متُد شرقی؛ بررسی وضعیت بازار خودرو چین در خلال نمایشگاه خودرو شانگهای

چنانچه در یکی از خیابان های شانگهای قدم بزنید، با انبوهی از خودروهای ساخت بیوک، آئودی، فولکس واگن و ب ام و روبرو خواهید شد؛ علاوه بر اینها اخیرا گرایش چینی ها به سمت خودروهای برقی نیز افزایش پیدا کرده و هر روزه بر تعداد تسلا مدل X های حاضر در معابر این شهر افزوده می شود.

با مشاهده این وضعیت ممکن است این سوال - مخصوصا برای ما ایرانی ها – مطرح شود که پس خودروهای چینی کجا هستند؟ بسیار خب، گه گاه می توان برخی از محصولات الکتریکی BYD را در گوشه و کنار دید؛ اما این خودروها هم بیشتر به دلیل سیاست های تشویقی حاکم در شانگهای خریداری شده اند.

اگر هفته پیش برای اولین بار در نمایشگاه شانگهای شرکت می کردید، احتمالا این سوال نیز به ذهنتان خطور می کرد: آیا چینی ها به غیر از BYD، خودروساز دیگری دارند؟

در این حین چنانچه شخصی لیست ده خودروی پرفروش چین را به شما نشان دهد، تعجبتان چند برابر خواهد شد؛ زیرا بیشتر برندها و مدل های حاضر در آن نام هایی دارند که گویی از یک سیاره دیگر آمده اند!

این لیست چه نکاتی را می تواند در خود نهفته داشته باشد؟ از چند جهت مختلف به حاضرین این لیست می پردازیم.

برندها: از میان 10 خودروی موجود در این لیست 5 مورد متعلق به کشور چین بوده و ساخت برندهای وولینگ، بائوجون، ترامپچی و گریت وال هستند.

بقیه موارد هم محصولاتی از برندهای فولکس واگن، بیوک و نیسان است. در نظر داشته باشید که هر یک از این خودروهای خارجی نزدیک به 10 سال است که در چین تولید شده و از قطعات عمدتا ساخت چین برخوردار هستند؛ بنابراین می توان آنها را خودروهای چینی با برند خارجی خطاب کرد.

نوع بدنه: پنج سال قبل، خودروهای سواری پیشتاز لیست بودند. اما امروزه 5 مورد از 10 گزینه موجود به خانواده خودروهای شاسی بلند یا کراس اوور تعلق دارند؛ 5 مورد دیگر نیز که سدان هستند، مدل های خارجی محسوب می شوند.

به این ترتیب، تمامی شاسی بلندها و کراس اوورهای محبوب چین ساخت خود این کشور هستند. امسال میزان فروش این دسته از خودروها به حدود 10 میلیون دستگاه خواهد رسید.

میزان فروش: اگر این لیست را یک گروه در نظر بگیریم، گزینه های آن در مجموع فروشی برابر با 3.85 میلیون دستگاه در سال 2016 داشته اند.

این رقم تقریبا به اندازه کل بازار خودرویی ژاپن است. با وجود این طبق اظهارات وزارت صنعت و فناوری اطلاعات چین، میزان فروش سالانه خودرو در سال 2025 در این کشور به رقم باورنکرنی 35 میلیون دستگاه خواهد رسید.

قیمت: بین قیمت و تعداد تولید همواره رابطه ای وجود دارد، اما این رابطه در چین چندان واضح نیست. برای مثال پرفروش ترین خودروی این کشور (Hongguang S1) در سال گذشته، حدود 9000 دلار قیمت دارد؛ حال آنکه برای خرید گزینه حاضر در رتبه دوم (هاوال H6) باید 24000 دلار کنار گذاشت که البته گران ترین خودرو در این لیست نیز محسوب می شود.

سایر گزینه ها بین 14700 دلار برای ترامچی GS4 و 21000 دلار برای فولکس واگن لاویدا متغیر هستند. برای مقایسه بد نیست بدانید که میانگین قیمت یک خودروی صفر کیلومتر در آمریکا چیزی حدود 34000 دلار است.

مالکیت: تمامی مدل های خارجی پرفروش در بازار چین در شرکت های مشترکی که یک طرف آنها چینی است (جوینت ونچر) تولید می شوند.

بر اساس قانون، طرف چینی حداقل باید مالک 50 درصد از این شرکت مشترک باشد؛ بنابراین در بهترین حالت فقط نیمی از درآمد حاصله از فروش خودروها به جیب طرف خارجی می رود.

با این حساب اگر برندهای چینی در حال پیشرفت هستند، پس چرا خبر چندانی از آنها در خیابان های شانگهای نیست؟ پاسخ در اینست که شانگهای را می توان نیویورک سیتی چین تلقی کرد؛ چرا که ساکنین آن از لحاظ درآمد، حس رقابت، مدگرایی و اولویت های اجتماعی در سطحی بالاتر قرار دارند.

ثروتمندان این شهر به سراغ خودروهای لوکس و گران قیمت می روند تا دارایی خود را به رخ بکشند. یک خودروی چینی شاید ارزش بالاتری در برابر رقم پرداختی داشته باشد، اما وقتی فردی می تواند با پورشه خودنمایی کند چرا سوار بر یک اتومبیل ارزان قیمت وطنی مثل بائوجون شود؟

با حرکت به سمت غرب و رسیدن به استان های آنهوی و جیانگژی وضعیت کاملا دگرگون می شود. در این استان ها که سطح درآمد بسیار پایین تر است، خیابان ها از خودروهای چینی انباشته شده اند.

برندهای چینی سعی می کنند با تصاحب بازار استان های کمتر توسعه یافته، درآمد و نفوذ خود را گسترش داده و با بهبود تدریجی کیفیت، خود را برای ورود به مناطق و شهرهای پیشرفته تر – مثل شانگهای، شنژن،کیمگدائو و ژیامن - آماده کنند.

این استراتژی بسیار مشابه عقیده مائوتسه تونگ است که گفته بود: "حاشیه ها را بگیر و شهرها را محاصره کن".

این روش البته سابقه موفقیت زیادی دارد و شاید بتوان گفت که ژاپنی ها و کره ای ها نیز در مقطع زمانی خاصی از همین استراتژی برای گرفتن سهم بازار در بسیاری کشورها استفاده کرده اند.

در سال های اخیر چینی ها این سیاست را در کشورهای در حال توسعه نیز پیاده نموده و بخشی از بازار خودرویی روسیه، برزیل، شیلی، مصر و ایران را از آن خود کرده اند. یقینا سودهای جمع آوری شده از بازار این کشورها نقشی بسزا در پیشرفت برندهای چینی خواهند داشت.