اجلاس عمومی مجمع جهانی اهل بیت که هر چهار سال یک بار برگزار می شد، با توجه به اوضاع عراق و افغانستان، با دو سال تأخیر، سومین اجلاس خود را در مهر ماه سال جاری در تهران برگزار نمود. در این اجلاس، بیش از سیصد تن از شخصیتهای علمی و فرهنگی، از مناطق مختلف جهان، شرکت کرده بودند.
موضوعات مهمی در دستور کار اجلاس قرار گرفت و دربارة آنها بحث و بررسی شد؛ از جمله:
1. گزارش اعضا از حوزه های فعالیت خود.
2. نابسمانیهای فرهنگی شیعیان منطقه.
3. تهدیدات فرهنگی از سوی دشمنان مکتب اهل بیت(ع).
4. چالشها، نیازها و فرصتهای موجود برای شیعیان هر منطقه.
5. شرکت در گفت و گوی ادیان، با هدف معرفی فرهنگ اهل بیت(ع).
6. دفاع از حقوق مسلمانان و پیروان اهل بیت(ع) از طریق فعالیت دربارة حقوق بشر.
7. ارتباط با نخبگان شیعه در جهان معاصر و بهره گیری از توان آنان در فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی.
8. پیامدهای اشتغال افغانستان و عراق برای شیعیان.
9. اولویت بندی وضعیت اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و علمی شیعیان.
10. راهکارهای ترویج فرهنگ اهل بیت(ع) از طریق رسانه های گروهی، اینترنت و ارتباط با مراکز علمی و دانشگاهی.
حضور مستمر کارشناسان کشورها در این اجلاس، و ارتباط جداگانه با اکثر شرکت کنندگان و اعضای برجستة آنان در حوزه های مختلف، دستاوردهایی مهم را دربرداشت. نظر به اهداف مرکز جهانی علوم اسلامی، نکته هایی در سه محور یادآوری می شود: أ. مشکلها و نیازها؛ ب. پیشنهادها؛ ج. قوتها و ضعفها.
أ. مشکلها و نیازها
1. ظهور رقبای بزرگ تبلیغی در مقابل مبلغان شیعه در سطح جهان؛ به ویژه در آمریکا، آسیای میانه، قفقاز، افغانستان و عراق.
2. گسترش فعالیت و اقدامات چشمگیر و موقعیتهای نسبی فعالان مسیحی با تکیه بر اندیشه های بشری محض؛ همانند فیمینسیم، مدرنیته، نهیلیسم، اُومانیسم، سکولاریسم. همچنین فعالیت وهابیون در آفریقا و آسیا.
3. نفوذ فرهنگ غرب در زندگی اجتماعی و رسانه ها، مانند رادیو و تلویزیون و نشریات، که در کشورهای تازه استقلال یافته نمود بیشتری دارد.
4. خرید زمین، فعالیتهای اقتصادی، سرمایه گذاری و فعالیت مؤسسات خیریة مسیحیان برای جلب نظر مردم؛ به ویژه در کشورهای در حال توسعه.
5. گسترش موج اسلام خواهی جوانان در مناطق آسیای میانه،قفقاز، بالکان، آفریقا و اروپا.
6. وجود زمینه های پذیرش مکتب اهل بیت (ع) در قارة آفریقا و برخی کشورهای آسیا، و عدم استفادة صحیح از فرصتهای به وجود آمده برای مبلغین شیعی، و ضعف در فعالیت گستردة شیعیان. در مقابل، استفادة مسیحیان و وهابیون از فرصتها و فضاهای ایجاد شده.
7. بی توجهی به مسائل و نیازهای فرهنگی زادگاه طلاب پذیرش شده، و تربیت و تعلیم آنان بر اساس فضای ایران و علوم رایج در حوزه های علمی ایران، که ممکن است نه تنها آثاری سازنده نداشته باشد، بلکه نتایجی منفی به بار بیاورد.
8. اعزام فارغ التحصیلان مرکز جهانی علوم اسلامی به مناطق مختلف، بدون نیاز سنجی فرهنگی و هماهنگ کردن آنان با نیازها.
9. ضعف در مدیریت و برنامه ریزی در مراکز فرهنگی شیعیان در برخی مناطق؛ خصوصاً کشورهای آفریقایی.
10. پرداختن شماری از فارغ التحصیلان مرکز جهانی علوم اسلامی به کارهای دون شأن و غوطه ور شدن در مسائل اقتصادی.
11. معرفی ضعیف ذخیره های فرهنگی، دینی و مذهبی شیعه، و عدم اعزام مبلغین قوی متناسب با نیازهای جامعة خود.
12. نیاز به مراکز علمی فرهنگی، از جمله مدارس و مساجد و کانونهای فرهنگی، با مدیریت فرهنگی مناسب.
13. نیاز به پشتیبانی علمی و ارائة کالاهای فرهنگی، و نبودِ متون درسی، به ویژه در حوزه های آفریقایی.
