازی قیمت حامل های انرژی به وزارت بهداشت تحول بوده است یا واقعا اتفاقی خوش آیند توسط خود وزارت بهداشت رخ داده است ؟ آیا عملکرد وزارت بهداشت در استفاده از این اعتبار بعلاوه یک درصد مالیات بر ارزش افزوده ، همان اتفاق خوشایند را هم ناخوشایند نکرده است ؟ آیا هزینه کردن مساوی اعتبارها بصورتی که دقیقا همانند همان برق و آب و گاز و بنزین ، هر که استفاده اش از دفترچه بیشتر یارانه اش بیشتر است ، هدفمند شدن یارانه در قالب زیبای سلامت را زیر سوال نبرده است ؟آیا عملکرد شتابزده وزارت بهداشت و اخذ به به و چه چه مردم بی اطلاع و مراجع عظام تقلید و .. هدف بوده است یا تحول در نظام سلامت و واقعی شدن گیرنده یارانه آن ؟ آیا این شتابزدگی که باعث خلق بی دلیل چند میلیون دفترچه بیمه سلامت رایگان به قیمت خروج کارگران از بیمه تامین اجتماعی و کاهش سایر درآمدهای آن سازمان و به فلاکت افتادن آن تا جایی که باعث بدهی 92 میلیارد تومانی آن فقط به یک دانشگاه در قم شده است ، نبوده است ؟! در روزهای اخیر نمیدانم به چه دلایلی ، رییس سابق شما اظهاراتی مبنی بر ادامه قاطع طرح تحول داشته اند ، اگر این ادعا هم مثل خیلی از اظهارنظرهای سیاسی برای جلب نظر مردم و کم نشدن محبوبیت عمومی باشد ، شخص شما چه راهکاری برای توقف و اصلاح آن دارید ؟ نیک میدانید که اصلاح یعنی در برخی موارد مهم حرکت در خلاف جهت قبلی و این معنای اصلاح نیست بلکه تحولی جدید با نامی جدید را میطلبد ، آیا شما برنامه ای برای تحولی واقعی و شجاعت اجرای آن را دارید ؟!
6. کتاب تعرفه پزشکی ، خود قصیده ای پر غصه است که شاید جای آن در بند قبلی بود ولی به دلیل اهمیت بیشتر آن ، جداگانه شرح مختصری دارم ؛ اکنون 12 سال است که قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری در مجلس تصویب و برای اجرا به دولت ابلاغ شده است ، در دولت دهم گامهایی برای اجرا برداشته شد اما از ابتدای دولت یازدهم وزیر بهداشت وقت تاکید دارد که اجرای آن هزینه می خواهد وباید بودجه آن در مجلس پیش بینی شود و حال آنکه خود دولت در لایحه بودجه هرگز آنرا ندیده است و توقع دارند نمایندگان مجلس بصورت خودجوش خودشان این بودجه را خلق نمایند! حال آنکه با عدم اجرای این قانون هم اکنون بخش مهمی از خدمات توسط پرستاران اجرا میشود و توسط پزشکان مهر می شود و هزینه انجام آن توسط پزشک از بیمار و بیمه ها دریافت می شود ولی پس از اجرای قانون اینگونه خدمات با مسئولیت خود پرستاران و با نرخی پایین تر انجام می شود و در واقع نه تنها افزایش هزینه ندارد بلکه کاهش هزینه برای دولت دارد منتها کاهش درآمد هم برای پزشکان دارد که همین تعارض منافع باعث معلق ماندن 12 ساله اجرای آن شده است ، جالب اینجاست که در یک گام از گامهای طرح پر طمطراق تحول ، ناگهان کتاب تعرفه های پزشکی دستخوش افزایش دو تا چهار برابری گردید و این به غیر از افزایش قیمت یک واحد تعرفه است که بصورت سالانه بوده است و این کتاب بدون مطرح شدن در صحن هیات وزیران ، توسط تک تک وزیران امضا و با تایید هیات وزیران ابلاغ شده است ، سوال اینجاست که اولا آیا این تغییر با این مقدار تحمیل هزینه در صلاحیت هیات وزیران بوده است یا خیر ؟ ثانیا آیا این مصوبه به رویت و تایید مجلس شورای اسلامی رسیده است یا نه و اگر رسیده است آیا متوجه هزینه آن شده اند یا خیر و اگر شده اند که عکس العملی داشته اند ؟! آیا کسی متوجه شد که در نظام قبلی کارانه از مبلغی دریافتی بیشتر ، اصل حقوق پزشک از کارانه وی کسر می گردید ولی در طرح تحول این بند هم حذف گردید و هر چقدر کارانه علاوه بر دریافت حقوق می باشد ؟! آیا بخش اعظمی از مطالباتی که امروز گریبانگیر بیمارستان های دولتی شده است همین افزایشها نبوده است ؟ آیا این افزایشها یعنی کاهش دریافتی از جیب مردم؟! آیا بیت المال مسلمین و صندوق ذخیره ارزی جیب مردم نیست ؟! آیا اصرار سران قوا به درخواست وزارت بهداشت از مقام معظم رهبری برای برداشت از صندوق ذخیره ارزی جهت پرداخت بدهی های سازمان بیمه سلامت ایرانیان به بیمارستانها و داروخانه ها و .. حاصل همین سوء مدیریت ها نیست ؟ آیا این روال ادامه نخواهد داشت و منابع دیگری برای این چاه ویل پیش بینی شده است ؟! و سوال اصلی از شما که خود را شایسته خدمت در این سمت می دانید ، آیا شهامت توقف این روال و بررسی و تصویب مجدد کتاب را خواهید داشت ؟!
