سهمی پررنگ از صندوق توسعه ملی

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، تکلیف یارانه‌هایی که قرار است به محصولات مختلف برای تأمین غذای کشور تخصیص یابد، مشخص نیست. بودجه خرید تضمینی به شکل تفکیک‌شده نیست. با توجه به سابقه توفیق‌نداشتن دولت در خرید سه میلیون تن گندم از کشاورزان در سال زراعی گذشته، کارشناسان این مسئله را زنگ خطری برای امنیت غذایی می‌‎دانند؛ اما حسن قاسمی، مدیرکل دفتر برنامه‌و‌بودجه وزارت جهاد کشاورزی، در واکنش به این اظهارات تأکید می‌کند بودجه را نباید سطحی دید. به اعتقاد او، یارانه‌های پنهان و پیدایی در بخش کشاورزی وجود دارد که در لایحه بودجه گنجانده شده است و بخش کشاورزی تنها بخشی است که اعتبارات مناسبی از صندوق توسعه ملی در بودجه سال آینده دریافت خواهد کرد.

لایحه بودجه سال 99 از سوی رئیس‌جمهور یکشنبه گذشته به مجلس تقدیم شد و بر اساس آ‌نچه در لابه‌لای جداول بودجه آمده است، وزارت جهاد کشاورزی در سال 99، پنج‌هزار‌و 537 میلیارد تومان (55371416 میلیون ریال) اعتبار در اختیار خواهد داشت. بر اساس جداول بودجه، وزارت جهاد کشاورزی بالغ بر سه‌هزار‌و 18 میلیارد تومان (30186263 میلیون ریال) بودجه جاری و دو‌هزار‌و 518 میلیارد تومان (25185153 میلیون ریال) بودجه عمرانی در سال 99 دارد. اطلاعات سازمان برنامه‌و‌بودجه هم نشان می‌دهد که برای سال آتی، 29 میلیارد تومان یارانه برای بخش کشاورزی در نظر گرفته شده است؛ اما کارشناسان نسبت به وضعیت بودجه این بخش نگران هستند. برخی کارشناسان بر این باورند که بودجه امسال با وجود شرایط تحریمی کشور، تفاوت چندانی با بودجه‌های سال‌های گذشته ندارد و در لابه‌لای ردیف‌های بودجه، تکلیف تأمین بودجه خریدهای تضمینی مشخص نیست. یک منبع مطلع  می‌گوید: تخصیص بودجه علی‌الظاهر به نفع بخش کشاورزی نیست؛ سوبسیدها و یارانه‌ها آن‌طور که باید باشد، نیست.

او می‌گوید: نرخ خرید تضمینی در محصولات کشاورزی دیده نشده است. اعتباراتی که برای خرید تضمینی در نظر گرفته شده است، به شکل تفکیک‌‌شده نیست. در دنیا چیزی به نام نظام کشت وجود دارد، ولی بودجه در ایران بر اساس مزرعه و نظام کشت نوشته نشده است و این بودجه انقباضی، در راستای تأمین امنیت غذایی کشور نیست.

‌بودجه پیام‌دار سال 99

در واکنش به اظهارات این منبع مطلع و دیگر کارشناسان، حسن قاسمی، مدیر‌کل دفتر برنامه‌و‌بودجه وزارت جهاد کشاورزی عنوان می‌کند: اینکه بگوییم بودجه در راستای الگوی کشت نیست، اصلا معنی ندارد. منابع بودجه در فصول مختلف و طرح‌های مختلف ساماندهی شده است و هرکدام پیام دارند. اینکه بگوییم بودجه بر اساس الگوی کشت نیست، به این علت درست نیست که بخشی از اعتبارات در قالب طرح‌های ملی و استانی در نظر گرفته می‌شود.

او اضافه می‌کند: بودجه بخش کشاورزی یارانه‌های آشکار و پنهانی دارد که با نگاه سطحی نمی‌توان آن را دریافت کرد و فقط افرادی متوجه آن می‌شوند که کننده کار باشند.

به گفته قاسمی، کل بودجه تملک دارایی سرمایه‌ای در کشور 5.2 رشد داشته است؛ اما بودجه وزارت جهاد کشاورزی شش درصد رشد داشته و رشد این بخش از میانگین کشوری بیشتر است.

او اضافه می‌کند: البته منابعی هم خلق می‌شود که رقم آن تقریبا معادل منابع درآمد عمومی بودجه است. اگر منابعی که از صندوق توسعه ملی به دست می‌آوریم به بودجه اضافه کنیم، رشد ما بیشتر هم خواهد شد؛ اما چون دقیقا این منابع احصا نشده و قیمت ارز نیمایی مشخص نیست، اگر مقایسه‌ای ارائه دهم، احتمال خطا در آن وجود دارد؛ بنابراین رشدها را بدون درنظرگرفتن این منابع اعلام کردم.

