ناگفته هایی از زندگی خصوصی امام خمینی (ره)

اشاره:

رضا فراهانی فرزند محمد در سال 1331 در شهر آشتیان متولد، شد، و در سال 1356 به جریان مبارزه با رژیم شاه پیبوست و با پیروزی انقلاب و ورود حضرت امام به قم جزو نیروهای ویژه حفاظت از امام درآمد، و تا زمان رحلت حضرت امام از خادمین و پاسداران وفادار به بیت شریف امام بود. آنچه می خوانید گوشه ای از خاطرات ناگفته ایشان است:

استادی داشتم که خداوند او را حفظ کند، ایشان قم هستند، در منزلش عکسی از امام داشت. ساواک آمده بود و گفته بود، باید عکس را برداری. اما او آن عکس را بر نمی داشت. خیلی سر و کله می زدند و پاسبان ها می آمدند تا عکس را بردارد اما این کار را نمی کرد. همسایه ها آمدند و گفتند: فلانی کار دست خودت می دهی، می گیرند، می برندت. آخرش اجبارا آن را پایین آورد. من شاگرد ایشان بودم و آرام آرام به حد بلوغ رسیدم. ایشان گفت: از کسی تقلید می کنی؟ گفتم پدرم از آقای گلپایگانی تقلید می کرد. ایشان گفت که تقلید این جوری نیست که کی از کی تقلید می کند. تقلید این است که انسان باید خودش مجتهدی را که اعلم است انتخاب کند.

خوب آیت الله حکیم، آیت الله خویی، آیت الله گلپایگانی از مجتهدان هستند. آیت الله خمینی در نجف هم از مجتهدان هستند. به ایشان گفتم: به نظر شما کدام یک بهتر است؟ گفت: نظر من شرط نیست ولی من خودم از آقای خمینی تقلید می کنم و ایشان را اعلم می دانم ولی خودت تحقیق کن ببین کدام اعلم است...اولین عکس حضرت امام را از یکی از این طلبه ها گرفتم. یکی از آن طلبه ها می گفت که اگر یک وقتی آن عکس را از تو گرفتند نگویی که عکس را از چه کسی گرفته ای. از همان ایام بر آن شدم که از حضرت امام تقلید کنم.

تهیه رساله آقا خیلی مشکل بود. یک شخصی در قم بود به نام آقای صحفی که ایشان مخفیانه رساله حضرت امام را توزیع می کرد و با آنکه ساواک او را خیلی زیر نظر داشت، باز او پنهانی رساله امام را به عده ای از دوستان و رفیق هایش می داد. استاد من روزی به آقای صحفی گفت: آقا رضای ما از آقای خمینی تقلید می کند لذا رساله می خواهد. آقای صحفی گفت: من الان رساله آقا را ندارم ولی قول می دهم برایش تهیه کنم. مدتی گذشت تا اینکه ایشان کتابی برایم آورد و گفت: این کتاب آقاست ولی ورق اول ندارد. چون در ورق اول اسم آقا نوشته شده آن را کنده ایم آن ورق را بعدا برایت می آورم. خلاصه رساله آقا را گرفتم و از همان زمان از حضرت امام تقلید کردم. در سال 1356 رفقا ما را داخل جریان مبارزه کشاندند. هنگام آمدن امام از پاریس به اتفاق عده ای از بزرگان و رجال قم به تهران و به منزل یکی از پیشکسوت ها آمدیم. بعضی از آن بزرگان از رفقای حاج مهدی عراقی بودند که اسلحه هم داشتند. آن شب آقا نیامدند و ما شب را در تهران ماندیم و فردای آن روز به قم بازگشتیم.

روز دیگری که قرار شد حضرت امام تشریف بیاورند شب به تهران آمدیم و در منزل آقای تهرانی یا آشتیانی نامی مستقر شدیم؛ حدود پنجاه شصت نفر بودیم که همه هم مسلح بودیم. من هم به همراه دوستم آقای ابوالقاسم شیخ نژاد هر کدام یک کلت تهیه کردیم. در آن جمع حاج حسن خلیلیان (فرماندار سابق قم)، آقایی به نام کرمی (که رئیس دادگاه قم شد و وارد قضیه آقای شریعتمداری شد که حذفش کردند) و تعدادی از چریک ها بودند. در آن خانه شیوه تیر اندازی و پرتاب نارنجک را یاد می دادند. بنا بود فردای آن روز حضرت امام وارد فرودگاه تهران شوند.

