آثار حجاب و جامعه پذیر بودن آن

مقدمه

پوشش که در منابع دین مبین اسلام اعم از قرآن و روایات و همچنین آراء و اندیشه های بزرگان دینی نسبت به آن تأکید فراوان شده است، امروزه یکی از دغدغه های مهم جامعه اسلامی می باشد، زیرا مسأله پوشش، از یک طرف توسط متدینین، نماد همه ارزشهای جامعه اسلامی محسوب می شود و از طرف دیگر توسط استکبار جهانی، روزنه و شکافی برای تحمیل ارزشهای ضد الهی و انسانی مورد سوء استفاده قرار می گیرد، بنابراین بررسی و تبیین این مسأله که آثار و فواید حجاب چیست؟ و متقابلا فقدان حجاب چه معضلاتی را در بر خواهد داشت ؟ از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است، بنابراین خواسته و نا خواسته از سوی موافقان و مخالفان، مسأله حجاب یکی از مسائل کلیدی محسوب می شود و موافقان سعی در نهادینه سازی و ترویج و توسعه کامل آن دارند و مخالفان یا در اطلس زندگی برای آن اهمیتی قائل نیستند و یا آن را عاملی برای محدویت و محرومیت معرفی می کنند.

پیشینه تحقیق

با توجه به اینکه ما در یک جامعه مذهبی و ارزشی به سر می بریم، مباحث مربوط به علوم و حقوق انسانی همواره مورد توجه و عنایت اندیشمندان قرار گرفته است و این قبیل مباحث همیشه دردمندانه و با جدیت مورد پیگیری فکری و علمی است، مسأله حجاب نیز از این قاعده مستثنا نبوده و افراد مختلفی به صورت کتاب، مقاله، پژوهش و پایان نامه دانشجویی از ابعاد

گوناگون آن را مرور کرده اند که از جمله آنها می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

"مسأله حجاب " از استاد شهید مطهری، "زن در آینه جمال و جلال " از آیت الله جوادی آملی، "آثار و پیامدهای فرهنگی، اجتماعی گسترش بدحجابی " از محمد حسین در افشان، " مفهوم، فلسفه و فواید حجاب " از حسین مهدی زاده ، " آثار فردی و اجتماعی عفاف و حجاب و نقش آن در امنیت زنان " از دکتر نادر مختاری، سعید غیرتمند و محمدعلی عسکری و. . . .

پژوهش حاضر با وجود شباهتهایی که با آثار مذکور دارد، از حیث محتوا سعی کرده است به بیان مطالب کاربردی تر و امروزی تر بپردازد زیرا با گذشت زمان ماهیت برخی مباحث و مسائل دگرگون شده است و البته در نوشته حاضر سعی شده است که مطالب به صورت تبیینی ارائه شود که این متفاوت از نوشته های پیش گفته می باشد که اکثرا توصیفی هستند.

آثار و فواید حجاب

امام رضا (ع) می فرمایند: «حُرِّمَ النَّظَرُ إِلی شُعُورِ النِّسَاءِ اْلمَحْجُوَباتِ باْلأَزْوَاجِ وَ غیرِهِنَّ منَ النِّسَاءِ لمَا فِیهِ مِنْ تهْییجِ الرِّجَالِ وَ مَایدْعُو التَّهْییجُ إِلی اْلفَسَادِ وَ الدُّخُولِ فیمَاَ لاَ یحلُّ وَ لا یجمل.» (علل الشرائع، حلبی، ج ٢، ص ٥٦٥، وسائل الشیعه، صدوق، ج٢٠، ص ١٩٣) "نگاه به موهای زنان با حجاب ازدواج کرده و بانوان دیگر، از آن جهت حرام شده است که نگاه، مردان را برمیانگیزد و آنان را به فساد فرا میخواند در آنچه که ورود در آن نه حلال است و نه شایسته. "

