بیماری پای فرد سیگاری؛ از علائم تا درمان

 

پای فرد سیگاری به علائمی در پا ارجاع می‌شود که از شرایطی به نام بیماری سرخرگ محیطی سرچشمه می‌گیرند. سیگار کشیدن بیش از حد می‌تواند به «پای فرد سیگاری» (Smoker's Leg) منجر شود. در این بیماری مرتبط با گردش خون، رگ‌های خونی تنگ شده و جریان خون به اندام‌های پایینی بدن محدود می‌شود.

 در افراد مبتلا به پای فرد سیگاری، کاهش جریان خون ممکن است موجب درد و گرفتگی در پا هنگام راه رفتن شود.

گزینه‌های درمان برای پای فرد سیگاری ممکن است شامل تغییرات سبک زندگی، دارو‌های تجویزی و در موارد شدید، عمل جراحی شوند.

پای فرد سیگاری به علائمی در پا ارجاع می‌شود که از شرایطی به نام بیماری سرخرگ محیطی سرچشمه می‌گیرند. بیماری سرخرگ محیطی موجب تنگ شدن رگ‌های خونی می‌شود که کاهش جریان خون در سرخرگ‌های پا را به همراه دارد. همچنین، این بیماری می‌تواند بر جریان خون در دست ها، معده و مغز تاثیرگذار باشد.

بیماری سرخرگ محیطی بیشتر به دلیل آترواسکلروز (تصلب شرایین)، انباشت پلاک در سرخرگ ها، که جریان خون خارج از قلب را محدود می‌کند، شکل می‌گیرد. فرد مبتلا به پای فرد سیگاری، احتمالا درد در پا‌های خود را هنگام راه رفتن تجربه می‌کند. این علامت به واسطه خون ناکافی در اندام‌ها شکل می‌گیرد.

آترواسکلروز شایع‌ترین دلیل بیماری سرخرگ محیطی است. آترواسکلروز زمانی رخ می‌دهد که رسوبات چربی درون سرخرگ‌ها انباشته شده و جریان خون به دیگر قسمت‌های بدن را محدود می‌کند. همچنین، لخته‌های خون ممکن است در دیواره سرخرگ شکل گرفته و موجب تنگ شدن این رگ‌های خونی و گاهی اوقات مسدود شدن آن‌ها شود.

اگرچه پزشکان آترواسکلروز را اغلب یک مساله مرتبط با قلب در نظر می‌گیرند، علائم می‌توانند در سراسر بدن از جمله پا‌ها شکل بگیرند.

عوامل دیگری که ممکن است احتمال ابتلا به پای فرد سیگاری را افزایش دهند، عبارتند از:

- سیگار کشیدن
- سن بالای 60 سال
- اضافه وزن یا چاقی
- دیابت
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- سابقه خانوادگی بیماری سرخرگ محیطی، بیماری قلبی یا سکته مغزی
- بیماری مزمن کلیه یا انجام دیالیز

بسیاری از افراد مبتلا به پای فرد سیگاری هیچ نشانه یا علائمی را تجربه نمی‌کنند. اما برخی افراد ممکن است هنگام راه رفتن با درد مواجه شوند. شدت این شرایط می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. شایع‌ترین علائم بیماری سرخرگ محیطی عضله درد یا گرفتگی عضلانی هنگام راه رفتن، به ویژه در قسمت‌های زیر است:

- نشیمنگاه
- کفل
- ران
- ساق

راه رفتن ممکن است محرکی برای علائم باشد که به طور معمول پس از چند دقیقه استراحت بهبود می‌یابند.

از علائم دیگر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- ضعف پا
- ریزش مو در پا
- سردی در قسمت پایینی پا
- احساس درد در کف و انگشتان پا
- تغییر رنگ پا
- پوست درخشان و رنگ پریده پا که ممکن است در برخی افراد مایل به آبی به نظر برسد
- رشد کند ناخن‌های پا
- کاهش یا عدم وجود نبض در پا
- اختلال نعوظ

درمان پای فرد سیگاری به طور معمول شامل تغییرات سبک زندگی و مصرف دارو می‌شود. این روش‌های درمان به مدیریت علائم و توقف پیشرفت آترواسکلروز کمک می‌کنند.