آن شب را ما نخوابیدیم و تا صبح بیدار بودیم. نزدیکی های اذان صبح نماز را خواندند و مهیا شدند که به فرودگاه بروند. آن آقا برای برخی از بچه ها عمامه تهین کرده بود و آنها عمامه می گذاشتند و او عبا بر دوششان می انداخت و چهار نفر چهار نفر همراهشان می کرد و یک اسلحه ژ-3 می داد و یک کلت و یک دشنه به آنها می داد. برای عده ای هم شنل می داد بپوشند چون خارجی ها شنل می بندند و چون اسلحه ژ-3 بزرگ بود و برای اینکه پیدا نباشد بند شنل را گره می زد. خلاصه افراد چهار نفر به صورت مسلح با پنج شش ماشین به طرف فرودگاه حرکت کردند. خدا رحمت کند، آقای برقعی بود که شهید شد. خیلی از رفقای آن موقع شهید شدند، ما آخرین نفرات بودیم که آماده حرکت شده بودیم، اما ماشین نبود. خانه ای هم که در آن بودیم یک خانه تیمی بود. تصمیم گرفتیم به بهشت زهرا برویم. در بین راه وقتی فهمیدیم که آقا را با هلیکوپتر حرکت دادند و آوردند، ما به مدرسه رفاه و علوی در خیابان ایران برگشتیم و مدتی همانجا ماندیم تا اینکه اعلام کردند که هر کسی به شهرستان خودش برود.

ما رفتیم قم و یک مدتی آنجا بودیم. در قم جزو افراد به اصطلاح نیروی ویژه بودیم که به استقبال حضرت امام آمدیم و کار من آنجا شروع شد. حضرت امام را که نزدیکی های قم آوردند تحویل گرفتیم و به سمت قم به راه افتادیم. در بین راه نرسیده به شهرک امام حسن (ع) ماشین حامل حضرت امام پنچر شد. چرخ ماشین را عوض کردیم و راه افتادیم. آقا را به مدرسه فیضیه بردند. ازدحام جمعیت در اطراف مدرسه فیضیه به اندازه ای بود که ماشین ما نتوانست حرکت کند. در داخل خیابان بهار در نزدیکی منزل آیت الله سلطانی طباطبایی - پدر خانم حاج احمد آقا - و در نزدیکی منزل حاج قاسم دخیلی خانه ای را برای امام گرفتند. حضرت امام چند روز آنجا اقامت داشتند سپس به جای دیگری رفتند من آن روز خدمت حضرت امام بودم، من به همراه آقا سید حسین خمینی نوه حضرت امام یخچالی را جابجا کردیم و آمدیم دست آقا را بوسیدیم. آقا سید حسین ما را به امام معرفی کرد و آنجا عقلم نرسید که از آقا بخواهم که دعا کند من شهید شوم ولی دست آقا را که بوسیدم گفتم: آقا جان دعا کنید که من عاقبت به خیر شوم. آقا همان جا برایم دعا کردند که عاقبت به خیر شوم. اولین دعا حضرت امام نسبت به بنده آن بود. از آنجا کار من هم شروع شد و تا زمان رحلت ایشان در تمام خوبی ها و خوشی ها در کنار این خانواده بودم.

حضرت امام علاقه زیادی به مردم داشتند و وقتی جمعیت برای ملاقات ایشان می آمد خواب و استراحت را برای وقت دیگر موکول می کردند. می فرمودند که یک صندلی بگذارید من جلوی در می آیم. ایشان بالای صندلی می رفتند و به مردم دست تکان می دادند و ابراز علاقه می کردند. بعضی مواقع بلافاصله پس از یک ملاقاتی، جمعیتی دیگر می آمدند و امام دوباره می فرمودند صندلی بگذارد. من صندلی را می گذاشتم. ملاقات که تمام می شد می دیدیم ایشان داخل نمی آیند و گاهی بالای پشت بام می رفتند و می فرمودند صندلی بگذارید ظاهرا به امام اعلام می شد که جمعیت دیگری قصد ملاقات با ایشان را دارند.

