ترس و دلهره از جایی شروع شد که خبر رسید انسانهای بیگناه، یکبهیک قربانی یک ترور کور شدهاند. از باغبانی که در حال مرتبکردن چمنها بود و معلمی که حقوقش عقب افتاده بود تا چند فعال مدنی که دغدغه نجات داشتند و مردمی که بیخبر از همهجا بهدنبال دستی برای بازکردن گرههایشان بودند، همگی هدف حمله تروریستی چهارشنبه سیاه تهران قرار گرفتند.
به گزارش ، وقایع اتفاقیه نوشت: هر سه معلم بودند؛ هانیه اکبریان، حسین جلالی و حسین بنیاردلان. معلمان و فرهنگیانی بودند که برای مطالبات خود به مجلس آمده بودند و نهتنها حقشان را نگرفتند که جانشان هم گرفته و شهید شدند. هانیه اکبریان، 37 ساله از نیروهای نهضتی شهرستان دلفان بود که طی سالهای 90 تا 95 با سازمان نهضت سوادآموزی همکاری داشت و بیش از 40 سوادآموز را تحت پوشش قرار داده بود. روز چهارشنبه به همراه پسر هشتسالهاش با جمعی از معلمان قراردادی و آموزشیاران نهضت سوادآموزی با تجمع مقابل مجلس، خواستار پیگیری تبدیل وضعیت و مطالبات خود شده بودند. معلمانی که برای درخواست مطالباتشان به ساختمان مراجعات مردمی مجلس رفته و امیدوار بودند برای حل مشکلاتشان. معلمانی که پیگیری مطالباتشان با حمله تروریستی در مجلس رقم خورد و مرگ، سدی شد برای مطالباتشان. حالا جای خالیاش را همسرش روایت میکند: «همسرم نامهای برای استخدام داشت و میخواست با نمایندگان مجلس دیدار کند. وقتی به تهران و منزل برادر همسرم رسیدیم و صبح راهی بهارستان شدیم. به جلوی در که رسیدیم، همسرم وسایلش را به دست من داد و گفت منتظر باشم تا برگردد. دو دقیقه از ورود همسرم به ساختمان مجلس نگذشته بود که صدای تیراندازی بلند شد و دیگر به من اجازه ندادند به داخل بروم تا اینکه جنازه همسرم را بیرون آوردند.»
خواسته اصلی آموزشیاران نهضت
بهدنبال شهادت یکی از آموزشیاران نهضت سوادآموزی در حادثه تروریستی مجلس شورای اسلامی، رئیس سازمان نهضت سوادآموزی در رابطه با مشکلات و خواسته اصلی این افراد توضیحاتی ارائه کرده بود. او در پاسخ به این پرسش که خواسته اصلی آموزشدهندگان نهضت سوادآموزی در تجمعات مقابل مجلس چیست، گفته بود: «طبق قانون مصوب مجلس در سال گذشته، وزارت آموزشوپرورش موظف شد تا کسری نیروی انسانی خود را از میان آموزشدهندگان نهضت سوادآموزی، مربیان پیشدبستانی و نیروهای حقالتدریس تأمین کند اما زمانی این قانون تصویب و به این وزارتخانه ابلاغ شد که کار ساماندهی نیروی انسانی انجام شده بود و امکان جابهجایی نیروها وجود نداشت.» باقرزاده با اشاره به اینکه آموزشیاران نهضت سوادآموزی انتظار دارند آموزشوپرورش دستورالعملی را تهیه و برای اجرا در سال تحصیلی جدید به استانها ابلاغ کند تا زمینه استفاده از آنها و تبدیل وضعیت آموزشدهندگان واجدشرایط به نیروهای حقالتدریس در مناطقی که آموزشوپرورش به نیرو نیاز دارد، فراهم شود، ادامه داده بود: «هنوز این قانون اجرا نشده بود که نمایندگان مجلس طرحی را ارائه کردند تا افراد حقالتدریس استخدام شوند اما شیوه ورود به تأمین نیروی انسانی در آموزشوپرورش و تصویب قوانین متفاوت و متعدد، موجب ایجاد انتظاراتی میشود.» به گفته باقرزاده، یکی از شیوههای مدنظر افراد برای احقاق حق خود، تعامل با نمایندگان مجلس است اما باید توجه داشت که در ماجرای اعتراضات آموزشیاران نهضت سوادآموزی، موضوع اصلی پرداخت حقوق نیست. هرچند روال کار در بحث سوادآموزی بهاینگونه است که پس از شناسایی جامعه هدف، ثبتنام، آموزش و قبولی آنها در برگزاری امتحانات، حقالزحمه به آموزشیاران پرداخت میشود.
