حدود هشتاد درصد از نوجوانان و جوانان در طول شبانه‌روز، هشت ساعت خواب مورد نیاز خود را دریافت نمی‌کنند. برخی از آنها تقریباً هر روز صبح خوا‌ب‌آلود هستند و این یک واقعیت انکارناپذیر است که نسل نوجوان و جوان ما خواب‌آلودتر از گذشته است آنها زمان بیشتری را به انجام تکالیف و درس‌های مدرسه اختصاص می‌دهند. درس‌ها دشوارتر شده‌اند و فعالیت‌های جانبی پس از مدرسه نیز زیاد شده است.
والدین این نوجوانان در زمان خود فیس‌بوک و تلفن همراه نداشتند و خواب‌آلودگی این فرزندان در واقع به درد مرفه‌ها تبدیل شده است. والدین بدون آنکه بخواهند و متوجه باشند فرزندان‌شان را در معرض شکست‌های تحصیلی قرار می‌دهند، چرا که فشار وارد بر این نوجوانان گاه غیر قابل تحمل می‌شود.
افسردگی، نگرانی، چاقی، گرایش به مصرف الکل و سایر مواد مخدر نیز روز به روز افزایش می‌یابد اگر فرزندتان دچار نوسانات خلقی شده و نمی‌تواند متمرکز شود، او را سرزنش نکنید و این حالات را نیز به تغییرات مربوط به دوران بلوغ ربط ندهید. تمام این موارد نشانه‌های کم‌خوابی هستند.
واقعیت این است که نوجوانان بیشتر از جوانان به خواب نیاز دارند. اگر بزرگسالان 7-6 ساعت خواب، نیازشان برطرف می‌شود آنها به مدت زمان بیشتر برای خواب احتیاج دارند. معمولاً دانش‌‌آموزان باید ساعت 7 صبح در مدرسه حاضر باشند و هر شب یک ساعت کم‌خوابی باعث می‌شود بعد از مدتی تغییر بزرگی در وضعیت سلامت آنها به وجود آید، میزان هشیاری و تمرکز اوکم شود و توانایی‌های یادگیری‌اش نیز کاهش می‌یابد.
مغز آنها در طول روز اطلاعات را جمع و شبها آنها را ذخیره‌سازی می‌کند. وقتی که فرزندتان در کلاس درس شیمی است؛ مغزش اطلاعات را جمع کرده و آنها را وارد حافظه می‌کند، این اتفاق شبها هنگام خواب رخ می‌دهد؛ به همین دلیل بعد از یک خواب خوب شبانه اطلاعات به دست آمده بهتر به خاطر می‌آیند.
ما نمی‌توانیم شبها آنها را مجبور کنیم زود به رختخواب بروند، اما می‌توانیم برنامه‌های‌شان را کمی تغییر دهیم و به آنها کمک کنیم تا عادات خواب سالم و خوب را به دست آورند.
زمان خواب آلودگی
در طول دوران بلوغ ساختار خواب دچار تغییراتی می‌شود. هورمون ملاتونین که تحریک کننده خواب است، بعدازظهرها با به پایان رسیدن روز، شروع به ترشح می‌کند، اما به دلایلی نامعلوم، نوجوانان سیگنال‌های این هورمون را کمی دیرتر دریافت می‌کنند و به همین دلیل تقریباً دو ساعت دیرتر احساس خواب‌آلودگی می‌کنند.
ساعت بیداری از خواب
تنظیم دوباره ساعت بدن، برنامه خواب فرزند شما باید منظم و بموقع باشد؛ درست مثل دوران نوزادی‌اش. برای آنکه به یک برنامه منظم خواب شبانه برسید، هر شب او را 15 دقیقه زودتر به رختخواب بفرستید و این‌کار را 5-4 شب ادامه دهید تا اینکه به یک ساعت مشخص برسد. به این ترتیب بدن او به یک روال همیشگی عادت می‌کند.