ابتدا باید اذعان کرد که گرچه به اقتضای اخلاق و حیا، انسان؛ چه مرد و چه زن، مقید و ملتزم به رعایت پوشش مناسب است اما مباحث مربوط به حجاب معطوف به خانمها می باشد و به طور مشخص نوع پوشش آنها در جامعه تأثیرگذار است، مرحوم شهید مطهری در این خصوص آورده است : ...علت این که در اسلام دستور پوشش، اختصاص به زنان یافته ، این است که میل به خود نمایی و خودآرایی مخصوص زنان است. از نظر تصاحب قلب ها و دل ها مرد شکار است و زن شکارچی، همچنان که از نظر تصاحب جسم و تن، زن شکار است و مرد شکارچی. میل زن به خود آرایی از حس شکارچیگری او ناشی میشود. در هیچ جای دنیا سابقه ندارد که مردان لباس های بدن نما و آرایش های تحریک کننده به کار برند. این زن است که به حکم طبیعت خاص خود میخواهد دلبری کند و مرد را دل باخته و در دام علاقه خود اسیر سازد؛ بنابراین انحراف تبرّج و برهنگی، از انحراف های مخصوص زنان است و دستور پوشش هم برای آنان مقرر گردیده است ». (مجموعه آثار مرتضی مطهری، ج ١٩، ص436)

به هر حال فرهنگ حجاب و رعایت پوشش اسلامی به حیث نظری و عملی دارای فواید و آثار ارزشمندی است که وجود این آثار و برکات اصل حجاب را ارزشمند نموده و آن را قابل دفاع و حمایت کرده است ، از جمله این آثار می توان موارد ذیل را بر شمرد.

1- حجاب تجلی ارزش واقعی زن و دوری از تعرض هوس بازان:

حجاب حبس و زندان زن نیست، بلکه برای مصونیت او لازم است، زیرا برای جلوگیری از سوء استفاده شهوانی و تجاری راهی مناسبتر از حفظ حجاب و ایفای نقش اجتماعی در چارچوب عفاف نمی باشد. در این باره قرآن کریم می فرماید: «یا أُّیهَا النَّبِی قُلْ لأَزْواجِکَ وَ بناتِکَ وِ نساءِ اْلمُؤْمِنِینَ یدْنینَ عَلیهِنَّ مِنْ جَلاِبیبِهِنَّ ذِلکَ أَدْنی أَنْ یعْرَفْنَ فَلاُ یؤْذَینَ وَ کانَ الَّلهُ غَفُورًا.» (الاحزاب، ٥٩) "ای پیغمبر به زنان و دختران خود و زنان مؤمنان بگو که خویشتن را به چادرهای خود فروپوشند که این کار برای این که آنها به عفت و حریت شناخته شوند تا از تعرض و جسارت (هوس رانان ) آزار نکشند بر آنان بسیار بهتر است و خدا در حق خلق ، آمرزنده و مهربان است. "

2- دست یابی به تزکیه، طهارت نفس و تعدیل غرائز

تزکیه و طهارت که دو امر باطنی و قلبی محسوب می شوند، خصوصیاتی هستند که در درون انسان شکل می گیرند و جلوه بیرونی آنها قابل مشاهده نیست، بنابراین شاید افرادی در ظاهر بتوانند خود را کنترل کنند و چیزی بروز ندهند اما در درون انسان تغییراتی رخ می دهد که برای انسان بسیار مهلک است و قطعا مواجهه افسارگسیخته در جامعه از عوامل انکارناپذیر ویرانی خیمه تزکیه و طهارت می باشد که در درون انسان شکل گرفته است، خداوند در قرآن کریم می فرماید: «قُلْ لْلمُؤْمِنِینَ یغُضُّوا مِنْ أْبصارِهِمْ وَ یحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذِلکَ أَزْکی لهُم.» (النور، ٣٠)"ای رسول ما مردان مؤمن را بگو تا چشم ها از نگاه ناروا بپوشند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند، که این بر پاکیزگی جسم و جان ایشان اصلح است. "

و نیز درسوره احزاب آمده است: «وَ إِذا سَأْلتُمُوهُنَّ مَتاعاً فَأسئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذِلکُمْ أَطهَرِ لقلُوِبکُمْ وَ قلُوِبهِن.» (الاحزاب،٥٣) "و هرگاه از زنان رسول متاعی میطلبید از پس پرده بطلبید، که حجاب برای آن که دل های شما و آنها پاک و پاکیزه بماند بهتر است. "

