تخصص گرایی، مهارت ورزی در رشته ای خاص و پرهیز از تغییر مکرر شغل از عوامل مهم جلب روزی است.
چه بسیارند انسانهایی که استعداد و علاقه خود را نمی شناسند و در تعیین شغل ثابتی برای خود دچار تزلزل هستند. اینان گرچه ممکن است از سرمایه عمر و مال بهره بگیرند و زحمات فراوانی را تحمل کنند، اما به دلیل عدم مهارت و تخصص در رشته ای خاص و استاد نشدن در آن رشته، همیشه نیروی کار درجه دوم و سوم محسوب می شوند و قادر به استفاده کامل از سرمایه به کار گرفته و بهره برداری مناسب از آن نیستند.
حضرت یوسف علیه السلام ، هنگامی که از پادشاه مصر می خواهد او را به منصب وزارت دارایی منصوب کند، دو ویژگی «حفیظٌ علیم» یا «تعهد و تخصص» را دلایل شایستگی خود برای احراز این پست معرفی می کند:
«قَالَ اجْعَلْنِی عَلَی خَزَآئِنِ الاْءَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ »؛ «[یوسف] گفت: مرا سرپرست خزائن سرزمین [مصر] قرار ده که نگهدارنده و آگاهم.»
قرآن کریم در دستور العملی کلی، مسلمانان را از «رشته کردن پنبه های ریسیده» و هدر دادن زحمات گذشته برحذر می دارد. یکی از مصادیق بر باد دادن زحمات و اندوخته های پیشین، تغییر شغلهای بی منطق و غیرضروری و انتخاب شغلهای بی حساب و بدون تدبیر است.
«وَلاَ تَکُونُواْ کَالَّتِی نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أَنکَثًا»؛ «همانند آن زن [سبک مغز[ نباشید که پشمهای تابیده خود را پس از استحکام وا می تابد.»
امام صادق علیه السلام نیز به صراحت، رضایتمندی خود را از «حرفه مندی» افراد در کسب روزی خود اعلام می دارند: «إِنِّی لاَءُحِبُّ أَنْ أَرَی الرَّجُلَ مُتَحَرِّفا فِی طَلَبِ الرِّزْقِ؛ من دوست دارم مرد در طلب رزق، حرفه مند و ماهر باشد.»
علی علیه السلام نیز ضمن توصیه به کار و تجارت و بی نیاز شدن از کمک مادی مردم، بر دو ویژگی «تعهد و تخصص» یا «حرفه مندی و امین بودن» تأکید می ورزد: «تَعَرَّضُوا لِلتِّجَارَاتِ فَإِنَّ لَکُمْ فِیهَا غِنیً عَمَّا فِی أَیْدِی النَّاسِ وَإِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ یُحِبُّ الْمُتَحَرِّفَ الاْءَمِینَ الْمَغْبُونُ غَیْرُ مَحْمُودٍ وَلاَمَأْجُورٍ؛ تجارت کنید که تجارت کردن موجب بی نیازی از آن چیزی است که در دست مردم است. خداوند حرفه مند امین را دوست دارد. فرد مغبون [که در معاملات اقتصادی فریب می خورد] نه مورد ستایش است و نه در خور پاداش.»
همراه شدن ویژگی حرفه مندی (تخصص) در کنار امانتداری (تعهد) حاوی این نکته است که در معاملات اقتصادی و بازار تجارت، صرفا امین و متعهد بودن و اهل دزدی و خیانت نبودن کافی نیست. علاوه بر آن، برای موفقیت در فعالیتهای اقتصادی باید متخصص و ماهر بود. در غیر این صورت، هر لحظه امکان شکست اقتصادی و مغبون شدن وجود دارد.
بازار تجارت، محیطی پیچیده و تو در تو است که هر کس از توان لازم برخوردار نباشد، فریب خواهد خورد و صرف سلامت روحی تاجر، موجب موفقیت اقتصادی او نخواهد شد.
فرد مغبون نه ستایش دنیوی مردم را در پی دارد و نه از اجر اخروی برخوردار است. در پی آمدن کلمه «مغبون»، بلافاصله بعد از ویژگی «متحرف امین» مفید همین نکته است.
