به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، جذب سرمایه گذاری خارجی، نوسازی ناوگان هوایی و برطرف شدن محدودیت های بین المللی بانک ها و صادرات نفتی بخشی را می توان از جمله نشانه های برجام دانست.
همچنین رفع تحریم های اقتصادی، نقطه ثقل برجام بود که در کنار اثبات صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای ایران، دریچه تعاملات بین المللی را گشود و مسیر توسعه را هموار ساخت تا شاهد تحرک دوباره ای در مناسبات اقتصادی با جهانیان باشیم.
می توان گفت پس از اجرایی شدن برجام، زمینه های ورود سرمایه گذاران خارجی با هدف سرمایه گذاری در زیرساخت های اقتصادی کشور، رفع توقیف دارایی ها و اجرای خدمات سوئیفت برای بانک ها، رفع تحریم های نفتی و همچنین نوسازی سیستم حمل و نقل هوایی چیده شد تا ضمن رفع تبعات این تحریم ها، گام های محکمی برای رونق دوباره و توسعه اقتصادی کشور برداشته شود.هرچند دلواپسان و منتقدان بدون در نظر گرفتن این شرایط ایجاد شده، مدعی بی اثر بودن برجام در بخش اقتصاد هستند و چرخه اقتصاد را همچنان بسته می بینند.
** بازگشت صادرات نفتی ایران به سکوی شکوفایی
مطرح شدن برنامه هسته ای و افزایش تبلیغات منفی دشمنان علیه ایران، به صدور 6 قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه کشورمان منجر شد؛ رویدادی ناخوشایند که به تنگ تر شدن دایره روابط ایران با جهانیان و کاهش میزان تعاملات درعرصه منطقه ای و جهانی شد به گونه ای که در ازای فروش محدود نفت مجبور به دریافت کالا بودیم.
اجرایی شدن برجام، نویدبخش شکوفایی دوباره صنعت نفت و صادرات آن شد و بازگشت صادرات نفت به حدود سه میلیون بشکه در روز اتفاقی بود که درسایه این برنامه جامع اقدام مشترک رخ داد. ارزش این دستاورد را زمانی می توان دریافت که یادآور شویم در روزهای تحریم، فروش نفت به 800 هزار بشکه رسیده بود. علاوه بر این، عواید درآمدهای نفتی در اقتصاد کشور گردش پیدا کرده و در کشوری مسدود نمی شود.
سرمایه‌گذاری خارجی در بخش پتروشیمی، در حوزه پالایشگاه نفت خام که کاهش خام فروشی در آینده را به دنبال خواهد داشت، تکمیل فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس (با ظرفیت تولید روزانه 12میلیون لیتر بنزین) و افزایش ظرفیت تولید سالانه فرآورده‌های نفتی، تکمیل بخشی از فازهای پارس جنوبی از دیگر دستاورد های برجام است. به گفته مسوولان، در حال حاضر بالغ بر 80 میلیارد دلار قرارداد نفتی و گازی در حال انعقاد بوده و بزرگ‌ترین افتتاح صنعت نفت با سرمایه‌گذاری 20 میلیارد دلاری به زودی انجام می‌شود.
**تسهیل مبادلات بین المللی بانکی در سایه اجرایی شدن برجام
با اجرایی شدن برجام، تحریم ها در حوزه تعاملات بین المللی بانکی هم از میان رفت. رفع تحریم سوئیفت(ارتباط بین بانکی بین المللی) و ارایه خدمات آن برای بانک مرکزی و بیش از ده بانک دیگر از روز اجرای برجام دوباره برقرارشد تا آن جا که به گفته مسوولان بانک مرکزی، هم اکنون 29 بانک کشور به سوئیفت متصل بوده و تنها سه بانک امکان بهره گیری از این پیام رسان را ندارند.
لغو تحریم روابط بانکی در حالی بود که در واپسین روزهای سال1390، شرکت سوئیفت در بیانیه‌ای مطبوعاتی اعلام کرد:«به پیروی از تصمیم اتحادیه اروپا تصمیم گرفته است تا ارائه خدمات ارتباطی به بانک‌ها و موسسه های مالی ایرانی که موضوع تحریم اتحادیه اروپا هستند را قطع کند.»