پوشش مناسب در فرهنگ دینی عاملی برای تعدیل غرایز است زیرا انسان موجودی است که برای رسیدن به کمال و معنوّیت نیازمند تنظیم و تعدیل غرایز به ویژه غریزه جنسی است و اعتدال در اعمال غرایز، انسان را به سوی کمال سوق می دهد. با توجه به واقعیتهای علمی ثابت شده است که محرک مرد در مسائل جنسی بصری است، در حالی که این خصیصه درباره زنها کاملا فرق می کند و لمسی است. ایجاد آرامش روانی بین افراد جامعه از حکمتهای قابل توجه حجاب است که در مقابل، فقدان حجاب و آزادی معاشرت های بیبند و بار میان زن و مرد، هیجان ها و التهاب های جنسی را فزونی میبخشد و تقاضای سکس را به صورت عطش روحی و یک خواست اشباع نشدنی درمیآورد. (سایت اندیشه به نقل از جلال رفیع )

3- حجاب عامل تمییز ساحت خانواده از ساحت اجتماع و کار

حجاب عامل حفظ و استیفای نیروی کار در سطح جامعه است. در مقابل، بیحجابی و بدحجابی که باعث کشاندن لذت های جنسی از محیط و کادر خانواده به اجتماع و در نتیجه، تضعیف نیروی کار افراد جامعه میگردد. بدون تردید، مردی که در خیابان، بازار، اداره، کارخانه و. . . همواره با قیافه های محرّک و مهیج زنان بدحجاب و آرایش کرده مواجه باشد، تمرکز نیروی کار او کاهش مییابد، برخلاف نظام ها و کشورهای غربی، که میدان کار و فعالیت های اجتماعی را با لذت جوییهای جنسی درهم میآمیزند، اسلام میخواهد با رعایت حجاب و پوشش، محیط اجتماع از این گونه لذت ها پاک شده و لذت های جنسی، فقط در کادر خانواده و با ازدواج مشروع انجام شود. (مسألۀحجاب ، مطهری، ص ٨٤-٩٤)

تفکیک حوزه کار و تلاش از حوزه خصوصی و امور مربوط به خانواده در یک جامعه، قطعا موجب دقت، خلاقیت و تمرکز در فعالیتهای روزانه و امور اجتماعی می گردد و صد البته که متقابلا حفظ حجاب و محدود ساختن امور شخصی و لذتهای جنسی در محیط خانه ، در چارچوب اخلاق و شریعت اسلام باعث حفظ و انسجام خانواده می گردد و این امر، باعث پیوند و اتصال قویتر زن و شوهر و در نتیجه استحکام بیش تر کانون خانواده میگردد؛ و برعکس، فقدان حجاب باعث انهدام نهاد خانواده است. (غلامعلی حداد عادل ، فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی، ص ٦٩٧٠)

آثار سوء فقدان حجاب

بی حجابی اثرات سوء فراوانی دارد که در بعد فردی و اجتماعی قابل بحث می باشد:

الف) اثرات فردی بی حجابی

بی حجابی دارای پیامدهای سوء برای خود فرد می باشد که از آن جمله می توان گفت؛

1- عصیان در برابر حکم خداوند متعال:

با توجه به ادله متقن ثابت می شود که حجاب یکی از احکام ضروری اسلام می باشد که در قرآن کریم خداوند متعال به آن دستور داده است؛ بنابراین بی حجابی عصیان در برابر حکم الهی می باشد و فرد بی حجاب با عمل خویش در برابر فرامین الهی جسارت و نافرمانی می کند.