کودکان و نوجوانان نسل امروز وابستگی زیادی به تکنولوژی دارند اگر کمی توجه خود را به آنها بیشتر و ارتباط نزدیک‌ـری با آنها برقرار کنید، درمی‌یابید که اغلب آنها عادت دارند شبها تا دیروقت بیدار بمانند. 22درصد از نوجوانان هنگام انجام تکالیف مدرسه به خواب می‌روند.
4/3 آنها در طول روز میزان زیادی کافئین دریافت می‌کنند.
برخی داروها مثل داروهایی که برای ADHD تجویز می‌شوند، باعث بر هم خوردن خواب در برخی نوجوانان می‌گردند. اگر قرص‌هایی که هر روز صبح به فرزندتان می‌دهید، خواب شبانه و تمرکز او را بر هم زده است، با پزشکش مشورت کنید.
تغییر ساعات شروع کار مدارس، امری دشوار و زمانبر است؛ چرا که باید با سایر بخش‌ها هماهنگی داشته باشد؛ مثل کار والدین، وسایل نقلیه (اتوبوس‌ها)، برنامه‌های ورزشی و . . . در مدارسی که زنگ مدرسه کمی دیرتر از ساعت 8-7 صبح می‌خورد (مثلاً در ساعت 9 صبح) میزان بازدهی بچه‌ها بیشتر است. پژوهشگران با انجام تحقیقاتی در این زمینه، به این نتیجه رسیده‌اند که در این ساعات بچه‌ها در مسابقات ورزشی بازی‌های بیشتری را برنده می‌شوند، سطح نمرات درسی بالاتر می‌رود و میزان تمرکز آنها در کلاس درس بیشتر است.
اگر مدارس برنامه‌ای ترتیب دهند تا متخصصان در زمینه خواب برای نوجوانان سخنرانی کنند، اطلاعات والدین و فرزندان از این مسائل بیشتر می‌شود.
یک نوجوان 15 ساله می‌گوید: والدینم مطمئن هستند که من به اندازه کافی می‌خوابم، اما این‌گونه نیست و من اغلب مواقع خواب‌آلودم و زود خسته می‌شوم.
مشکلات روحی – روانی، استرس‌ها و برخی مسائل شخصی دیگر تأثیر مستقیم روی خواب افراد دارد نوجوانان به هر دلیلی که دچار استرس شوند، نمی‌توانند شب هنگام به راحتی و در آرامش بخوابند.
دو روش بسیار مهم و موثر برای مقابله با استرس، برنامه‌ریزی دقیق برای انجام کارها و ورزش کردن است که معمولا نوجوانان به هر دو مورد بی‌توجه هستند. آنها باید روز خود را با برنامه‌ریزی مشخص شروع کنند. شب قبل از رفتن به مدرسه حتی وسایل داخل کیف‌شان را نیز مرتب بچینند، لباس‌های‌شان را دم دست بگذارند و سایر وسایل‌شان را آماده کنند بهتر است قبل از خواب یک دوش آب گرم بگیرند یا به یک موسیقی آرامش‌بخش گوش دهند. اگر استرس فرزند شما کمی غیر عادی به نظر می‌رسد، بهتر است از مربی مدرسه یا یک روانشناس کمک بگیرید.
جدا کردن زمان خواب از زمان بیداری ضروری است.
دیوارهای اتاق فرزندان را با رنگ‌های آرامش‌بخش رنگ‌آمیزی کنید مثلاً از رنگ‌های آبی، سبز و یا قهوه‌ای برنز استفاده نمایید. اتاق خواب نوجوان‌تان را به جای امن و راحت برای استراحت و خواب تبدیل کنید. از قرار دادن وسایل الکترونیکی در آن بپرهیزید و آنجا را به محلی برای کارکردن تبدیل نکنید. هوای اتاق را زیاد گرم نکنید و به‌طور کلی همه چیز را به نحوی بچینید و قرار دهید که او در اتاقش احساس راحتی کند.
