چشمت بی‌بلا (۱)

 دکتر محمدرسول هاشمیان

چشم‌ یکی از اعضای حساس بدن است که عوامل مختلفی می‌تواند به آن صدمه بزند. از جمله این آسیب‌های مهم، آسیب‌های وارد شده به قرنیه و انواع سوختگی می‌باشد که در این مقاله به طور مفصل به توضیح آن خواهیم پرداخت.

درمان

درمان، در موارد آلودگی چشم، برداشتن اجسام آلوده از روی قرنیه و ملتحمه، مصرف آنتی‌بیوتیک و سیلکوپلژیک، استفاده از لنزهای تماسی درمانی و پیوند استحکامی قرنیه می‌باشد.

عوارض دیررس شامل: از بین رفتن غدد اشکی و نهایتاً خشکی چشم، کاهش حس قرنیه و ضایعات ناشی از عدم ترمیم قرنیه و بالاخره زخم‌های عفونی و غیرعفونی قرنیه و نکروز و سوراخ شدن قرنیه می‌باشد که در صورت پیدایش علائم ذکر شده می‌توان از اشک‌های مصنوعی بدون ماده نگهدارنده و پیوند پرده آمینوتیک و نیز پیوند قرنیه استفاده کرد، گرچه پیش آگهی در این بیماران خوب نیست.

هدف اصلی در درمان مایعات حرارتی قرنیه

1- کاهش درد که با تجویز قطره‌های سیکلوپلژیک امکان‌پذیر است. 2- پیشگیری از التهاب، زخم و بالاخره سوراخ شدن قرنیه که با مصرف قطره آنتی‌بیوتیک و تجویز سیستمیک (عمومی) خطر عفونت کاهش می‌یابد. 3- حفظ و کاهش اسکار پلک‌ها که در نگهداری چشم اهمیت ویژه‌ای دارد.

آسیب‌های حرارتی و رادیاسیون حرارت در صورتی که مدت زیادی در تماس با قرنیه و قسمت قدام چشم باشد، می‌تواند موجب آسیب‌های جدی و نیز کدورت دائم قرنیه (مثل حرارت ناشی از مواد مذاب) شود. حرارت (گرما) موجب التهاب و ذوب شدن الیاف کلاژن قرنیه، زخم و نهایتاً از بین رفتن نسج قرنیه می‌گردد.

سرمازدگی

 ادم و ورم موقتی استرومای قرنیه‌ها، بخصوص در افرادی که بیماری رینود دارند، مشاهده شده است، ولی این عارضه گذراست.

اشعه ماوراء بنفش

اپی‌تلیوم قرنیه، حساس‌ترین قسمت قرنیه است که در اثر اشعه ماوراءبنفش آسیب می‌بیند. بیمار چند ساعت بعد از تماس با اشعه دچار درد شدید چشم‌ها و ریزش اشک می‌شود و  معمولاً خود به خود بهبود می‌یابد.

افرادی که در معرض چراغ‌های خورشیدی، جوشکاری و به مدت طولانی در معرض نور منعکس شده خورشید (برف یا دریا) قرار می‌گیرند، دچار آسیب‌های ناشی از این اشعه می‌شوند. بهترین راه پیشگیری از این عارضه، استفاده از عــینــک‌های(UV-Filtering) Anti UV ی است. درمان شامل بستن چشم‌ها با پد استریل، قطره سیکلو پلژیک و نیز داروهای ضد درد می‌باشد.

اشعه‌های یونیزان

تابش اشعه‌های یونیزان که در اثر انفجار بمب هسته‌ای، اشعه ایکس و نیز رادیو ایزوتوپ‌ها اتفاق می‌افتد. شدت آسیب بستگی به میزان انرژی، طول مدت تماس و فاصله تابش اشعه با چشم دارد که سبب ضایعات وسیع و موتاسیون DNA، ضایعات عروقی، نکروز ایسکمیک و مرگ سلولی می‌شود.

اصولاً اشعه با طول موج بلند بیشتر ضایعات سطحی ایجاد کرده و کمتر به عمق نسج نفوذ می‌کند؛ و اشعه با طول موج کوتاه، به عمق نسج نفوذ کرده و ضایعات شدیدتر ایجاد می‌نماید.

آسیب‌های شیمیایی

صدمات این موارد می‌تواند از یک ضایعه اپی‌تلیوم تا موارد شدیدتر قرنیه، مثل کدورت قرنیه، نکروز و گاهاً از بین رفتن چشم باشد. این مواد به صورت مایع، جامد و بخار در صنعت و در منازل استفاده می‌‌شوند؛ مانند پاک‌کننده‌ها، ضدعفونی کننده‌ها، حلال‌ها، مواد آرایشی، مواد تمیز‌کننده اجاق و لوله‌بازکن‌ها، آمونیاک و سفیدکننده‌ها. کودها و سموم نباتی کشاورزی و نیز قلیای موجود در آهک (قلیای صابون‌‌پزی) نیز می‌تواند ضایعات شدید و جبران ناپذیری ایجاد کند.

اصولاً شدت صدمات مواد اسیدی و یا قلیایی به مدت زمان تماس، شدت PH و میزان و حجم ماده شیمیایی بستگی دارد...

برای خواندن بخش دوم- چشمت بی‌بلا- اینجا کلیک کنید.