با دقت نظر در وضعیت انسان در مقابل پروردگارش، در حقیقت برای ما روشن میشود که ایمان به خدا و اطاعت از او

وظیفۀمکلّفین است. پس انکار خدا و عصیان در برابر او طبق قانون عدل الهی موجب عقوبت میگردد:

«وِ لله ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی اْلأَرْضِ لیجْزِی اَّلذِینَ أَساؤُاِ بما عَمِلُوا وَ یجْزِی اَّلذِین أَحسَنُواِ باْلحُسْنَی.» (النجم، ٣١)

"هر چه در آسمان ها و زمین است، متعلق به خدا است. سرانجام خداوند بدکاران را در برابر کارهایی که میکنند کیفر میدهد و نیکوکاران را به خاطر اعمالشان به بهترین وجه پاداش میدهد. "

2- بر هم خوردن آرامش روانی:

افراد جامعه اگر به طور پی در پی با ظاهری تحریک کننده در جامعه ظاهر شوند، آتش هوس ها و امیال نفسانی در جامعه شعله ور شده و افراد جامعه در معرض کشش ها و جاذبه های ویرانگر قرار می گیرند و این فشار ها و هیجانات روحی کم کم زیاد شده و نتیجۀآن به شکل استرس، نگرانی، بداخلاقی و. . . ظاهر می شود.

دسترسی به آرامش روحی و روانی، سهم قابل ملاحظه ای در پیروزی و موفقیت انسان داشته و دارد. کم نیستند انسان هایی که رسیدن به آرامش را به عنوان آرزوی نایاب، جست وجو می نمایند ولی به آن نمی رسند، به کارگیری دستورات سعادت بخش اسلام ، موجبات آرامش روحی و روانی انسان ها را یقیناً فراهم خواهد نمود؛ و بالعکس عمل نکردن به آنها، آثار مخرب افسردگی روحی و روانی را به همراه خواهد داشت. رعایت حجاب اسلامی از جمله علل و عواملی است که تاثیر زیادی در ایجاد آرامش روحی و روانی دارد.

برعکس، نبودن حریم میان زن و مرد و آزادی در معاشرت و بی بند و باری، هیجان ها و التهاب های جنسی را فزونی می بخشد و تقاضای هر دو طرف را به صورت یک عطش روحی و یک خواست اشباع نشدنی درمی آورد و این همان اضطراب روحی و روانی است. غریزه جنسی، قوه نیرومندی است که هر چه افسار گسیخته تر باشد، طغیان و سرکشی او بیشتر می شود، اگر دختران و زنان در اجتماع، پوشش لازم را نداشته باشند از آثار و پی آمدهای طغیان و سرکشی این غریزه خطرناک درامان نخواهند ماند و سرانجام آرامش خاطر خود را به دریای مواج و خروشانی مبدل خواهند نمود.

شهید مطهری در کتاب مسئله حجاب می نویسد: «چرا در دنیای غرب این همه بیماری روانی زیاد شده است؟ علتش آزادی اخلاقی جنسی و تحریکات فراوان سکسی است که به وسیله جراید و مجلات و سینماها و تئاترها و محافل و مجالس رسمی و غیررسمی و حتی در خیابان ها و کوچه ها انجام می شود. » (استاد مرتضی، مطهری، مجموعه آثار، ج ١٩، ص ٤٣٦ )

بی حجابی باعث ایجاد هیجان های شدید در میان مردها مخصوصاً جوانان می شود چرا که غریزه جنسی نیرومندترین غریزه در فرد است که با عشوه گری و آرایش و برهنگی زنان، این غریزه شعله ورتر خواهد شد، در چنین شرایطی جوانان یا باید به فساد و عیاشی و تجاوزگری روی آورند و به خواسته های قوه شهوانی جواب مثبت دهند و آرامش خود و دیگران را به خطر اندازند و یا با تخیل و تصور، با حالت افسرده و پریشان، زندگی بیمارگونه خود را ادامه داده آرامش خود و خانواده را برهم زنند.