اتاقی که ایشان می نشستند موکت بود. مردم هم همان جا به دیدار ایشان می آمدند. ما برای اینکه جای آقا مشخص شود روی موکت پتویی انداختیم که ایشان اعتراض کردند. بعد ما علت را می گفتیم که مثلا بلند گو می گذاریم که شما صحبت کنید و مردم بنشینند. مردم در اتاق خانه حاج شیخ محمد یزدی به طور فشرده می نشستند و آقا به افراد نگاه می گردند و هر کسی فکر می کرد آقا فقط به او نگاه می کنند. بعد از آنکه سخنرانی امام تمام می شد یکی بلند می شد می گفت: آقا می خواهم صورتتان را ببوسم. آقا هم صورتشان را به طرف آن شخص می بردند و می گفتند: ببوس. دیگری می گفت: آقا می خواهم با شما عکس بگیرم. آقا می فرمودند: بگویید عکاس بیاید. در لابلای جمعیت برخی افراد می خواستند بیایند جلو که آقا آهسته با دست اشاره می کردند که مثلا شما جلو نیا. آن طرف رنگش می پرید و حالت لرزش به او دست می داد و عقب عقب از اتاق بیرون می رفت. نمی دانم چه حکمتی بود. آن موقع تفتیش مثل الان نبود. اتاقی آنجا بود که حاج شیخ حسن صانعی نشسته بود و ما ضمن تفتیش، کلت و نارنجک افراد را می گرفتیم و روی میز می گذاشتیم که اگر منفجر می شد با اتاق امام فقط یک شیشه فاصله داشت.

در مواقعی که امام را به مدرسه فیضیه می بردیم، از خیابان رد می شدیم و وقتی آقا از ماشین پیاده می شدند جمعیت می ریختند و به عنوان تبرک به امام دست می کشیدند. جمعیت فشار می آورد و گاهی افراد که می خواستند به امام دست بکشند به عمامه ایشان می خوردند. آقا هم به عمامه حساس بودند و مواظب بودند که عمامه نیفتد. ما هم می دیدیم که ایشان اذیت می شوند، لذا راهی را از زیر پل آهنچی انتخاب کردند. آن راه به پشت مسجد آیت الله بروجردی می خورد که درخت و جوی آب بود. آنجا متعلق به آقا سید صادق نوه آقای بروجردی بود. برای ایجاد راه از آن مسیر رفته بودند از وی اجازه بگیرند که گفته بود اگر آقا به من بگویند، من راه می دهم آقا هم هرگز این کار را نمی کردند. خلاصه آنجا را درست کردند و پس از آن ما آقا را از آن زیر می بریم و می آوردیم و این اواخر دیگر برادران پاسدار نرده می گذاشتد و جلوی مردم را می گرفتند تا ما بتوانیم از پشت مدرسه فیضیه آقا را پیاده کنیم. چندی گذشت و یک مقدار مسیر خلوت شد. آقا وقتی دیدند خلوت است و جمعیت نیامده فرمودند: چرا جلوی جمعیت را گرفتید؟ گفتم که آقا قضیه اینجوری است. فرمودند: مرا از ملتم جدا نکنید من عاشق مردم هستم و این ملت را دوست دارم. دیگر هم مرا از اینجا نیاورید و به داخل جمعیت ببرید. از آن به بعد از داخل خیابان حرکت می کردیم که برخی ها در ماشین آقا را باز می کردند.

راننده حاج حسین حسینی بود، بعضی مواقع هم حاج مرتضی رنجبر بود، امام راننده خاصی نداشت. وسیله رفت و آمد هم یک ماشین آهو بود که آن را حاج مهدی عراقی فرستاده بود. قبل از آن پیکان و این اواخر لندرور بود که دست آقا شهاب اشراقی - داماد امام - بود و ما روی سقفش می نشتیم و یا پشت آن سوار می شدیم. یک زمانی هم آقای صباغیان وزیر کشور وقت، یک ماشین بنز فرستاد که برای تشریفات بود. یادم هست که آقای صانعی یا کس دیگر گزارش داد که آقا از تهران برای شما ماشین فرستاده اند. آقا فرمودند: من ماشین نمی خواهم. راننده را نگهدارید و از او پذیرایی کنید و فردا ماشین را با همان راننده بفرستید برود تهران، من ماشین را نمی خواهم.