مدیر‌کل دفتر برنامه‌‌وبودجه وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید: درباره اعتبارات هزینه‌ای وزارتخانه در سطح ملی و استانی بعدا در شورای برنامه‌ریزی استان تصمیم‌گیری می‌شود. درحال‌حاضر اعتبارات وزارت جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابعه ملی، 11.7 درصد رشد داشته است.

‌اجازه برداشت از صندوق توسعه ملی

قاسمی با اشاره به معدود‌بودن طرح‌هایی که مجاز هستند از صندوق توسعه ملی برداشت منابع انجام دهند، سهم بخش کشاورزی از این قسمت را مناسب توصیف می‌کند.‌او اضافه می‌کند: در بند «ه» تبصره چهار لایحه بودجه اجازه برداشت از صندوق توسعه ملی به طرح‌های معدودی داده شده است که طرح‌های وزارت جهاد کشاورزی پررنگ است. برای طرح‌های آبیاری تحت فشار و نوین، 150 میلیون یورو لحاظ شده و برای آبخیزداری و آبخوان‌داری 150 میلیون یورو در نظر گرفته شده است. بابت ریزگردها صد میلیون یورو اعتبار در نظر گرفته شده که بین وزارت نیرو و محیط زیست و جهاد کشاورزی مشترک است؛ اما عملکرد سال جاری ما حدود 35.5 میلیون یورو بوده است.او می‌گوید: بابت طرح‌های آبرسانی روستایی و عشایری نیز در بند «ه» تبصره چهار، عددی لحاظ کرده‌اند و شبکه‌های آب 150 میلیون یورو اعتبار دارد که سازمان امور عشایر از این اعتبارات بهره‌مند می‌شود. اعتبار عشایر ما در سال جاری حدودا 13 میلیون یورو تاکنون مصوب داشته است و ممکن است این رقم افزایش نیز بیابد.

اگرچه وظایف بازرگانی کشاورزی بر اساس تصمیم سران قوا به وزارت صمت منتقل شده، اما ردیفی هم در اعتبارات وزارت جهاد کشاورزی برای این منظور لحاظ شده است. قاسمی در این‌باره بیان می‌کند: ما در تنظیم بازار داخلی دو ردیف داریم؛ یکی یارانه نهاده‌ها و دیگری یارانه عوامل تولید است که از محل جزء یک ردیف 520000، 650 میلیارد تومان برای وزارت جهاد کشاورزی لحاظ کردند و این بودجه چهار درصد رشد داشته است.این مقام مسئول ادامه می‌دهد: البته در تبصره 14 مصارف لایحه بودجه، مبلغ 10 هزار و 200 میلیارد تومان بابت موضوعات مختلف، از جمله تولید، اشتغال، حمل‌ونقل، مسکن و نهاده‌های کشاورزی لحاظ شده که سهم ما پس از تدوین قانون بودجه و تصویب مجلس شورای اسلامی مشخص شده است. به احتمال فراوان مبلغی از این 10 هزار و 200 میلیارد تومان را به ما خواهند داد. البته پیشنهاد ما چیزی حدود چهارهزارو 800 میلیارد تومان است که 650 میلیارد تومان را در ردیفی که گفتم می‌دهند و مابقی را قاعدتا در فضای دیگری باید به ما بدهند. این عدد مشخص نیست، باید منتظر باشیم که این منابع را در اختیار قرار دهند.او اضافه می‌کند: البته نیاز واقعی این بخش برای تأمین نهاده‌های کشاورزی به صورت ریالی چهار هزار و 800 میلیارد تومان است. در مورد تنظیم بازار داخلی موضوع ساماندهی تولید و خرید تضمینی چای هم دارای اعتباراتی است. مبلغ 160 میلیارد تومان برای سال 99 لحاظ شده که نسبت به اعتبار امسال این بخش که 125 میلیارد تومان بوده، رشد 25 درصدی داشته است.

‌تقویت صندوق بیمه کشاورزی

مدیرکل دفتر برنامه‌وبودجه وزارت جهاد کشاورزی درباره موضوعات مهم دیگر لایحه بودجه یادآور می‌‎شود: در بند دو تبصره 13 لایحه بابت پرداخت سهم دولت و تقویت صندوق بیمه کشاورزی عدد هزار و 650 میلیارد تومان لحاظ شده که نسبت به هزارو 500 میلیارد تومان سال 98، حدود 10 درصد رشد داشته است. البته نیاز واقعی بخش بیش از این است، اما به دلیل محدودیت منابع دولت این تصمیم گرفته شده است. حداقل منابعی که در صندوق می‌شود تزریق و خدمت‌رسانی را کامل کرد، حدود سه هزار میلیارد تومان است، اما بضاعت دولت همین‌قدر بوده. در این شرایط به نظر من به این بخش توجه شده است.