14. ضعف مدیریت و برنامه ریزی در مراکز فرهنگی شیعیان در برخی مناطق.
15. عدم شناسایی عوامل مؤثر در تبلیغ، با توجه به مناطق گوناگون، وعدم شناخت زمینه های فرهنگی.
16. اعزام مبلغین ایرانی ناآشنا به زبان و فرهنگ و نیازهای آن مناطق.
17. برخوردهای سلیقه ای در اعزام مبلغ و مدرس.
پیشنهادها
1. مطالعة دقیق کتابخانه ای و میدانی دربارة مناطق مختلف جهان و درس صحیح و ملموس از نیازهای فرهنگی در قالب نیازسنجی جامع مناطق.
2. شناسایی شیعیان و شخصیتهای بانفوذ و تعامل با آنان.
3. بررسی نحوة تأثیرگذاری در بین ملل و ادیان مختلف و ایجاد راهبردِ گفت وگو و ارتباط با دیگر ادیان و معرفی علمی و منطقی مکتب اهل بیت (ع).
4. ضرورت بسترسازی و برنامه ریزی وعقد قراردادها و تفاهم نامه های بین المللی و تعامل علمی و فرهنگی با دانشگاههای برخی کشورها، برای ترویج معارف اسلامی و اهل بیت (ع).
5. ضرورت شناسایی افراد و جوانان مستعد در مراکز علمی، با توجه به بند 4.
6. زمینه سازی برای تربیت اسلامی و توجه بیشتر به جنبه های علمی و اخلاقی.
7. برنامه ریزی برای بالا بردن سطح علمی و فرهنگی زنان شیعه.
8. سازماندهی و ایجاد مراکز فرهنگی برای فعالیتهای زنان؛ به ویژه در کشورهای عراق، افغانستان، کشورهای آسیای میانه، قفقاز و شبه قاره.
9. استفاده از فضاها و بسترهای مناسبی که برای شیعیان و فعالیت آنان مانعی به وجود نمی آورد.
10. شناسایی مناطقی که تا به حال از آنها طلبه پذیرش نشده، و ریشه یابی مشکلات آنها.
11. تقویت برنامه های آموزش کاربردی طلاب مرکز.
12. جلوگیری از به وجود آمدن حساسیت دولتها در قبال فعالیتهای فرهنگی.
13. تعامل منطقی و ایده آل با مسئولان کشورها از طریق مراجع ذی ربط جمهوری اسلامی ایران.
14. تلاش برای برنامه ریزی علمی و منطقی، و جلوگیری از هر گونه فعالیت تکراری و مواز.
15. ایجاد سایتهای اینترنتی برای برقراری تبادل نظر و همکاریهای فکری و گفت وگوی اینترنتی.
16. توجه دقیق تر به پذیرش طلاب آفریقا، آسیای میانه، قفقاز، آسیای جنوب شرقی و شرق دور.
17. تلاش برای رفع تفاهمات و اختلافات قومی و مذهبی در برخی مناطق و تربیت طلاب بدین منظور.
18. فعال تر شدن دفتر اعزام و پشتیبانیهای فرهنگی دیگر سازمانها با مرکز،برای اعزام مبلغ به مناطق نیازمند.
ج. قوتها و ضعفها
یک. قوتها
1. استفادة مناسب از مدعوین ایرانی در مراسم افتتاحیه و اختتامیه.
2. برگزاری کمیسیونهای تخصصی در قالب حوزه های سه گانة اروپا امریکا، آسیا اقیانوسیه، آفریقا عربی.
3. طرح مباحث تخصصی منطقه ای در کمیسیونهای مربوط.
4. برگزاری نمایشگاههای جنبی از سوی مراکز همسو و فراهم کردن محیطی برای استفادة میهمانان از سایتهای اینترنتی.
5. وجود فضای صمیمی بین میهمانان و مهیا کردن فرصتهایی برای ارتباط کارشناسان ایرانی با آنان.
6. تلاش برای صرفه جویی و جلوگیری از اسراف در هزینه ها.
7. برنامه ریزی برای گرامیداشت مقام علمی علامه مرتضی عسکری در روز پایانی اجلاس.
دو. ضعفها:
1. ناهماهنگی در برنامه ریزیهای انجام شده در روز اول.
2. شرکت نکردن یا دعوت نکردن شخصیتهای علمی و فرهنگی ممتاز و ذی نفوذ شیعی از ایران و سایر کشورها.
3. پایین بودن سطح کیفی و علمی مدعوین.
4. نبود برنامه ریزی دقیق و نظارت بر کمیسیونهای تخصصی، و حضور آزاد افراد در کمیسیونها.
5. پایین بودن سطح علمی کمیسیونها و عدم مباحث و نتیجه گیریهای مناسب از آنها.
6. عدم اطلاع شرکت کنندگان از موضوعات کمیسیونها، و به تَبَع،مطرح شدن موضوعات پراکنده.