همچنین تحریم‌های مربوط به فعالیت‌های بانکی از جمله ممنوعیت افتتاح شعب بانک‌ها و موسسه های اعتباری ایرانی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ممنوعیت همکاری با بانک‌ها و موسسه های اعتباری ایران به ویژه بانک مرکزی و همچنین ممنوعیت افتتاح دفترهای نمایندگی موسسه های مالی اروپایی در ایران از بین رفت. در این میان، می توان از برداشته شدن تحریم‌های مربوط به انتشار اوراق قرضه تضمین‌شده توسط دولت، بانک مرکزی، بانک های مستقر در ایران یا بانک ها و نهادهای تحت کنترل ایران، هم یاد کرد.
رفع تحریم‌های مربوط به بیمه و ارایه خدمات بیمه‌ای به دولت یا نهادها و اشخاص وابسته و شرکت‌های فعال در ایران، هم بخشی دیگر از دستاوردهای برجام است. هر چند نباید انتظار داشت که برقراری روابط بین المللی بانکی، به سرعت پیش برود چرا که اتصال دوباره سیستم و برقراری آن، زمان بر است.
**پسابرجام و ورود غول های سرمایه گذاری خارجی به سرزمین ایران
بر اساس گزارش های رسمی وزارت امور اقتصادی و دارایی، با تعلیق تحریم‌ها پس از اجرایی شدن برجام، جذب سرمایه‌گذاری خارجی در دولت یازدهم افزایش یافته و به عدد 12 میلیارد دلار رسیده است. این در حالی است که میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی تا پیش از حل موضوع هسته‌ای یعنی در سال 2015 نزدیک به 2 میلیارد و 50 میلیون دلار بود.
در این میان آلمان با سه میلیارد و 962 میلیون دلار سرمایه گذاری خارجی مصوب برای 17 طرح جدید، درصدر کشورهای سرمایه گذار در ایران قرار دارد و پس از آن اسپانیا با سه میلیارد و 200 میلیون دلار قرار گرفته است.
سرمایه گذاری خارجی در بورس هم از جمله دستاوردهای برجام بود که به منصه ظهور رسید. بنابر گزارش منتشر شده، در حال حاضر سرمایه‌گذارانی از 38 کشور جهان از جمله آمریکا، انگلیس، اسپانیا، روسیه، آلمان، در بورس ایران فعال هستند. در این فهرست نام 34 سرمایه‌گذار ایرانی مقیم خارج از کشور نیز دیده می‌شود و تاکنون بیش از 800 کد سهامدار خارجی در این بازار صادر شده است.
**نوسازی ناوگان هوایی؛ نقطه عطف برجام
پسابرجام، عرصه نوسازی ناوگان هوایی و نخستین قرارداد با شرکت هواپیمایی بویینگ و ورود هواپیماهای جدید به عرصه ناوگان هوایی کشور بود؛ ناوگان هواپیمایی که در پی بیش از سه دهه تحریم، فرسوده و خارج از استاندارهای بین المللی شده بود.
هواپیماهایی که قرارداد خرید آنها با شرکت‌های معتبر آمریکایی و اروپایی تولیدکننده هواپیما به امضا رسید260 فروند هواپیمای مسافربری بوئینگ، ایرباس و شرکت آی‌تی‌آر هستند که برای پروازهای داخلی و منطقه‌ای بسیار مناسب ارزیابی می‌شوند.
روند تحویل این هواپیماها دی‌ماه سال پیش و در آستانه سالروز اجرای برجام آغاز شد و تا کنون سه فروند از ایرباس‌های نو در اختیار هواپیمایی جمهوری اسلامی قرار گرفته‌اند و قرار است به زودی سه هواپیمای آی‌تی‌آر به ایران‌ایر تحویل داده شود.
پژوهشم**9294** 1601**خبرنگار: فاطمه دهقان نیری**انتشار دهنده: شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید.