ایشان ماشین بنز را قبول نکردند. زمانی که آقا بازدید می رفتند ما ایشان را با پیکان می بردیم. این اواخر هم پژو بود که در تهران فروختند. پژوی سفیدی که خریدند 36 یا 40 هزار تومان بود که بعد حاج احمد آقا آن را فروخت؛ ولی پژوی سبز ماند که خانم حضرت امام با آن تردد می کردند و گاهی پیکان معمولی سوار می شدند. در مسیر فیضیه تا خانه، بچه ها که داخل خیابان می دویدند، آقا به راننده می فرمودند: آهسته تر برو و گاهی شیشه را هم پایین می آوردند و دست روی سر بچه ها می کشیدند.

یکی از روزها در مسیر فیضیه در حرکت بودیم. آن ایام چماق به دستان آقای شریعتمداری (خلق مسلمان) به قم آمده بودند و مخالف امام و نظام بودند. آرام آرام کار بیخ پیدا می کرد، آقا هم فرموده بودند که از میان جمعیت برویم، به خیابان ارم آمدیم، نزدیکی های چهار راه بیمارستان که رسیدیم این جمعیت خلق مسلمان که بعضی هایشان ترک زبان بودند بی انصاف ها با مشت روی شیشه می کوبیدند. چیزی نمانده بود که درگیر شویم و می خواستیم با سر نیزه و دشنه درگیر شویم. از جمله کارهایی که انجام دادند این بود که عکس آقا را پاره کردند.

عنقریب بود که درگیر شویم. نادان ها بازی در می آوردند. یک دفعه آقا متوجه شدند. شیشه را حاج مرتضی پایین کشد و گفت: آقا می فرمایند که اینها عکس مرا پاره می کنند، شما حق ندارید عکس آقای شریعتمداری را پاره کنید، اینها به شیشه مشت می کوبند و به من اهانت می کنند، اما شما حق اهانت کردن به آقای شریعتمداری را ندارید. کاری نداشته باشید. آقا سریع متوجه شده بودند که احتمال درگیری وجود دارد و اگر امر آقا نبود در حال حرکت کردن در کنار ماشین با سر نیزه آنها را می زدیم آنها هم مسلح بودند و دشنه و قمه و اسلحه داشتند و درگیری شدیدی صورت می گرفت و می زدند، ماشین آقا هم معمولی بود. ولی امام با آن ذهنیت الهی و افکار روشن باعث شدند که به موقع جلوی قضایا گرفته شود.

حضرت امام در آن گرمای شدید قم به خانه آقای شریعمداری می رفتند، آنجا عده زیادی را به داخل راه نمی دادند و تنها یکی دو نفر داخل می رفتند و ما پشت در می ایستادیم. در طول این مدت گاهی گوشمان را پشت در می گذاشتیم و می شندیم که آقا می فرمودند: من به خاطر مصلحت نظام و اسلام از شما خواهش می کنم... نمی دانم چطور می شد که آقای شریعتمداری قبول می کرد ولی آقا که برمی گشتند و می رفتند یکی دو ساعت بعد آنها دور آقای شریعتمداری را می گرفتند و او چون مرد ساده لوحی بود به حرف اطرافیانش گوش می کرد.

حضرت امام بارها به منزل آقای گلپایگانی و یا آقای مشکینی رفتند.