7. اما مبحث عدالت در توزیع درآمد نیز جالب توجه است ، اکنون یک حقوق ثابت ماهانه برای همه کارکنان وزارت بهداشت تعیین شده است که کم یا زیاد در تناسب با سایر کارمندان بوده است اگر چه ممکن است مورد انتقاد برخی مشاغل تخصصی نیز باشد ، این حقوق برای اعضای هیات علمی به میزان قابل توجهی مانند وزارت علوم بیشتر است و به این بیشتری نیز اعتراضی نیست البته در قبال انجام خدمات آموزشی مورد انتظار ، اما در بیمارستانهای دولتی یک دریافتی دیگر هم که بخشی از دریافتی از مردم می باشد وجود دارد و آن هم کارانه است ، این مبلغ فقط با عنوان حق العمل پزشک دریافت می شود که حدود 50 درصد آن به پزشک پرداخت می شود ، حدود 23 درصد به مجموع غیر پزشکان و مابقی برای هزینه های بیمارستان صرف می شود ، جالب اینجاست که خدمات قابل ارائه به بیمار یک کار تیمی است که تنها یک نفر از این تیم پزشک معالج می باشد ، این نوع تقسیم علاوه بر آن نوع تعرفه گذاری که باعث پرداختی های کلان همزمان با پرداخت حقوق به پزشکان متخصص به خصوص اعضای هیات علمی که کارانه ایشان نیز دوبرابر لحاظ می گردد شده است و از طرفی باعث کاهش شدید انگیزه غیر پزشکان تیم درمان بر اساس اصل برابری که از اصول مبحث انگیزش در علم مدیریت می باشد شده است و از طرفی همان پولی است که باعث تورم می شود چرا که پولی که حاصل از تولید نباشد نه تنها هیچ خیر و برکتی برای مملکت ندارد بلکه از طرف دیگر باعث سوق دادن این پول به بازارهایی سوداگرانه مانند مسکن های خالی از سکنه ، ویلاهای مناطق خوش آب و هوا ، خرید دلار و سکه و سفرهای خارجی هزینه آور و ... می گردد ، در برنامه ای زنده از وزیر قبلی سوال شد که آیا این شیوه تعرفه ها و توزیع آنرا عادلانه می دانید ، گفتند خیر ، حتی بین پزشکان مثلا بین خودم که چشم پزشک هستم و متخصص کودکان هم عادلانه نیست ، مجری گفت پس شما این را اصلاح خواهید کرد و ایشان پاسخ دادند خیر ! مگر بنده بانی آن بوده ام که اصلاح کنم ! اصلاح این هزار سرو صدا دارد و من اینکار را نخواهم کرد ! بگذریم از آنکه ایشان اصلاح که نکردند هیچ ، بر مبنای همان اشتباه ، بازهم تعرفه ها زا زیادتر کردند اما سوال دیگر بنده از شما این است که شما چطور ؟! شما هم تمایل و یارای مقاومت دربرابر این جراحی بزرگ را دارید ؟ شما ظاهرا اگر خودتان داروخانه ای نداشته باشید ، نمی بایست دچار تضاد منافع گردید ولی آیا شهامت ایستادگی در برابر لابی های قوی را دارید ؟!
8. و نکته و سوال آخر را با توجه به اظهار نظرها و نصب های اخیر و اخباری مبنی بر رایزنی برای تشکیل تیم جدید که نشان از اطمینان به اخذ رای اعتماد از مجلسی که سال آخر خود را میگذراند دارید و چندان هم امید بی جایی نیست ، این است که تیم خود را چگونه انتخاب می کنید ؟ چنان که عرض گردید آنچه شرایط وخیم کنونی را برای وزارت بهداشت و بیمه های درمانی رقم زده است ، مدیریت بدون بهره مندی از علم اقتصاد و مدیریت و نگاه جانبدارانه به سمت گروهی خاص بوده است لذا لازم است تغییرات اساسی در تیمهای مدیریتی چه در راس وزارت بهداشت و چه دانشگاه های علوم پزشکی رخ دهد که بهترین شیوه شناسایی افراد مناسب ، فراخوانی است که خود شما می توانید مانند رئیس جمهور کشور همسایه ، عراق انجام دهید و چنانچه این فراخوان را شخصا انجام دهید خواهید دید که بدنه وزارت بهداشت مملو از کارشناسان و خبره های اقتصاد بهداشت و مدیریت علمی و تجربی با رزومه های موفق و نظرات مفید و مهمتر از همه انگیزه فراوان برای خدمت تمام وقت و قیمت مناسب می باشد و در کنار آن پزشکان محترم نیز میتوانند مردم را از خدمات با کیفیت تر خود و متناسب با تخصصی که دارند بهره مند نمایند که در اینصورت خود ایشان نیز از منافع مدیریت مناسب این وزارت بهره مند خواهند شد .

