اعظم حاجی یوسفی : بنیانگذار موسسه خیریه کودکان نیکوکار موعود ایرانیان
تحریریه زندگی آنلاین : تعداد افراد سالخورده در تمام کشورها در حال افزایش است و دغدغه قرن حاضر افزایش کیفیت زندگی و رفاه روانی سالمندان است و مهمترین شاخص رفاه روانی در سالمندی روحیه است.یکی از عوامل مهم و موثر در سلامت روان سالمندان اجتماعی شدن و داشتن روابط اجتماعی است، لذا لازم است تدابیری اندیشید که بتواند به حفظ و گسترش روابط اجتماعی سالمندان کمک کند.
بیشتربخوانید:
نمونههایی از مطالعات
در مطالعهای حدود 200 سالمند با نشانههای افسردگی را دور هم جمع کردند و ملاقاتهای اجتماعی و فعالیتهای فیزیکی ویژهای را طی شش ماه برای آنها پیشبینی نمودند، نتایج غیرقابل انکار بود و در مجله سالانه پزشکی خانواده منتشر شد.یکی از پژوهشگران نوشت: روابط اجتماعی میتواند به اندازه فعالیت جسمانی در بهبود کیفیت زندگی سالمندان موثر باشد.مطالعه دیگری که در ژورنال آمریکایی سلامت عمومی چاپ شد، حاکی از آن است، سالمندانی که فعالیت اجتماعی دارند دیرتر حافظهشان را از دست میدهند.انجمن آلزایمر آمریکا نیز میگوید: مشارکت اجتماعی میتواند سلامت مغز را تقویت و احتمال ابتلا به زوال عقل را به تأخیر اندازد و همچنین سازمان بهداشت جهانی، سالمندی پویا را اینگونه توصیف کرده: حفظ تداوم مشارکت در امور اجتماعی، فرهنگی معنوی و روابط شهروندی سالمندی دوران کنارهگیری از جامعه نیست.نباید اجازه داد دوران سالمندی باعث کناره گیری سالمندان از اجتماع شود. در این راستا خانواده و مسئولین باید تلاش کنند تا امکاناتی فراهم شود که سالمند بتواند در روابط اجتماعی به ویژه ارتباط با نسلهای جدید باقی بماند درست است که نمیتوان جلوی پیر شدن سالمندان را گرفت، اما میتوان به نشاط و جوان ماندن روحیهشان کمک کرد، بسیاری از سالمندان وقتی کهنسال میشوند با دیگران قطع رابطه میکنند و حضورشان در جامعه کاهش مییابد، این موضوع نه تنها باعث انزوا و افسردگی آنها میشود، بلکه باعث محروم شدن جوامع و به ویژه نسل جوان از بهرهگیری از تجارب مفید و ارزشمند آنها میشود.لذا باید فرصتهای ایجاد کرد تا سالمندان بتوانند به راحتی در فعالیتهای عمومی و اجتماعی، تجربیات خود را در اختیار دیگران به ویژه جوانان بگذارند.
بیشتربخوانید:
نقش موسسات خیریه در حفظ روابط اجتماعی سالمندان
در این راستا موسسات خیریه باهمکاری خانواده و مسئولین شهری میتوانند، نقش مهمی را ایفا کنند تشکیل گروهی از فعالین اجتماعی سالمند، میتواند ایده خوبی باشد، همانگونه که بسیاری از جوامع از سالمندان به عنوان بازوی کمکی استفاده میکنند.همانطور که ذکر شد، سالمندان گنجینهای از تجربه و آگاهی هستند آنها میتوانند برای موسسات خیریه فکر و اندیشه ایجاد کنند. تجربه سالمندان ارزنده و کارساز و افکارشان جهت دهنده و کمککننده است واز آنجا که سالخوردگان به کمال رسیدهاند، دارای ویژگیهای خاصی از جمله: روحیه همکاری، تعاون، نوعدوستی و گذشت هستند و این ویژگیها با تاثیرگذاری بر روی سایر افراد به ویژه جوانان به افزایش سرمایه انسانی میانجامد. از سویی فرد سالخورده نیز احساس احترام و ارزشمندی کرده و همین امر سبب ارتقای سلامت روحی در وی میشود و از سویی دیگر جوانان با برقراری ارتباط شایسته و نیکو با سالمندان ضمن استفاده از تجربیات و مهرورزی آنها، میتوانند در رفع مشکلات جوامع و همچنین پیشبرد اهداف موسسات خیریه کمک کنند و اینگونه نه تنها خود به آرامش و موفقیت در زندگی برسند، بلکه دیگران را هم به آرامش و موفقیت برسانند، از طرف دیگر وقتی رابطه محترمانه بین نسل جدید و قدیم شکل میگیرد، سالمند احساس مفید بودن میکند و این حس به او اعتماد به نفس بیشتری داده و کمک میکند تا او بتواند تجربیات و احساسات خود را راحتتر برای نسل جدید بازگو کند. علاوه بر این حس ارزشمند و مفید بودن انگیزه بیشتری برای زندگی و خدمت کردن در او به وجود میآورد و میتواند به فعال بودن وی نیز کمک و حتی گاهی مانع از زمینگیر شدنش شود.