او به اعتبارات توسعه کشت دانه‌های روغنی اشاره کرده و می‌گوید: برای توسعه کشت دانه‌های روغنی، 80 میلیارد تومان در اعتبارات هزینه‌ای لحاظ شده که نسبت به سال جاری که 25 میلیارد تومان اعتبار هزینه‌ای داشته، حدودا 220 درصد رشد داشته است. البته اگر بخواهیم نسبت اعتبار دانه‌های روغنی را در سال جاری در نظر بگیریم که 45 میلیارد تومان بوده است (25 میلیارد تومان آن هزینه‌ای و 20 میلیارد تومان آن تملکی)، اگر به معنای واقعی بگیرید، حدود 77 درصد رشد داشته است - اگر مبنای پایه سال 98 را 45 میلیارد تومان لحاظ کنید- اما اگر از منظر هزینه‌ای نگاه کنید، 220 درصد رشد داشته است.

مدیرکل دفتر برنامه‌وبودجه وزارت جهاد کشاورزی عنوان می‌کند: بابت ارتقای ضریب خوداتکایی در تولید محصولات راهبردی کشاورزی منابعی در نظر گرفته شده است. برای این بخش 97.1 میلیارد تومان منابع لحاظ شده که این رقم نسبت به اعتبار سال جاری که 70.7 میلیارد تومان بوده، از رشد 37.3 درصد برخوردار بوده است.

به گفته او، بابت فعالیت اصلاح نژاد مرغ لاین ‌ 28.1 میلیارد تومان در لایحه 99 منابع لحاظ شده که نسبت به 18.8 میلیارد تومان سال 98، حدود 49.3 درصد رشد داشته است. همچنین بابت خرید واکسن و واکسیناسیون دام در بخش دامپزشکی 219.3 میلیارد تومان در لایحه 99 پیش‌بینی شده که نسبت به اعتبار سال جاری که 126.8 میلیارد تومان بوده است، رشد 73 درصدی داشته است.‌قاسمی می‌گوید: اعتباراتی که برای آب‌بندان‌ها در نظر گرفته شده، بدون تغییر بوده و عدد 140 میلیارد تومان در بودجه لحاظ شده است. همچنین با توجه به اهمیت اجرای زیرساخت‌های شهرک‌های کشاورزی در بخش کشاورزی منابعش به 46.4 میلیارد تومان در لایحه 99 افزایش یافته است. این رقم در سال 98، 15.3 میلیارد تومان بوده به عبارتی 203 درصد رشد داشته است. بابت بازسازی و نوسازی قنوات هم 154 میلیارد تومان منابع لحاظ شده که نسبت به امسال هفت درصد رشد داشته است.

او یادآور می‌شود: با توجه به اهمیت سهم دستگاه‌های حاکمیتی در وزارت جهاد کشاورزی به این مسئله در لایحه بودجه توجه شده است که از آن جمله می‌توان به تخصیص بودجه به طرح‌های تملکی سازمان حفظ نباتات اشاره کرد. اعتبارات این بخش 32.5 میلیارد شده که نسبت به سال جاری که رقم 26.9 میلیارد بود، رشد 21 درصدی داشته است. از جمله موارد دیگری که می‌توانیم نام ببریم، بحث حدنگاری یا کاداستر و پایش اراضی کشاورزی است که رقمش به 44.5 میلیارد تومان افزایش یافته و نسبت به سال جاری 71 درصد رشد داشته است.

‌اعتبار 12 هزار میلیاردتومانی خرید تضمینی گندم

یکی از نگرانی‌های اصلی کارشناسان، نامشخص‌بودن وضعیت اعتبارات خرید تضمینی گندم است. مدیرکل دفتر برنامه‌وبودجه وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید که این مسئله به وزارت صمت واگذار شده و باید از آنها درباره این اعتبارات پرسید.

بررسی ردیف‌های بودجه سال 99 نشان می‌دهد برای سال آینده 12 هزار و صد میلیارد تومان اعتبار در بودجه عمومی برای این منظور دیده شده که نسبت به عدد هشت هزار و 645 میلیاردتومانی سال گذشته، این اعتبارات با افزایش مواجه بوده است.