تجمل‌گرایی ویروسی فرعونی برای گمراهی نهادهاست/ اضلال؛ بزرگترین خطر تجمل‌گرایی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) حجت‌الاسلام والمسلمین سیدصمصام‌الدین قوامی، رئیس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی امروز 12 آذر در جلسه تفسیر مدیریتی از قرآن کریم با اشاره به سوره یونس، آیه 88 «وَ قالَ مُوسى‏ رَبَّنا إِنَّکَ آتَیْتَ فِرْعَوْنَ وَ مَلَأَهُ زینَةً وَ أَمْوالاً فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا رَبَّنا لِیُضِلُّوا عَنْ سَبیلِکَ رَبَّنَا اطْمِسْ عَلى‏ أَمْوالِهِمْ وَ اشْدُدْ عَلى‏ قُلُوبِهِمْ فَلا یُؤْمِنُوا حَتَّى یَرَوُا الْعَذابَ الْأَلیمَ؛ پروردگارا! تو فرعون و اطرافیانش را زینت و اموالى (سرشار) در زندگى دنیا داده‏اى، پروردگارا! در نتیجه (بندگانت را) از راه تو گمراه می‌سازند! پروردگارا! اموالشان را نابود کن! و (بجرم گناهانشان،) دل‌هایشان را سخت و سنگین ساز، به گونه‏اى که ایمان نیاورند تا عذاب دردناک را ببینند!» گفت: ساده‌زیستی و دوری از تجملات، فرهنگ سازمانی مدیران رحمانی است.

مدیریت فرعونی

وی افزود: به عکس تجمل‌گرایی و زرق و برق و درست کردن دکوراسیون‌های متنوع با تلالوء، شایسته مدیران متفرعن است یعنی سبک و فرهنگ مدیریت فرعونی است از همه مهم‌تر این زرق و برق مایه اضلال ارباب رجوع و ابواب جمعی سازمان است و آنها را گمراه می‌کند و از ضالین قرار می‌دهد گویا فریب می‌خورند و شخصیت را به زینت و تجمل می‌دانند و مسابقه در تجملات در می‌گیرد که بودجه‌های زیادی را صرف می‌کند و از راه راست منحرف می‌کند.

وی اظهار کرد: از این آیه، این قاعده سازمانی وحیانی را می‌فهیم که تجمل‌گرایی، فرهنگ مدیران ضال است که به اضلال دیگران می‌انجامد. یعنی فرهنگ سازمانی منحط و غلط را حاکم می‌کند، در مقابل موسی(ع) قرار دارد که یک مدیر ساده زیست است که فرعون هم به ساده زیستی او اقرار کرده بود و جالب است که تقابل دو مدیر ساده زیست و تجمل‌گرا را در این آیه می‌بینیم.

رئیس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی تاکید کرد: جالب‌تر اینکه موسی(ع) سه بار ربنا می‌گوید یعنی از مدیر کل یعنی خدای تبارک و تعالی در خواست می‌کند که این فرهنگ منحط تجمل‌گرایی زائل شود و با توجه به اینکه رب اسم رمز مدیریت اسلامی است تکرار سه بار که یک نفرین را می‌رساند و نشان می‌دهد که چقدر ویروس تجمل‌گرایی خطرناک و گمراه‌کننده است که این گونه برای نابودی و«طمس» آن از مدیر هستی درخواست می‌کند و حتی در خواست می‌کند که جلوی تفکر و اندیشه مدیران تجمل‌گرا گرفته شود «واشدد علی قلوبهم».

وی افزود: واقعا لحن سختی است؛ موسی(ع) ساده زیست به عنوان کیفرخواست از رب العالمین مدیر تجمل‌گرا را به کیفری سخت محکوم می‌کند تا هم اصل تجملات آنها محو شود و هم از این اندیشه کلا بیرون بیایند هم عمل و هم فکر تجمل‌گرایی زائل گردد. پس ای مدیران نظام اسلامی از ویروس فرعونی تجمل‌گرایی بپرهیزید مثل موسی ساده زیست باشید؛ مدیری موسوی باشید نه فرعونی مثل امام راحل باشید و نه مثل شاه.!