خدای سبحان خطاب به همسران پیامبر اکرم (ص ) می فرماید: «یاِ نساءَ النَّبِی لسْتُنَّ کَأَحَدٍ مِنَ النِّساءِ إِنِ اَّتقَیتُنَّ فَلاَ تخْضَعْنَ باْلقَوْلِ فَیطْمَعَ اَّلذِی فِی قلبِهِ مَرَضٌ وَ قلنَ قَوْلاً مَعْرُوفاً» (احزاب، ٣٢) "ای همسران پیامبر! شما همچون یکی از زنان معمولی نیستید اگر تقوا پیشه کنید؛ پس به گونه ای هوس انگیز سخن نگویید که بیماردلان در شما طمع کنند و سخن شایسته بگویید. "

یعنی هنگام سخن گفتن، جدی و به طور معمولی سخن بگویید، نه همچون زنان کم شخصیت که سعی دارند با تعبیرات تحریک کننده که گاه توام با ادا و اطوار مخصوصی است که افراد شهوتران را به فکر گناه می افکند سخن بگویید.

اگر سخن گفتن با ناز و کرشمه، باعث تحریک شهوت مردان می شود، بی حجابی و بدحجابی به طریق اولی، آتش شهوت جنسی را در مردان شعله ور خواهد نمود. در مورد شأن نزول آیه ٣٠ به بعد از سوره نور، مفسران شیعه و سنی نقل کرده اند که: «روزی در هوای گرم مدینه، زن جوانی در حالی که رو سری خود را به پشت گردن انداخته و دور گردن و بناگوش او، پیدا بود؛ از کوچه ای عبور می کرد. مرد جوانی از انصار، آن حالت را مشاهده کرد و چنان غرق تماشا شد که از خود و اطرافش غافل گردید و به دنبال آن زن حرکت نموده تا اینکه صورتش به شیئی اصابت کرد و مجروح گردید. هنگامی که به خود آمد، خدمت پیامبر (ص) رفت و جریان را برای او بیان داشت. این جا بود که آیات سوره مبارکه نور نازل گردید.» (ناصر، مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، سوره نور، آیه ٣٠)

بنابراین، رعایت حجاب اسلامی، موجبات آرامش را هم برای خانم ها فراهم می نماید و هم برای آقایان؛ زیرا خانم ها با رعایت حجاب اسلامی در حقیقت احکام و دستورات الهی را عمل و رعایت کرده و از این طریق خود را به آرامش واقعی نزدیک می نمایند و از سوی دیگر مردان نیز با صحنه هایی که آتش شهوت را شعله ور می نماید کمتر مواجه شده در نتیجه دچار اضطراب و پریشانی نخواهند شد.

3- عدم رشد استعدادها:

یکی دیگر از آثار فردی حجاب، حفظ و رشد استعدادها است. بدیهی است که اگر در زندگی افراد، شهوت و خودنمایی و جلوه گری حاکم باشد، به گونه ای که تلاش و کوشش آنان متوجه نمایش بیشتر و ایجاد زمینه های شهوت باشد، زمینه رشد استعدادها کم تر فراهم میشود. ولی اگر از هر نعمت الهی به مقدار صحیح استفاده شود، انسان با استعدادهای بالقوه فراوانی روبرو میگردد که با فراغت بال و انگیزه مندی آن ها را کشف کرده و به رشد و شکوفایی میرساند.

آنچه در مجتمع های آموزشی به وضوح مشاهده میشود، این است که دانش پژوهان و دانشجویان محجبه همواره از فرصت های خویش بهترین استفاده را میکنند و به جای اتلاف وقت در بازار و بوتیک و مکان هایی که از مظاهر غرب و جلوه گریهای غیرمعقول نشان دارد، در مراکز علمی و ادبی و هنری به دنبال پرورش استعدادها هستند تحقیق و پژوهش میکنند، مینویسند و در جلوهای گوناگون علمی و ادبی اثرهای ماندگار به جای می گذارند. براستی آیا این آثار برای جامعه مهم نیست ؟

ب) اثرات اجتماعی بی حجابی

بی حجابی علاوه بر آثار سوء فردی دارای اثرات سوء اجتماعی نیز می باشد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1- سست شدن بنیان خانواده:

خانواده که از اهمیت فوق العاده در جامعه اسلامی برخوردار است نباید در معرض هوی و هوسهای سیری ناپذیر قرار گرفته و منهدم شود زیرا شیوع بی حجابی در سطح جامعه از یک طرف مردان را به لاابالیگری می کشاند و از طرف دیگر زنان جامعه را در یک مسابقه خود آرایی پایان ناپذیر می کشاند و در نهایت والدین را نسبت به فرزندان بی مسئولیت می کند.