سخن به درازا کشید و البته حرفهای ناگفته نیز بسیار است لکن با توجه به ضیق وقت موجود ، به همین میزان بسنده می گردد و البته در صورت تمایل جنابعالی ، قطعا نظرات و انتقادهای بسیار مفید تر از اینجانب را از سیل کارشناسان به حاشیه رانده شده در وزارت بهداشت دریافت خواهید نمود.

لذا به عنوان توصیه ای برادرانه از شما استدعا دارم چنانچه فکر می کنید نمی توانید در تغییرات لازم و البته مشکل پیش رو در وزارت بهداشت گام بگذارید از قبول این مسئولیت انصراف بدهید تا حداقل خودتان شریک این رویه نشوید و چنانچه انگیزه تغییر دارید آن را تشریح نمایید ، قطعا برای توفیق در این امر علاوه بر اخذ رای اعتماد از مجلس شورای اسلامی که چندان هم مشکل نیست ، به اعتماد و انگیزه همراهی بدنه عظیم وزارت بهداشت نیاز دارید که لازمه آن پرهیز از شتابزدگی و برنامه ریزی کارشناسی با اخذ نظرات بدنه اجرایی کشور می باشد و لاغیر .

از خداوند منان برای جنابعالی و سایر مسئولین کشور ، هر آنچه صلاح بندگان صالحش می داند را تمنا دارم ، موفق و منصور باشید. ان شاالله ...

رونوشت :

1. دفتر مقام معظم رهبری (دامت توفیقاته)
2. نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی