پارکینسون چیست (۱)

تحریریه دنیای سلامت

در میان بیماری‌هایی که در دوران سالمندی بروز می‌کنند، نام چند بیماری بیشتر به گوش‌مان خورده است: آرتروز، پوکی استخوان و آلزایمر؛ اما باید بیماری دیگری به نام پارکینسون را هم به این چند بیماری اضافه کرد.

شاید بارزترین نشانه‌ای که در بیماران مبتلا به این بیماری دیده‌ایم، لرزش دست‌ها باشد؛ ولی پارکینسون علائم دیگری هم دارد و بر خلاف تصور، بیماری لاعلاجی نیست. در اینجا درباره این بیماری خواهید خواند.

پارکینسون چیست؟

این بیماری که معمولا به تدریج پیشرفت می کند، ممکن است با لرزشی قابل ملاحظه در یک دست شروع شود. محدودیت در حرکت هم می تواند نشانه ای از ابتلای فرد به این بیماری باشد. ممکن است دیگران مشاهده کنند که صورت فرد بسیار بی‌حالت و بدون احساس شده یا دست‌هایش هنگام راه رفتن در دو سوی بدنش تاب نمی‌خورند.

گاه صحبت کردن آنها هم آهسته و حتی گنگ می شود. هر قدر بیماری پیشرفت کند، علائم بیماری بیشتر خود را نشان می‌دهند. با وجودی که این بیماری درمان قطعی ندارد و بیمار تا پایان عمر با آن زندگی خواهد کرد، ولی راه‌های بسیاری وجود دارد که می‌توان بیماری را مهار و کنترل کرد. در برخی موارد پزشک ممکن است پیشنهاد جراحی بدهد.

نشانه‌های بیماری

نشانه‌های پارکینسون در هر بیمار متفاوت است. علائم اولیه ممکن است بسیار خفیف باشند و ماه‌ها و بلکه سال‌ها بدون تشخیص باقی بمانند. معمولا علائم در یک سمت بدن شروع می‌شوند و در سمت دیگر شدت می‌گیرند.

این علائم و نشانه‌ها عبارتند از

لرزش: لرزش در پارکینسون معمولاً در یک دست شروع می‌شود. حرکت رفت و برگشت انگشت شست دست و انگشت اشاره علامت شایعی است که در بیماران مبتلا به این بیماری مشاهده می‌‌گردد. ولی بسیاری از بیماران هم این لرزش را تجربه نکردند.

کند شدن حرکات طبیعی بدن: ممکن است پارکینسون پس از مدتی به بیمار اجازه ندهد حرکات اختیاری خود را با همان سرعت قبلی انجام دهد. در این حالت انجام ساده‌ترین حرکات برای بیمار دشوار شده و به زمان زیادی احتیاج دارد. گاهی وقتی بیمار راه می‌رود، گام‌هایش کند می‌شود و پاهایش را روی زمین می‌کشد و می‌گوید حس می‌کند پاهایش به زمین چسبیده‌اند و او نمی‌تواند قدم از قدم بردارد.

سختی عضلات: معمولا عضلات گردن و اندام‌ها سخت شده و این سفتی و سختی به قدری شدید است که باعث درد می‌شود.

عدم تعادل و ظاهر خمیده: ممکن است به خاطر پارکینسون پشت بیمار خمیده شود و تعادل خود را در راه رفتن از دست بدهد. عدم تعادل از نشانه‌های شایع بیماری است؛ ولی معمولا حتی وقتی بیماری در مراحل آخر خود است، خفیف می‌باشد.

از دست رفتن حرکات غیرارادی: پلک زدن، لبخند زدن و تکان دادن دست‌ها در دو طرف بدن هنگام راه رفتن، همگی حرکاتی غیرارادی و حالاتی طبیعی از مجموعه حرکات بدن انسان هستند. در مبتلایان به پارکینسون این حرکات کاهش می‌یابند یا به کلی ناپدید می‌شوند.

برخی از این بیماران ممکن است صورتی ماسکه پیدا کنند و اصلا پلک نزنند. برخی از آنها دیگر نمی‌توانند حالت خاصی به صورت‌شان بگیرند و وقتی حرف می‌زنند با لحنی یکنواخت و بدون هیچ فراز و فرودی صحبت می‌کنند.

تغییرات در صحبت کردن: بسیاری از بیماران مبتلا به پارکینسون در صحبت کردن دچار اشکال می‌شوند. گاهی پیش از حرف زدن تردید کرده و بسیار یکنواخت و آرام صحبت می‌کنند یا اینکه سریع و جویده جویده یا با لحنی یکنواخت که هیچ فراز و فرودی ندارد، حرف می‌زنند. گاهی هم کلمات را به دفعات تکرار می‌کنند.

دمانس: در مراحل آخر بیماری پارکینسون، برخی بیماران دچار فراموشی و افت فعالیت ذهنی می‌شوند. داروهای ضدآلزایمر می‌توانند این علائم را تا اندازه‌ای کاهش دهند.

علل بروز پارکینسون

بسیاری از علائم پارکینسون به این علت ایجاد می‌شوند که مقدار یک ماده انتقال‌دهنده پیام‌های عصبی به نام دوپامین در مغز کاهش می‌یابد. این اتفاق زمانی می افتد که سلول‌های سازنده این ماده در مغز می‌میرند یا آسیب می‌بینند. ولی دانشمندان درباره اینکه این اتفاقات چطور در مغز شکل می‌گیرد، مطمئن نیستند.

برخی پزشکان این تئوری را مطرح کرده‌اند که ممکن است جهش‌های ژنتیکی یا برخی سموم محیطی در بروز بیماری پارکینسون نقش داشته باشد.

عوامل خطرساز

برخی از ریسک فاکتورهای ابتلا به پارکینسون عبارتند از:

سن: جوانان به ندرت به این بیماری دچار می‌شوند. به طور معمول اواخر میانسالی و اوایل پیری سن بروز پارکینسون است و هر قدر سن بالاتر رود، ریسک ابتلا به این بیماری هم بیشتر می‌شود.

ارث: اگر یک یا چند نفر از بستگان نزدیک شما به پارکینسون مبتلا شده باشند، احتمال اینکه شما هم به این بیماری مبتلا شوید بالاتر خواهد بود. البته در این حالت هم خطر ابتلا به پارکینسون در شما کمتر از 5 درصد است.

جنسیت: مردان بیش از زنان به پارکینسون مبتلا می‌شوند.  قرارگرفتن مداوم در معرض آفت‌کش‌ها و علف‌کش‌ها احتمال ابتلا به پارکینسون را اندکی بالاتر می‌برد.

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر دیدید که یکی از علائم این بیماری را دارید، فورا به پزشک مراجعه کنید تا هم بیماری را تشخیص دهد و هم علل دیگری که ممکن است باعث بروز علائم شما شده باشند را پیدا کند. مثلا لرزش دست یکی از علائم اولیه پارکینسون است، ولی نوع شایع‌تری از ترمور(لرزش) که به ترمور اولیه مشهور است، علامت ابتلا به پارکینسون نیست.

با وجودی که گاهی تشخیص پارکینسون آسان نیست، ولی تشخیص صحیح، کلید شروع درمان موثراست که می‌تواند علائم را سال‌ها کنترل و از پیشرفت آنها جلوگیری کند...

برای خواندن بخش دوم- پارکینسون چیست- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش سوم- پارکینسون چیست- اینجا کلیک کنید.