شهید مطهری در این خصوص می فرمایند: "شک نیست که هر چیزی که موجب تحکیم پیوند خانوادگی و سبب صمیمیت رابطه زوجین گردد برای کانون خانواده مفید است و در ایجاد آن باید حداکثر کوشش مبذول شود و بالعکس هر چیزی که باعث سستی روابط زوجین و دلسردی آنان گردد به حال زندگی خانوادگی زیانمند است و باید با آن مبارزه کرد.

اختصاص یافتن استمتاعات و التذاذهای جنسی به محیط خانوادگی و در کادر ازدواج مشروع، پیوند زن و شوهری را محکم میسازد و موجب اتصال بیشتر زوجین به یکدیگر میشود.

فلسفه پوشش و منع کامیابی جنسی از غیرهمسر مشروع، از نظر اجتماع خانوادگی این است که همسر قانونی شخص از لحاظ روانی عامل خوشبخت کردن او به شمار برود؛ در حالی که در سیستم آزادی کامیابی، همسر قانونی از لحاظ روانی یک نفر رقیب و مزاحم و زندانبان به شمار میرود و درنتیجه کانون خانوادگی براساس دشمنی و نفرت پایه گذاری میشود.

علت اینکه جوانان امروز از ازدواج گریزانند و هر وقت به آنان پیشنهاد میشود، جواب میدهند که حالا زود است، ما هنوز بچه ایم و یا به عناوین دیگر از زیر بار آن شانه خالی میکنند همین است؛ و حال آنکه در قدیم یکی از شیرین ترین آرزوهای جوانان ازدواج بود. جوانان پیش از آنکه به برکت دنیای اروپا کالای زن اینهمه ارزان و فراوان گردد «شب زفاف را کم از تخت پادشاهی» نمیدانستند." (مرتضی، مطهری، مجموعه آثار، ج ١٩، ص: ٤٣٨)

2- افزایش ناامنی و خیانت:

امنیت که از لوازم ضروری جامعه بشری است قطعا با شیوع بی حجابی متزلزل خواهد شد. از متون دینی این چنین به دست میآید که امنیت از نعمتهای بزرگ خداوند و مقدم بر سایر نیازمندیهای بشر است، مخصوصا اگر این مفهوم مرتبط با فضای عاطفی و خانوادگی جامعه باشد.

قالَ الصادق (ع)؛ «خَمْسُ خِصَالٍ مَنْ فَقَدَ وَاحِدَةً مِنْهُن - لم یزَل ناقِصَ اْلعیشِ زَاِئلَ اْلعَقْلِ مَشْغُولَ اْلقلب - فَأَوّلهَا صِحَّۀُ اْلبَدَنِ وَ الثاِنیۀُ اْلأَمن - وَ الثَّاِلثَۀُ السَّعَۀُ فِی الرِّزْق - وَ الرَّاِبعَۀُ اْلأنیسُ اْلمُوَافِق - قلتُ وَ مَا اْلأنیسُ اْلمُوَافِق - قَالَ الزَّوْجَۀُ الصاِلحَۀُ وَ اْلوَلدُ الصاِلح - وَ اْلجَلِیسُ الصَّاِلحُ - وَ اْلخَامِسَۀُ وَ هِی تجْمَعُ هذِهِ اْلخِصَالَ الدَّعۀُ.» (محمدبن الحسن، عاملی، وسائل الشیعۀ، ج ٢٠، ص: ٥٢)

"پنج چیز است که اگر کسی فاقد یکی از آنها باشد برای همیشه به سه درد مبتلا می گردد، ناکامی در زندگی، پایین آمدن ضریب هوشی و پریشانی و ناآرامی قلب و آن پنج خصلت عبارتند از: ١- صحت و سلامت بدن ٢- امنیت ٣- روزی وسیع ٤- همدم همراه که راوی می گوید پرسیدم همدم همراه چیست؟ فرمودند؛ همسر، فرزند و همنشین صالح ٥- راحتی و آسودگی که جامع چهار امر قبلی است.