خطر تجمل، اضلال است

قوامی بیان کرد: خطر اصلی تجمل‌گرایی اضلال آن است و اینکه دیگران را از ضالین قرار می‌دهد. البته مردم و مرئوسین هم نباید گمراه شوند ولی گویا خاصیت تجمل‌گرایی این است که مسابقه در تجمل درست می‌کند. بعضى از مفسرین گفته‏‌اند: لام در جمله «لیضلوا» لام عاقبت است، و معناى آیه این است که خدایا! تو به فرعون و فرعونیان زینت و اموال دادى، و نتیجه و عاقبتش این شد که بندگانت را از راهت گمراه کنند، نه لام تعلیل و یا به عبارتى لام غرض تا معنایش این شود که «تو به همین منظور مال و زینت به آنان داده‏‌اى» چون ما با ادله‏‌اى روشن مى‏‌دانیم که خداى تعالى چنین کارى نمى‏‌کند، یعنى به غرض گمراهى بندگانش به دشمنانش مال و زینت نمى‏‌دهد، همانطور که مى‏‌دانیم هیچ رسولى را مبعوث نمى‏‌کند به اینکه مردم را به ضلالت وادار کند، و نیز مى‏‌دانیم که خداى تعالى از مردم ضلالت را نخواسته و به این منظور مال دنیا به آنان نمى‏‌دهد.

استاد درس خارج حوزه عنوان کرد: علامه طباطبایی هم در این زمینه استدلال زیبایی دارد که ابتداءِ به اضلال، بر خداوند محال است ولى اضلال براى مجازات محال نیست و مال و زینت دادن به فرعونیان از این باب بوده است‏؛ و این سخن در جاى خود سخن حقى است لیکن باید دانست که تنها اضلال ابتدایى است که بر خدا محال است، و خداى تعالى نه کسى را گمراه مى‏‌کند و نه رسولش را به این منظور مى‌فرستد و نه مال دنیا را به این منظور به کسى مى‏‌دهد، و اما اضلال مجازاتى و به عنوان کیفر در برابر گناهان نه تنها بر خداى تعالى محال نیست و دلیلى بر امتناع آن نداریم، بلکه کلام مجید خدا آن را در مواردى بسیار اثبات کرده است. چه مانعى دارد که خداى تعالى فرعون و درباریانش را که اصرار بر استکبار داشتند و دست از ارتکاب جرائم بر نمى‏‌داشتند مال و زینت زیادى به آنان بدهد تا دست به اضلال بزنند و جرمشان بیشتر و عقابشان افزون‌تر گردد؟.

نفرین موسی(ع) در حق فرعون

رئیس بنیاد فقهی مدیریت اسلامی اظهار کرد: پس بنا بر تفسیرى که ما براى کلمات آیه کردیم معناى آیه چنین مى‏‌شود: موسى- بعد از آنکه از ایمان آوردن فرعون و درباریانش مایوس شد و بطورى که از سیاق گفتارش در دعا استفاده مى‏‌شود یقین کرد که جز بر ضلات خود و اضلال دیگران ادامه نمى‏‌دهد- عرضه داشت: پروردگارا! تو فرعون و هوادارانش را در برابر کفر و طغیانشان کیفر بدى دادى، و آن کیفر این است که به آنان زینت و اموالى در زندگى دنیا دادى.

وی ادامه داد: موسی(ع) افزود که پروردگارا! و این اراده تو بود که آنان با این زینت و اموال مغرور گشته پیروان خود را از راه تو منحرف سازند، و اراده تو باطل شدنى نیست و غرضت هرگز لغو نیست. پروردگارا! به همین اراده‌‏ات و خشمى که بر آنان گرفته‌‏اى ادامه بده و اموالشان را از مجراى نعمت بودن به مجراى نقمت و عذاب تغییر ده و دلهای‌شان را مسدود کن تا در نتیجه ایمان نیاورند و به کفر خود ادامه بدهند، تا برسند به موقفى که در آن موقف دیگر ایمان سودى به حالشان ندارد، و آن زمانى است که عذاب الهى را ببینند. و این دعا از موسى (ع) علیه فرعون و درباریانش همانطور که گفتیم بعد از آن بود که بطور کامل از ایمان آوردن آنها مایوس شد و یقین کرد که از زنده بودنشان انتظارى جز گمراهى و گمراه کردن وجود ندارد، نظیر دعایى که نوح (ع) علیه قومش کرد، و بنا به حکایت قرآن گفت: «رَبِّ لا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْکافِرِینَ دَیَّاراً إِنَّکَ إِنْ تَذَرْهُمْ یُضِلُّوا عِبادَکَ وَ لا یَلِدُوا إِلَّا فاجِراً کَفَّاراً» و حاشا بر ساحت مقدس انبیاء (ع) که سخنى بگویند که منشاش صرف حدس و گمان باشد، آن هم در موقعى که با رب العالمین سخن می‌گویند.