فعالیتهای داوطلبانه سالمندان
سالمندان باید بیاموزند که چگونه تجربیات خود را طبقهبندی و قابل استفاده برای ارائه نمایند، سپس میتوانند مطالب و اطلاعات خود را انتشار دهند اینگونه جوانترها را هم تشویق و ترغیب کنند همچنین میتوانند به صورت گروهی در
جلسات مشورتی در مورد مشکلات موجود در جامعه و آسیبهای اجتماعی در خیریهها و یا پایگاههایی که شهرداریها برای سالمندان ایجاد میکنند حضور یابند و نظرات خود را بیان و در حل مشکلات راهنما و یاریگر باشند.
بیشتربخوانید:
نقش موسسات خیریه
در برنامه داوطلبان سالمند در بریتانیا افراد بالای 50 سال را تشویق میکنند تا در محل زندگی خود کارهای داوطلبانه انجام دهند. دراین گونه برنامهها حتی از سالمندان معلول هم دعوت به همکاری میشود.هدف از اینگونه فعالیتها، مقابله با انزوای سالمندی و حس بیهدفی در زندگی سالمندان است. در این برنامهها از تجربه و مهارت افراد عضو جهت بهبود شرایط زندگیشان استفاده میشود. همچنین ارزیابیها نشان میدهد فعالیت در این نهاد به مهمترین فعالیت معنا بخش در زندگی سالمندان تبدیل شده است.در ایران هم نهادهای اجتماعی و مردمی میتوانند با کمک شهرداریها در مناطق مختلف شهر پاتوقهایی برای سالمندان ایجاد کنند. پاتوقیهایی با برنامههای شاد و آموزشی ویژه سالمندان میتواند در کاهش انزوا و لذت بردن سالخوردگان از اوقاتشان یاریگر باشد.همچنین میتوانند امکاناتی فراهم کنند تا سالمندان بتوانند به یادگیری علایق خود نیز بپردازند. تشکیل کلاسهای شعرخوانی خطاطی، نقاشی و یا حتی بازیهای نوین مثل بازیهای ویدئویی و آموزشی، چگونگی استفاده از تکنولوژیهای جدید و ... .
مسئولیئن و خانوادههای دارای سالمند باید تا میتوانند از راههای جدید برای تشویق آنها در برقراری ارتباط اجتماعی و انجام کارهای داوطلبانه استفاده کنند. موسسات خیریه با آشنایی با مهارتهای سالمندان نه تنها میتوانند در برنامهریزی و امور اجرایی برای کمک به مددجویان از سالمندان داوطلب بهره بگیرند، بلکه میتوانند با اجرای پروژههای متنوع مهارتهای سالمندان را به مددجویان انتقال و آموزش دهند و از طرف دیگر از استعداد و تواناییهای سالمندان در پیشبرد اهداف موسسه بهرهمند شوند. این گونه نه تنها مهارتهای ارزشمند سالمندان به هدر نمیرود، بلکه میتواند کمک کند تا دیگران از تجربیات متفاوت و مشابهای که سالمندان داشتهاند، بهرهمند و چیزهای زیادی یاد بگیرند. تحقیقات نشان میدهند استفاده از تواناییهای سالمندان در کارهای داوطلبانه و اجازه دادن به آنها جهت نشان دادن توانایی و استعدادهایشان باعث بالا رفتن روحیه سالخوردگان شده و کمک میکند احساس نکنند که آنچه تمام عمر برایش زحمت کشیدهاند به هدر رفته است. این امر یک نفع دو سویه دارد؛ هم از دانش و تجربه داوطلبان سالخورده استفاده میشود و هم سالمندان به یک احساس خوب دست مییابند.میدانیم که پیری فرآیندی است که متوقف نمیشود، اما میتوان کمک کرد تا سالمندان با داشتن زندگی سالم و مراقبتهای صحیح دوران سالمندی لذتبخش و توام با سلامتی داشته باشند.