در قم به اصطلاح پا ویژه آقا بودم و همراه ایشان می رفتم. در اتومبیل امام من جلو می نشستم، حضرت امام هم صندلی عقب می نشستند یعنی من بودم و راننده و حضرت امام و آقای اشراقی. من چون جلو می نشستم و آقا عقب می نشستند برای اینکه بی احترامی به آقا نکنم به سمت عقب بر می گشتم و کج می نشستم اما آقا می فرمودند راحت بنشیند. با آقا گاهی گردش و این ور آن ور می رفتیم زیرا آقا می خواستند ببینند چه تغییراتی در قم به وجود آمده است. در خیابان صفائیه پل باریکی بود که - خدا بیامورزد آقای اشراقی را - ایشان به راننده گفت از مسیری برو که بتوانیم از روی پل رد شویم. وقتی به روی پل رسیدیم آقای اشراقی گفت: آقا این پل باریک است و ماشین ها که در رفت و آمد هستند فقط یک ماشین می تواند از روی پل عبور کند اگر محبت کنید و بودجه ای بدهید، این پل کمی تعریض شود. آقا فرمودند: من صد هزار تومان می دهم صد هزار تومان آن موقع هم خیلی پول بود. آقا به اصطلاح پول اولیه اش را دادند تا آن پل که به اصطلاح صفائیه - جاده قدیم اصفهان - می گویند تعریض شود.

پس از مدتی گردش در قم به خیابان به اصطلاح بیست متری گلستان پیچیدیم که آنجا به خانه اصغر کامکار معروف بود. اصغر کامکار مامور اطلاعات شهربانی قم و آدم بدجنسی بود. ما یک راست رفتیم به خانه کامکار رسیدیم. آقای اشراقی رو کرد به آقا و گفت: که این خانه کامکار است. آقا نگاهی به آن خانه انداختند. آقای اشراقی در ادامه گفت: خانه را آتش زدند و خراب کردند. این هم سرنوشت آدم ظالم. آقا، اصغر کامکار را می شناخت و ظاهرا او آقا را خیلی اذیت کرده بود. آقا خانه را نگاه کردند و با خنده فرمودند: علاوه بر آنکه آتش زدند، خانه اش را هم خراب کردند.

آب قم شور بود و مدت ها بود که حضرت امام - در دوران تبعید - آب شیرین خورده بودند لذا به ذهنم آمد که بروم آب بیاورم، سه یا چهار بار از اطراف جاده کاشان از قناتی به نام باشی جم آب آوردم. سه تا از این بیست لیتری های را پر می کردم و می آوردم و در خانه می گذاشتم. در یکی از روزهایی که در حال گذاشتن آب در خانه بودم حضرت امام از من تشکر و قدردانی کردند و فرمودند که دیگر حاضر نیستم شما زحمت بکشید و بروید برای من آب شیرین بیاورید. من هم از همین آب قم می خورم که همه می خوردند. البته آوردن دو سه دبه آب برای من هیچ سختی نداشت و نوعی نعمت برایم بود ولی ایشان قبول نکردند و از آن به بعد تا زمانی که در قم بودیم از همان آب شور قم استفاده کردند.

حضرت امام مثلا در طول یک ماه یا پانزده روزی که ملاقات در قم داشتند در طول این مدت گاهی وقت ها یک استراحتی بین آن برایشان به وجود می آمد. آقای اشراقی بیرون از شهر قم باغچه ای داشت که حدود دو هزار متر بود. آنجا چند درخت و مقداری یونجه کاشته بود. مدرسه و دو اتاق هم در گوشه ای از آن زمین ساخته بود. آقای اشراقی در ایام استراحت حضرت امام، ایشان را به آن باغچه می بردند تا تنوعی برای امام باشد. این توفیق نصیب بنده هم می شد که آنجا نیز در خدمت امام باشم. باغ زیر زمینی داشت که حضرت امام نماز را به جماعت در آنجا اقامه می کردند. رعیت های اطراف و برادرهای پاسدار هم می آمدند و همه پشت سر حضرت امام نماز می خواندند. در یک از روزهایی که در باغ بودیم حضرت امام در اتاقشان بودند و من و حسن آقا هم قدم زنان به ته باغچه می رفتیم. من دیدم که آقا ما را نظاره می کند. ما به ته باغ رسیدیم. در این هنگام هوا ابری شد و رگبار گرفت و باران شروع به باریدن کرد و تندتر شد. من دیدم اگر بخواهیم خودمان را به ساختمان آقا برسانیم حسابی خیس می شویم. هیچ چیز هم همراه نداشتیم. یک لحظه چشمم به جوی آب سیمانی افتاد که بی آب بود. یک تکه حلبی هم آن اطراف افتاده بود. به سرعت آن تکه حلبی را برداشتم و پریدم داخل جوی. حسن را نیز مثل مرغی که جوجه خود را زیر بالش پنهان کند به زیر کتم گرفتم که خیس نشود و سرما نخورد، خودم هم همین طور. حلبی را روی سرمان گرفتیم که خیس نشویم ولی هدفم بیشتر آن بود که حسن خیس نشود. حدود بیست دقیقه طول کشید که رگبار و رعد و برق تمام شد. بلند شدم و دیدم آقا ایستاده و با حالت نگران باغچه را نگاه می کند. پس از قطع شدن کامل باران به طرف ساختمان آقا به راه افتادیم. آقا ما را دیدند و فرمودند: شما خیس شدی؟ گفتم: نه آقا جان، باران که شروع به باریدن کرد به جوی آب رفتم و حسن را زیر کتم پنهان کردم، خودم هم یک تکه حلبی روی سرم گرفتم که خیس نشوم. آقا فرمودند: من نگران شما بودم. ایشان واقعا هم در ایوان ایستاده بودند و تمام آن بیست دقیقه ای که باران می آمد منتظر و نگران ما بودند تا ما را دیدند خوشحال شدند.