او درباره بیمه آموزشیاران گفته بود: «این افراد با یک مؤسسه در ارتباط هستند که سازمان نهضت سوادآموزی حق بیمه را به مؤسسه پرداخت کرده است که برخی از آنها هر ماه حق بیمه افراد را واریز میکنند و برخی در پایان دوره سوادآموزی با سازمان تأمین اجتماعی تسویه میکنند.» رئیس سازمان نهضت سوادآموزی با تأکید بر اینکه خواسته اصلی آموزشیاران نهضت سوادآموزی اصلاح قانون تبصره «10» ماده «17» قانون تعیین تکلیف استخدامی معلمان حقالتدریسی و آموزشیاران نهضت سوادآموزی است که در شهریور سال 95 تصویب شد، گفته بود: «هماکنون اظهارنظر نمایندگان درباره پذیرش یا عدم پذیرش آموزشدهندگان در طرح جدیدی که در مجلس مطرح شده است، به اضطراب این افراد اضافه کرده و مراجعات آنها را به مجلس افزایش داده است.» باقرزاده در پاسخ به این پرسش که آیا قرار نیست قانون تعیین تکلیف وضعیت استخدامی این افراد اجرایی شود، عنوان کرده بود: «با طرح جدیدی که در مجلس ارائه شده است، قوانین سالهای 94 و 95 بدون اثر است، بههمیندلیل آموزشوپرورش نمیتواند برنامهریزی کند زیرا هر موضوعی باید در قالب طرح جدید مجلس مطرح شود و اگر این موضوع به قانون تبدیل شود، فصلالخطاب بوده و آموزشوپرورش باید آن را اجرایی کند.»
واکنش معلمان در شبکههای اجتماعی
هانیه اکبریان، تنها یکی از دهها هزار آموزشیار نهضت سوادآوزی بود که برای پیگیری مطالبات برزمینمانده حقالتدریسیها به مجلس آمده بود. اینکه چرا یک آموزشیار نهضت از روستایی دورافتاده در نورآباد برای پیگیری مطالبات خود و همکارانش، رنج سفر را هموار کرده تا شاید بتواند نماینده شهرش را متقاعد کند که فکری به حال وضعیت حقالتدریسیها کند، نکتهای قابلتأمل است. به کانالها و گروههای فرهنگیان در شبکههای اجتماعی که سر بزنید، پر از مجموعه پیامهای تسلیت و غمانگیزی است که در سوگ سه فعال فرهنگی کشتهشده، نوشته شده است. از چرایی حضور حقالتدریسیها برای چندمینبار در مقابل مجلس تا محکومت این اقدام تروریستی، عمده پیامها را تشکیل میدهد. عکس هانیه اکبریان، تقریبا در تمام گروهها و کانالهای تلگرامی دست به دست میچرخد. معلمی که در یکی از مناطق شهرستان دلفان در لرستان، کار آموزش دانشآموزان را بر عهده داشت و درپی به نتیجهنرسیدن مطالباتش، به مجلس آمده بود. یکی از معلمان عکس هانیه را در کانال تلگرامیاش گذاشته و نوشته است: «تصویر شهید هانیه اکبریان که در عملیات تروریستی به شهادت رسید. وی از نیروهای نهضتی دلفان بود و روز گذشته برای احقاق حق خود به تهران رفته بود.
چه کسی پاسخگوی وضعیت آموزشیاران نهضت است؟» یکی دیگر از فعالان فرهنگی در پیامی که روی کانال تلگرامی گروههای فرهنگیان گذاشته، درباره دلایل حضور هانیه اکبریان برای پیگیری مطالباتش در مقابل مجلس نوشته است: «همکارانشان در آن منطقه گفتند ایشان نیروی آزاد بودند و جهت ارائه درخواست برای جذب به صورت حقالتدریسی آموزگاری، نزد این نماینده آمده بودند.» فرد دیگری هم که ازجمله فعالان معلمان است، با انتشار تصویری که متعلق به پیگیریهای اکبریان قبل از مراجعهاش به مجلس است، با عنوان «آخرین چت مرحوم هانیه اکبریانی در پیگیری مشکل استخدامیاش»، نوشته: «این آخرین مکالمه شهید هانیه است، چقدر معلمان مظلومند... خاصه معلمان نهضت.» کاربران شبکههای اجتماعی از موضعگیری منفعلانه وزارت آموزشوپرورش در انتشار پیام تسلیت برای کشتهشدگان این حادثه تروریستی انتقاد کردند. در یکی از این پیامها با انتقاد از اینکه چرا وزارت آموزشوپرورش در پیام تسلیتش اشارهای به سه فعال فرهنگی کشتهشده در این حادثه تروریستی نداشته، آمده است: «قدر زحمات معلمان بزرگواری همچون هانیه اکبری را دولتمردان ما نمیدانند که اگر میدانستند، باید حق آنان را بهموقع و کامل پرداخت میکردند تا اینگونه برای احقاق حقشان ناچار نباشند مسیر طولانی پایتخت کشور را درپیش گیرند.
