عده ای فکر می کنند استرس تنها ناشی از اتفاقات ناخوشایندی است که رخ می دهد مانند: مجروح شدن، از دست دادن عزیزان، از دست دادن شغل، بیماری و ... در حالی که رویدادهای مثبت مانند ازدواج، بچه دار شدن، مهاجرت و نیز هر تغییر مثبتی که در زندگیمان رخ می دهد، نیز می تواند استرس زا باشد. گرچه این رویدادها و یا تغییرات مهم زندگی هستند که استرس ایجاد می کنند، اما عامل اساسی در ایجاد استرس « نحوه ی برداشت » ما از آن هاست. وقتی اتفاقی می افتد ابتدا فکر می کنیم که آیا این اتفاق برایمان تهدید کننده است یا خیر؟ پس از آن در مورد نحوه ی برخورد با آن فکر می کنیم. اگر توانایی ما بیشتر از عامل استرس زا باشد در این صورت دیگر آن موقعیت استرس زا نیست. زمانی یک موقعیت استرس زا تلقی می شود که توانایی ما کمتر از آن باشد و در این شرایط است که بدن واکنش نشان می دهد. هر فردی از یک موقعیت استرس زای خاص، برداشت متفاوتی دارد و واکنش متفاوتی هم نسبت به آن نشان می دهد. بنابراین می توان گفت برای یک موقعیت استرس زای خاص پاسخ یکسانی وجود ندارد. گرچه بعضی موقعیت ها در زندگی بیش از بقیه استرس زا هستند، اما برداشت ما از آن ها تعیین کننده ی نوع واکنش ما نسبت به آن موقعیت ها می باشد.
آیا استرس برای انسان لازم است؟
انسان ها برای داشتن یک زندگی طبیعی و سالم به کمی فشار روانی نیازمند هستند. برانگیختگی هیجانی ملایم، آدمی را در اجرای کاری که بر عهده دارد، هشیار نگه می دارد. در صورتی که اگر برای مدت های مدید زندگی یکنواخت پیش برود، افراد احساس کسالت می کنند و در پی فعالیت های هیجان انگیز می روند. به نظر می رسد برای این که دستگاه عصبی درست کار کند، لازم است کمی تحریک شود. اما در عین حال، فشار روانی شدید یا طولانی آسیب جسمانی و روانی به بار می آورد.
در رویارویی با فشار روانی فرد معمولاً به رفتارهایی روی می آورد که پیش از آن، برایش کارایی داشته و به آن عادت کرده است. برای مثال، یک فرد محتاط در رویارویی با فشار روانی ممکن است محتاط تر شود و یا یک فرد پرخاشگر ممکن است کنترل خود را از دست بدهد و رفتارهای پرخاشگرانه ی بیشتری از خود نشان دهد.
از طرف دیگر استرس زیاد بر جسم و روان تأثیر می گذارد و به این ترتیب توانایی فرد را برای تفکر سالم و عملکرد مناسب به خطر می اندازد. در نتیجه هدف از کنترل استرس این است که نظام عصبی- هورمونی خود را متعادل کنید، احساس آرامش نمایید و کنترل رفتارتان را در دست بگیرید. کنترل به معنای ایجاد تعادل در جنبه های مختلف زندگی یعنی کار، تفریح و برقراری روابط سالم
می باشد. گرچه تجربه ی استرس در زندگی اجتناب ناپذیر است، اما می توانید سطح استرس خود را تنها با انجام دادن برخی تمرین های ساده و آسان که در این کتاب معرفی می شود، کاهش دهید. تکنیک هایی نظیر تنفس صحیح، آرمیدگی، مراقبه، یوگا و ... به شما کمک می کند تا بتوانید از میزان هورمون های استرس در خون خود بکاهید و در برابر آثار زیان بار جسمانی و روانی استرس از خودتان محافظت نمایید.
منبع مقاله:
قهاری، شهربانو؛ (1391)، زندگی بدون استرس ( راهنمایی برای مقابله با استرس )، تهران: نشر قطره، چاپ چهارم. 