در یکی از روزهای با حسن آقا داخل باغ بودیم. آقا خسته بودند و خوابیده بودند و من هم دوست داشتم بخوابم اما حسن آقا دوست داشت با اسلحه بازی کند. من یک اسلحه یوزی داشتم. او مرتب می آمد و می گفت: اسلحه را به من بده می خواهم بازی کنم. می گفتم: حسن جان اسلحه بچه بازی نیست. خیلی اصرار کرد. گفتم: خیلی خوب. خشاب آن را در آوردم و اسلحه را به او دادم و خشاب را پیش خودم نگه داشتم. هیچ کس نبود. من و حسن تنها بودیم، حضرت امام هم در اتاق بالا خوابیده بودند. آقا اشراقی در باغچه بود. ایشان از اسلحه یوزی می ترسید. تا دید که اسلحه یوزی دست حسن است گفت: رضا، رضا چرا اسلحه را دست این دادی؟ سریع بلند شدم و گفتم: اسلحه خشاب ندارد. گفت: خاطر جمع باشم؟ گفتم: بله. گفت: خوب، اسلحه را از حسن بگیر. به حسن آقا گفتم اسلحه را دور گردنت بینداز برویم آقا را بترسانیم و ببینیم آقا چه عکس العملی نشان می دهد. بند اسلحه را به گردن حسن آقا انداختم و گفتم: حسن تو جلو برو، از پله ها برو بالا داخل اتاق آقا و به آقا بگو دست ها بالا، بی حرکت، ببینیم آقا چه عکس العملی نشان می دهد. حسن آقا از پله ها بالا رفت و در اتاق آقا را باز کرد و گفت: دست ها بالا و بی حرکت. آقا بیدار شده بود. ایشان تا این حرکت حسن را دیدند، فرمودند: ببینیم بابا کجا بودی؟ بدون اینکه بترسند به حسن گفتند بیا جلو ببینیم بابا. به راستی امام شجاع و نترس بودند و رفتار ایشان به گونه ای شد که طفلک حسن یادش رفت که برای چه کاری آمده بود. خلاصه ایشان حسن آقا را خلع سلاح کرد. پشت سر حسن من و آقای اشراقی وارد شدیم. امام گفتند: این اسلحه کجا بوده؟ آقای اشراقی گفتند مال رضا است و رضا می گوید خطری ندارد. امام به من فرمودند: شما این اسلحه را دست بچه داده اید، خطر ندارد؟ گفتم: نه آقا جان، خشاب را در آوردم. آقا اسلحه را گرفتند و نگاهی به آن انداختند و فرمودند: شما چگونه با این تیر اندازی می کنید؟ قنداق ندارد. حضرت امام قنداق اسلحه را باز نکرده بودند. عرض کردم آقا این قنداقش فرق می کند. قنداق اسلحه را باز کردم و اسلحه را به ایشان دادم. آقا اسلحه را به دستشان گرفتند و فرمودند: این چه اسلحه ای است؟ گفتم: اسمش یوزی است، ساخت اسرائیل است و 32 فشنگ می خورد و عملکرد آن این است که در بارندگی و گل و آب تیراندازی می کند. آقا فرمودند: زمانی که من کوچک بودم، خمین بودیم، در منزل از این اسلحه های ته پر بلند داشتیم و داداشم - آقای پسندیده - گاهی وقت ها که راهزن ها می آمدند به خمین حمله بکنند آن اسلحه را می گرفت می رفتیم بالای برج و از آنجا تیر اندازی می کرد. اسلحه های آن موقع بلند بود و با اسلحه های الان فرق داشت.