 

افراد می‌توانند برخی اقدامات را برای کمک به کاهش علائم پای فرد سیگاری مد نظر قرار دهند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

فعالیت بدنی منظم: پزشک ممکن است فعالیت بدنی منظم زیر نظر یک مربی را توصیه کند. تمرینات پا، برنامه‌های پیاده‌روی و برنامه‌های ورزشی با تردمیل ممکن است علائم را کاهش دهند.

ترک سیگار: سیگار کشیدن مهم‌ترین عامل خطر برای بیماری سرخرگ محیطی است. ترک سیگار ممکن است به کند شدن پیشرفت این بیماری و کاهش خطر عوارض ناشی از آن کمک کند.

رسیدن به یا حفظ وزن مناسب: افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند با احتمال بیشتر ابتلا به پای فرد سیگاری مواجه هستند.

دنبال کردن یک رژیم غذایی متعادل: بسیاری از افراد مبتلا به بیماری سرخرگ محیطی دارای سطوح بالای کلسترول هستند. دنبال کردن یک رژیم غذایی متعادل حاوی سطوح کم کلسترول و چربی‌های ترانس و سرشار از میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند به کاهش سطوح کلسترول در خون کمک کند.

پرهیز از برخی دارو‌های سرماخوردگی: دارو‌های بدون نسخه حاوی ضداحتقان سودوافدرین رگ‌های خونی را منقبض می‌کنند که ممکن است موجب بدتر شدن علائم شود.

پزشک ممکن است دارو‌هایی را برای کاهش درد و دیگر علائم پای فرد سیگاری تجویز کند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- سیلوستازول (پلتال) برای کاهش علائم لنگی پا
- آسپرین درمانی روزانه یا کلوپیدوگرل (پلاویکس) برای کاهش لخته شدن خون
- استاتین ها، مانند رزوواستاتین (کرستور) یا آتورواستاتین (لیپیتور) برای کاهش سطوح کلسترول
- مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین برای کاهش سطوح فشار خون
- دارو‌هایی برای مدیریت سطوح قند خون در افراد مبتلا به دیابت

اگر تغییرات سبک زندگی و دارو‌ها موثر نباشند، پزشک ممکن است آنژیوپلاستی، استنت گذاری یا عمل جراحی بای‌پس عروقی را توصیه کند. آنژیوپلاستی شامل استفاده از یک بالن برای افزایش اندازه رگ تحت تاثیر قرار گرفته می‌شود. این کار به افزایش جریان خون در سراسر بدن کمک می‌کند.

استنت گذاری شامل قرار دادن یک لوله فلزی توخالی درون سرخرگ تحت تاثیر قرار گرفته برای باز کردن مسیر سرخرگ تنگ شده می‌شود.

عمل جراحی بای‌پس عروقی شامل اتصال مجدد رگ‌های خونی برای هدایت جریان خون از یک بخش به بخش دیگر می‌شود. جراحان از این تکنیک برای دور زدن خون از اطراف یک انسداد استفاده می‌کنند.

موارد زیر می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به پای فرد سیگاری کمک کنند:

- ترک سیگار
- حفظ وزن سالم بدن
- مصرف یک رژیم غذایی متعادل
- ورزش منظم
- مدیریت سطوح فشار خون و قند خون

تغییرات سبک زندگی و دارو‌ها اغلب به درمان و پیشگیری از پای فرد سیگاری کمک می‌کنند. اما برخی علائم ممکن است نیازمند مداخله پزشکی فوری باشند.

در موارد زیر فرد باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند:

- درد یا بی حسی در پا هنگام راه رفتن
- اندام‌های رنگ پریده یا تغییر رنگ داده که دارای نبض بسیار ضعیف یا فاقد نبض هستند
- علائم بیماری سرخرگ محیطی و سن بیش از 50 سال با سابقه سیگار کشیدن یا دیابت