خطبه امام حسین(ع) در روز عاشورا؛ مفاهیمی برای تربیت همگان

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی رستم نژاد، عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) در گفت‌وگو با خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا)، در رابطه با آموزه‌های نهضت عاشورا بیان کرد: بخشی از آموز‌های عاشورا در جامعه ما در حال حاضر به فعلیت رسیده است، که یکی از مثال‌های مشهود آن استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران است که پرتویی از پرتو‌های عاشورا و برگرفته از آموزه‌های کربلا است؛حتی دشمنان دینی نیز اذعان کردند که این حرکات ایرانیان الهام گرفته از واقعه کربلا است و اگر می‌خواهیم در نبرد با ایرانیان موفق باشیم باید کربلا را از آن‌ها بگیریم.

وی افزود: «ماربین: آلمانی نیز بیان می‌کند که مجالس امام حسین(ع) بدون این‌که خود شیعیان بدانند، آموزه‌هایی از قبیل ایثار و از خود گذشتگی و احسان و ... را نسل به نسل انتقال می‌دهند و به همین دلیل وی بیان می‌کند که مردم ایران فداکارترین مردم جهان هستند و این به هیچ طریق امکان پذیر نیست مگر این‌که حرارت عاشورا در ذهن آن‌ها همواره وجود دارد و نهادینه شده است.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) افزود: بنابراین این‌که می‌گوییم آموزه‌های کربلا در شیعیان تبلور یافته، در آن هیچ شکی نیست، اما یک نکته وجود دارد و نباید از آن غافل شویم که درس‌های کربلا آنقدر وسیع و بزرگ است که هرچه انسان‌ها از آن اقتباس کنند، این منبع و خزانه کم نخواهد شد و همیشه انسان خود را از کربلا عقب‌تر می‌بیند؛ بسیاری از آموزه‌های کربلا را باید بازخوانی و باز تولید کرد و در تمام شئون زندگی کاربردی‌تر جاری کرد.

وی بیان کرد: کربلا فقط روز عاشورا نیست، کربلا از مجموعه اقدامات و قیاماتی است که حدود هفت ماه قبل از عاشورا شکل گرفت و باعث شکل گیری قیام‌های بعد آن که شامل قیام توابین و مختار شد؛ همه این‌ها کربلا است؛ نباید فقط به عاشورا و آن روز نگاه کنیم. اقداماتی که امام(ع) بعد از اینکه مورد تحمیل قرار می‌گیرند که بیعت کنند برای ما الهام بخش است، اولین اقدام امام حسین(ع) این بود که به زیارت رسول‌الله(ص) می‌روند و به ایشان متوسل می‌شوند، چرا که توسل یکی از اقدامات شیعه است و شیعه بدون آن شناخته نمی‌شود، اقدام بعدی امام(ع) در هنگام وداع و هجرت از مدینه بود که به سراغ سالمندان می‌روند. بحث هجرت امام(ع) نیز یک درس است که ایشان هجرت را به منزله رفتن از گناه و ناپاکی‌ها می‌دانند و همه این موارد در منظومه قیام اباعبدالله حسین(ع) وجود دارد که با اعمال خود در طول این سفر تفاوت‌های انسان‌ها را نشان داد که خود درس بزرگی است. درس دیگر امام حسین(ع) به ما این است که نقش بصیرت تا چه اندازه می‌تواند در به موقع عمل کردن و درست عمل کردن تأثیر داشته باشد، البته در اکثر این درس‌ها ما همچنان از امام حسین(ع) الهام نگرفته‌ایم و باید آموزه‌های دینی کربلا را در زندگی خودمان بازخوانی کنیم و آن را در زندگی اجرا کنیم.

رستم نژاد بیان کرد: سیره امام(ع) همانند بیان امام(ع) حجت است و رفتارشان نیز همانند گفتارشان است، همانطور که گفتار امام را حدیث می‌دانیم، رفتار ایشان را نیز حدیث می‌نامیم؛ فهم حدیث خود یک فن و مهارت است که برای بدست آوردن آموز‌ه‌های واقعه عاشورا در ابتدا باید این مهارت را کسب کنیم و در مرحله بعد دردها و آسیب‌ها را احصا نماییم که چه میزان مشکلات وجود دارد و قسمت نهایی این است که یک نفر این دو را به هم پیوند زند.

احساسات و هیجانات در مسئله عاشورا فقط یک مقدمه است

وی ادامه داد: مجالس عزاداری ما نیز که دارای شور خاصی است باید از این حالت خارج شده و هم شور و هم شعور باشد، رویکردی که در حال حاضر نسبت به عزاداری عاشورا در برخی از مجالس حاکم است رویکردی احساسی است در حالی که احساسات و هیجانات در مسئله عاشورا فقط یک مقدمه است و دل را برای پذیرش آماده می‌کند.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) اظهار کرد: این آمادگی اتفاق می‌افتد، اما پذیرش آن گاهی دچار نقصان می‌شود که باید برگزار کننده‌های مراسم، مداحان این موضوع را در نظر بگیرند که احساسات حاکم در مراسم به حالت تعمق لازم و تفکر و تدبر در مسئله تبدیل شود.

وی با بیان اینکه در کربلا نیز رنگ احساسی و عاطفی آن پر رنگ‌تر است، اظهار کرد: هر کسی این واقعه را بخواند، خود به خود احساسات و هیجاناتش بالا می‌رود، اما این احساسات باید ختم به یک تفکر باشد و این‌که چرا امام حسین(ع) این کار را انجام داد. این انسان‌ها را به فهم عمیق می‌رساند که این اقدام برای دین بوده است و این چیزی است که باید به آن عمل کرد.

عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) گفت: امام حسین(ع) در روز عاشورا دو خطبه مهم داشتند که از نظر بنده کلمه به کلمه آن دو خطبه نه تنها برای جامعه امروز بلکه برای هر جامعه و هر زمانی مهم و کاربردی است، همه مفاهیم بیان شده در کربلا بنیادین و کاربردی است و برای تربیت همگان است، اما در آن روز امام حسین(ع) حول چند محور از جمله؛ توحید، ولایت، دشمن شناسی و مسئله بصیرت در دین به سخنرانی پرداختند و آنچه که در سخنان امام(ع) در این موارد بیان شده از اهمیت بالایی برخوردار است و امام حسین(ع) نیز این محور‌ها را تکرار می‌کردند و بر روی آن نیز تأکید داشتند.