در قم از حضرت امام قرآنی را گرفتم و یک روز هم به ایشان عرض کردم که آقا جان من یکی از تصاویرتان را هم می خواهم. (قمی ها عکس های آقا را نقاشی می کردند) آقا فرمودند: صبر کنید عکس قشنگی بیاورند، آن وقت آن را به شما می دهم. اتفاقا مدتی بعد یک کار سیاه قلم آوردند. یادم نیست کار چه کسی بود ولی وقتی آن عکس را دیدم خوشم آمد و آقا را به من بخشیدند.

یک بار هم قرآنی را از پاکستان آورده بودند که به اصطلاح رنگی بود و حاشیه های رنگی داشت. آن را هم من برداشتم به اصطلاح از آقای صانعی اجازه گرفتم. آن موقع آقای صانعی اختیار تمام داشت، و اداره دفتر با آقای اشراقی و آقای صانعی اختیار تام داشت، و اداره دفتر با آقای اشراقی و آقای صانعی و حاج احمد آقا بود. خلاصه آقای صانعی اجازه داد و گفت که آن قرآن مال شما. آقای انصاری پیش من آمد و گفت: آقا این قرآن را نه، یک قرآن دیگر به تو می دهم. گفتم نه، من همین قرآن را می خواهم. سپس همان قرآن را آوردم خدمت آقا که امضا کنند. ایشان آن را امضا کردند، سپس خواستم مطلبی کنار امضایشان بنویسند. آقا فرمودند: باشد. چند روز گذشته و آقای مسیح آمد. به او گفتم که مسیح جان قصه این طوری است. من چنین برنامه ای دارم. او گفت که خیلی خوب، من الان پیش آقا می روم و به ایشان می گویم. کاغذی به مسیح دادم و او کاغذ را گرفت و به داخل رفت. مسیح موضوع را به آقا گفت و ایشان فرمود که چه بنویسم. او هم گفته بود که رضا می گوید هر چه خودشان بخواهند همان را بنویسن. یک چیزی بنویسند و امضا کنند. آن وقت آقا نوشتند که بسمه تعالی. ان شاء الله برای اسلام پاسدار خوبی باشید. یک متن اینجوری نوشتند و حالا ریزه کارهایش را به طول دقیق یادم نیست. پایان متن را دیگر ننوشتند روح الله و فقط کلمه خمینی را نوشتند. مسیح نوشته آقا را برایم آوردند. به او گفتم. مسیح جان چرا آقا روح الله را ننوشته اند؟ امضا آقا، روح الله الموسوی الخمینی دارد. او گفت که آقا اینجوری امضا کرده اند. گفتم برو پیش آقا و از ایشان بخواه روح الله را بنویسند. مسیح گفت من می روم ولی نمی شود. این موضوع برای من جای سؤال بود. قضیه همین جوری ماند. بعدها سند و نامه ای را از امام به آقا مصطفی دیدم. نامه مربوط به آغاز دوران تبعید امام از ایران بود. ایامی که هنوز حاج آقا مصطفی در ایران بود، اما امام تبعید شده بودند. در آن نامه آقا زیرش نوشته بود خمینی و من متوجه شدم که آقا مرا هم خیلی خودمانی حساب کرده اند که فقط خمینی چون برای افراد خاص از جمله پسرش این گونه می نوشته اند. آن نوشته را از امام رضوان الله تعالی علیه - به یادگار دارم.