امام حسین (ع) نیز با اشاره به همین واقعیت به دو نکته اشاره فرموده اند؛ نشانه های دین و امنیت که ضرورت دارد انسان برای این امور قیام کند و مجاهدت نماید، بنابراین آن حضرت میفرمایند: بار خدایا! تو میدانی که آنچه کردیم از سر قدرت طلبی و دنیاطلبی نبوده است، بلکه برای آن بوده است که نشانه های دین (انصافا حجاب یکی از نشانه های مهم دینی است ) تو را برگردانده و اصلاح را در جامعه نمودار و ظاهر کنیم تا ستمدیدگان از بندگانت احساس امنیت کرده و حدود تعطیل شده، جریان یابد. (حسن بن علی بن حسین، حلبی، تحف العقول، ص ٢٣٩)

از همه آنچه گذشت به راحتی اهمیت و ارزش امنیت معلوم می شود و البته هر آنچه مفید برای تدارک امنیت است به عنوان مقدمه این ارزش ضرورت پیدا خواهد کرد و صد البته که حجاب یکی از عوامل مهم تدارک امنیت اجتماعی است .

3- کم شدن ارزش و احترام زن در خانواده و جامعه:

اسلام برای زن احترام ویژه ای قائل است و از هر جهت سعی می شود که حرمت زن و شأن او مخدوش نشود، حجاب علاوه بر آثار شخصی، دارای آثار اجتماعی است، جامعه ای که بانوان با حفظ حدود و حقوق دیگران ظاهر شوند و موجب تخریب روح و جسم همنوعان خود نشده و محیط امن و آرامی را برای جوانان فراهم سازند، به سوی سعادت و سلامت روانی پیش خواهد رفت ، اگر زنان جامعه باحجاب باشند، هم مردان از نظر طهارت روح و جان سالم میمانند و هم در جامعه ، سلامت خانوادگی  که به عنوان یک اصل تربیتی است  حفظ خواهد شد و بزهکاری اجتماعی به حداقل خود خواهد رسید، بسیاری از پرونده های ضد اخلاقی، از عدم رعایت حدود شرعی در حجاب، نشأت گرفته است و آمار جنایی ذکر شده همواره زنگ خطری بوده که اندیشه گران تربیتی را نگران میساخته است. یکی از آثار اجتماعی حجاب، حفظ اجتماع و سلامت اجتماعی خانواده است: بالا رفتن درصد طلاق در کشور ما زنده ترین شاهد این مطلب است. (یوسف غلامی، راز یک فریب، ص ١٣٢)

حجاب، محدویت یا مصونیت

بهتر است برای نیل به پاسخ صحیح در خصوص کارکرد حجاب، حتما به واقعیت ها و افکار افراد جامعه توجه داشته باشیم و مخصوصا نظر خانم ها مهم است.

پژوهش ذیل که بر روی١٤٠ دانشجوی خانم که در رشته های مختلف صورت گرفته، اغلب دارای میانگین سنی ١٩ تا ٢٧ سال میباشند و از اقشار مختلف جامعه هستند.

ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه پژوهشگر بود که پس از تعیین روایی و پایایی آن مورد استفاده قرار گرفت و شامل ١٠ سوال پیرامون حجاب (محدودیت – مصونیت ) میباشد.

نتایج این پژوهش به شکل نموداری به شرح زیر است:

1- رعایت حجاب تا چه میزان در بالا رفتن ارزش زن تاثیر دارد؟ در اینجا حدود ٣٤ درصد از دانشجویان (خیلی زیاد) و ٤٩ درصد (زیاد) و ٤٤ درصد (تا حدودی) و ٧ درصد (کم ) و ٣ درصد (خیلی کم ) را مشخص کردند.

 

2- بی حجابی تا چه میزان در جامعه نا امنی روانی ایجاد میکند؟ حدود ٥٠ درصد از دانشجویان (خیلی زیاد) و ٥٣ درصد (زیاد) و ٢٨ درصد (تا حدودی) و ٤ درصد (کم ) و ١ درصد (خیلی کم ) را مشخص کردند.

