هرساله در پانزدهم ماه مبارک رمضان مصادف با میلاد امام حسن مجتبی (ع) در شهرهای جنوبی کشور به خصوص بوشهر مراسمی به نام گرگشو برگزار می شود. در این آیین کودکان با در دست داشتن کیسه هایی به نام گرگشویی که مادرانشان از قبل آنها را دوخته اند به در منازل می روند و از صاحب خانه طلب گرگشو می کنند.
گرگشو درواقع خوراکی هایی است که خانواده ها از قبل برای کودکان در این شب تدارک دیده اندِ؛ بعضی از خانواده ها خوراکی هایی نطیر ذرت بوداده، آجیل، نخود و کشمش و شکلات و شیرینی تهیه دیده اند و برخی دیگر نیز خوراکی های سوپرمارکتی مثل انواع بیسکویت، کاکائو، ژله و چیپس وپفک را آماده کرده اند.
در این شب کودکان بعد از افطار کیسه های گرگشویی خود را در دست می گیرند، به در خانه ها می روند و آواز ” گرگیشو گرگیشو … سی فردشو دکله بشو ” می خوانند. معنی این شعر یعنی یعنی ای گره گشا گندم هات را بشو و دنگ کن برای فردا شب.
اگر صاحب خانه ای به آن ها خوراکی بدهد به منظور قدردانی همگی با هم شعار ” خونه گچی، پر همه چی” سر می دهند. اما اگر خانه ای مراسم گرگشو را برگزار نکند یا فراموش کرده باشد چیزی تدارک ببیند با شعار “خونه گدا، هیچیش ندا” صاحب خانه را رسوا می کنند.
خانواده هایی که طی سال صاحب فرزندی شده اند این مراسم را کمی پرشورتر برگزار می کنند و با هفت نوع خوراکی که به آن هفت رنگ می گویند از بچه ها استقبال می کنند. این خوراکی ها شامل گردو، بادام، نخود، کشمش، تخمه، شکلات، نقل و شیرینی های دیگر است.
این مراسم تا نیمه های شب ادامه دارد؛ سپس کودکان به خانه هایشان برمی گردند و کمی از خوراکی ها را با خانواده شان تقسیم می کنند و بقیه را برای خودشان نگه می دارند.
پیشینه آیین گرگشو
قدیمی ها معتقدند این مراسم باعث افزایش رزق و روزی خانواده هایی می شود که به بچه ها گرگشو می دهند. در واقع کلمه گرگشو تغییر شکل یافته کلمه گره گشا است که گویا برای اولین بار توسط حضرت فاطمه (س) برگزار شد. آنها بر این باورند که حضرت فاطمه (س) به مناسبت به دنیا آمدن اولین فرزندش یعنی امام حسن مجتبی (ع) با توزیع شیرینی در میان کودکان همسایه شادی خود را با آنها تقسیم کرد.
مهم ترین پیام این آیین تقسیم مال، شادی و همدلی و از بین بردن تبعیض میان کودکان فقیر و غنی است.
بیشتر بخوانید:
طرز تهیه بامیه شیرینی لذیذ ماه مبارک رمضان