گفتگو با دکتر علیرضا کشتکار جعفری، فوق‌تخصص استرابیسم
لوچی یا انحراف چشم نام دیگر استرابیسم است. در این بیماری به علت اختلالات عضلات خارج چشمی و اعصاب آنها و یا به‌دلیل اختلالات مغزی، توانایی مستقیم نگاه داشتن چشم‌ها وجود نداشته و در مغز نیز تصویری که وضوح لازم ندارد، نادیده گرفته می‌شود و بنابراین تصویری بدون وجود احساس عمق تشکیل خواهد شد. چنانچه نادیده گرفتن تصویر ادامه پیدا کند سبب ایجاد تنبلی در چشم منحرف یا ابتلا به عیب انکساری خواهد شد. اگر این مساله بعد از 8 سالگی رخ دهد، سبب ایجاد دوبینی خواهد شد. دکتر علیرضا کشتکار جعفری، فوق‌تخصص استرابیسم و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران توضیحاتی در این‌باره داده‌اند که می‌خوانید.
آقای دکتر، تعریف شما از بیماری استرابیسم چیست؟
از نظر علمی استرابیسم یک علامت است و نوعی مشکل چشمی است که در فارسی انحراف چشم یا لوچی چشم گفته می‌شود و هنگامی که هم‌راستایی چشم‌ها مختل شود و چشم‌ها از مسیر مستقیم خارج شده باشد فرد دچار استرابیسم می‌شود.
این مشکل بیشتر در چه سن و جنسی دیده می‌شود؟
این مشکل در هر سن و جنسی وجود دارد ولی در کودکان بیشتر و مهم‌تر است. از نظر شیوع، بسته به نوع انحراف چشم در دو جنس متفاوت است یعنی بعضی انواع استرابیسم در جنس مونث و بعضی در جنس مذکر بیشتر است.
علت ایجاد استرابیسم چیست؟
برای اینکه چشم‌ها مستقیم قرار داشته باشند عوامل مختلفی باید به طور هم‌زمان سالم و فعال باشند که این فرآیند بسیار متنوع و پیچیده است ولی اگر بخواهم به طور خیلی ساده و خلاصه عرض کنم مهم‌ترین این عوامل شامل قسمت‌های حسی، عصبی و عضلانی هستند و اختلال در هرکدام از این بخش‌ها و موارد دیگر موجب ایجاد استرابیسم می‌شود.
چه عواملی در پیشرفت یا بروز بیماری دخالت دارد؟
به‌طور خیلی خلاصه، عوامل مستعدکننده استرابیسم را می‌توان به صورت زیر طبقه‌بندی کرد:
• بچه‌هایی که دارای وزن کم زمان تولد هستند.
• بچه‌هایی که زودتر از موعد متولد شده‌اند.
• بچه‌هایی که در فامیل آنها، افراد مبتلا به استرابیسم وجود دارد.
• بچه‌هایی که دچار بعضی انواع اختلالات کروموزومی هستند.
• فرزند مادرانی که مصرف زیاد داروهای باربیتورات و یا سابقه مصرف بعضی انواع مواد مخدر را دارند.
• بعضی افراد که دچار کاهش بینایی شده‌اند.
• کودکانی که اختلالات عصبی به صورت مادرزادی داشته باشند.
• ضربه به جمجمه و حدقه چشم‌ها
آیا استرابیسم یک مشکل دایمی است یا در مقطعی از زمان فرد را درگیر می‌کند؟
هر دو نوع می‌تواند باشد. البته در موارد مادرزادی اگر درمانی برای آنها صورت نگیرد می‌تواند به صورت یک مشکل دایمی برای فرد باقی بماند، و در موارد اکتسابی استرابیسم می‌تواند به صورت موقتی وجود داشته باشد و حتی گاهی بدون درمان برطرف شود.
آیا این مشکل درمان‌پذیر است؟ چه درمانی برای آن توصیه می‌کنید؟
بیشتر موارد استرابیسم قابل درمان است و به‌طور کلی، دو نوع درمان برای این مشکل وجود دارد:
• درمان‌های غیرجراحی که شامل عینک طبی، بستن چشم و تجویز منشور است.
• درمان جراحی که با انجام عمل جراحی چشم اصلاح می‌شود.
گاهی درباره بعضی بیماران هر دو نوع درمان مورد نیاز است.
آیا راهی برای پیشگیری از این مشکل وجود دارد؟
جمله معروفی وجود دارد که می‌گوید پیشگیری مقدم بر درمان است. این نوع برخورد در تمام مشکلات ژنتیکی از جمله در این مورد هم صادق است ولی بدیهی است که در تمام موارد استرابیسم مثمرثمر نخواهد بود. در بعضی موارد با تشخیص زودهنگام و بررسی‌های دیگر می‌توان به وجود انحراف چشم پی برد و یا اینکه پیش‌بینی کرد که بچه‌ای با این مشکلات چشمی می‌تواند بعدها مبتلا به انحراف چشم شود و بنابراین با تمهیداتی می‌توان از ایجاد انحراف چشم پیشگیری کرد.
جهت معاینه، بیمار از چه زمانی و هرچند وقت یک بار باید به چشم‌پزشک مراجعه کند؟
همان‌طور که قبلا عرض شد چون وجود انحراف چشم در کودکان اهمیت خاصی دارد بنابراین توصیه می‌شود که جهت پیشگیری و همچنین تشخیص موارد خفیف انحراف چشم و همچنین جهت جلوگیری از مساله تنبلی چشم کودکان در بدو تولد و دو بار تا سن مدرسه مورد معاینه چشمی قرار گیرند و اگر هرگونه مشکلی در چشم‌های کودک احساس شود، در هر سنی که باشد معاینات تکمیلی چشم‌پزشکی انجام شود.
آیا ژنتیک در بیماری استرابیسم نقشی دارد؟
قبلا درباره عوامل مستعدکننده عرض کردم که مساله ارثی و ژنتیک در ایجاد انحراف چشم نقش دارد.
چه توصیه‌هایی برای بیماران مبتلا به استرابیسم دارید؟
هرگاه کودک یا بزرگسالی در هر سنی که باشد دچار انحراف چشم شود باید در اولین فرصت مورد معاینه کامل چشمی به وسیله پزشک قرار گیرد زیرا متاسفانه در بعضی موارد انحراف چشم می‌تواند علت خطرناکی داشته باشد و جان بیمار در معرض خطر جدی باشد.
منبع:http://www.salamat.com