این شهید 37ساله از طایفه ایتیوند دلفان، برای اعتراض به عدم توجه به حق خود و همکارانش، راهی تهران شده بود.» واکنشها متفاوت است. از بیانیه سازمان معلمان ایران تا بررسی دلایل حضور معلمان و فعالان فرهنگی در مقابل مجلس توسط فعالان صنفی. سازمان معلمان در بیانیهای که در واکنش به حمله تروریستی نوشته شده، آورده است: «سازمان معلمان ایران، تنها راه برونرفت از معضل تروریسم را توسعه فرهنگی در کنار توجه به توان امنیتی میداند و به همین منظور، دست همکاری را بهسوی کلیه نهادهای بینالمللی و ملی دراز میکند. امیدواریم که دولتها اختصاص درصدی از بودجه نظامی را به بودجه فرهنگی در رأس برنامههای خود قرار دهند تا در عرصه فرهنگی برای پیشگیری از خشونت و تحجر و تعصب، تلاشهای مؤثر صورت گیرد.»
مطالبات برزمینمانده حقالتدریسیها
معلمان حقالتدریسی یکی از حاشیهنشینترین اقشار معلمان در نظام آموزشی ایران هستند که باوجود داشتن مدارک تحصیلی لیسانس و بالاتر از لیسانس کاملا مرتبط با رشته تخصصی خود، سالهای سال است با علاقه به تدریس مشغول بودهاند، بااینحال، هرگز نتوانستند بدون پیمودن مسیرهای سخت، به مطالبات قانونیشان دست پیدا کنند. هانیه اکبریان نیز که در جریان حمله تروریستی کشته شد، در تجمع صنفیای که روز سهشنبه با مشارکت شماری از آموزشیاران نهضت سوادآموزی مقابل مجلس شورای اسلامی برپا شده بود، به تهران آمده و در ادامه همین پیگیریهای صنفی در چهارشنبه سیاه مجلس نیز به همان محل مراجعه کرده بود. معلمان حقالتدریسی و نهضتیها در ماههای گذشته دهها تجمع اعتراضی در مقابل مجلس برگزار کردند. دامنه تجمعات از زمانی بیشتر شد که نمایندگان در شهریور سال گذشته کلیات قانون تعیین تکلیف استخدامی معلمان حقالتدریسی و آموزشدهندگان نهضت سوادآموزی در وزارت آموزشوپرورش را تصویب کردند. بااینحال، از همان زمان تاکنون این وزارتخانه هیچ اقدامی برای تعیین تکلیف وضعیت استخدامی معلمان حقالتدریسی و آموزشدهندگان نهضت سوادآموزی انجام نداده است.
در یکی از آخرین تجمعاتی که در روزهای منتهی به حادثه تروریستی انجام شد، یکی از این معلمان حاضر در تجمع گفته بود «سالهاست منتظر تعیین تکلیف هستیم؛ هر سال، فصل کلاس درس تمام میشود و ما همچنان بلاتکلیف میمانیم. خواسته اصلی معلمان حقالتدریسی، عقد قرارداد با آموزشوپرورش و جذب در نظام آموزشی کشور است.» معلمان میگویند: «حقالتدریسیها دستمزد ثابت ندارند و در سه ماهه تابستان هیچ پرداختیای به آنها انجام نمیشود.» در تجمعاتی که در یک هفته اخیر در مقابل مجلس برگزار شد، آنها اعلام میکردند که با فرارسیدن تابستان، فصل بیپولی و بیکاری حقالتدریسیها فرامیرسد. آنها خواستار تعیین تکلیف و جذب در ساختار آموزشوپرورش هستند و آموزشوپرورش را در قبال عملیاتینشدن مصوبات مجلس مبنیبر لزوم جذب حقالتدریسیها مسئول میدانند. مصوبه مجلس و افزودن یک تبصره به ماده «10» تعیین تکلیف معلمان حقالتدریسی در مجلس شورای اسلامی، بارقه امیدی در دل آنان بود که به شرایط برابر کاری با دیگر معلمان (رسمی) دست یابند. بااینحال با گذشت چندین ماه از مصوبه مجلس، هنوز هیچ اقدام مؤثری برای جذب معلمان حقالتدریسی در نظام آموزشی کشور انجام نشده و «هانیهها» بسیاری رنج سفر از روستاهای دورافتاده شهرستانهای کشور را بر خود هموار میکنند تا پیگیر مطالبات صنفیشان باشند.