 

3- تا چه حد رعایت حجاب می تواند در جلوگیری از مفاسد اخلاقی مؤثر باشد؟ حدود ٤٢ درصد از دانشجویان (خیلی زیاد) و ٤٧ درصد (زیاد) و ٣٩ درصد (تا حدودی) و ٤ درصد (کم) و ٤درصد (خیلی کم) را مشخص کردند.

 

4- حجاب تا چه حد در آرامش روحی و روانی شما تأثیر دارد؟ حدود٢٧ درصد از دانشجویان (خیلی زیاد) و ٤٨ درصد (زیاد) و ٥٠ درصد (تا حدودی) و ٩ درصد (کم) و ٣ درصد (خیلی کم) را مشخص کردند.

 

5- تا چه حد در مورد فلسفۀ حجاب و معنا و مفهوم آن اطلاع دارید؟ حدود ٩ درصد از دانشجویان (خیلی زیاد) و ٢٨ درصد (زیاد) و ٧٥ درصد (تا حدودی) و ٢٢ درصد (کم ) و ٥ درصد (خیلی کم ) را مشخص کردند.

 

6- تا چه حد علاقه مند به رعایت حجاب هستید؟ حدود ٢٥ درصد از دانشجویان (خیلی زیاد) و ٣٦ درصد (زیاد ) و ٦٦ درصد (تا حدودی) و ٢ درصد (کم ) و ٨ درصد (خیلی کم ) را مشخص کردند.

7- تا چه حد به ضرورت استفاده از چادر به عنوان حجاب برتر معتقد هستید؟ حدود ٢٢ درصد از دانشجویان (خیلی زیاد) و ١٣ درصد (زیاد) و ٥٢ درصد (تا حدودی ) و ٢٤ درصد (کم ) و ٢٥ درصد (خیلی کم ) را مشخص کردند.

 

8- آیا رعایت حجاب باعث بالارفتن محبوبیت شما در اجتماع می شود؟ حدود ١٣ درصد از دانشجویان (خیلی زیاد) و ٢٨ درصد (زیاد) و ٦٥ درصد (تا حدودی) و ٢٣ درصد (کم ) و ٩ درصد (خیلی کم ) را مشخص کردند.

 

9- رعایت حجاب تا چه میزان در محدود کردن زنان تأثیر دارد؟ حدود ٤ درصد از دانشجویان (خیلی زیاد) و ١٢ درصد (زیاد) و ٥١ درصد (تا حدودی) و ٤١ درصد (کم ) و ٢٨ درصد (خیلی کم ) را مشخص کردند.

 

10- رعایت حجاب تا چه میزان در مصونیت زنان تأثیر دارد؟ حدود ٢٧ درصد از دانشجویان (خیلی زیاد) و ٣٨ درصد

(زیاد) و ٥٣ درصد (تا حدودی) و ١١ درصد (کم ) و ٦ درصد (خیلی کم ) را مشخص کردند.

 

نتایج تحقیق

از مجموعه آنچه بحث و بررسی گردید می توان نتایج زیر را به دست آورد:

1- حجاب و رعایت پوشش اسلامی به حیث نظری و عملی دارای فواید و آثار ارزشمندی است که وجود این آثار و برکات اصل حجاب را ارزشمند نموده و آن را قابل دفاع و حمایت کرده است.

2- تجلی ارزش واقعی زن، دست یابی به تزکیه، طهارت نفس و تعدیل غرائز، تمییز ساحت خانواده از ساحت اجتماع از جمله فواید حجاب می باشند.

3- فقدان حجاب اثرات منفی متعددی در ابعاد فردی و اجتماعی دارد که گاه جبران ناپذیر می باشد.

4- در مقام عمل رعایت حجاب موجب امنیت و آرامش روانی افراد گردیده و از مفاسد اخلاقی جلوگیری می کند.

5- طبق جامعه آماری نه تنها حجاب محدودیت ایجاد نمی کند، بلکه عامل مصونیت و محبوبیت افراد می شود.

6- اکثر افراد جامعه نسبت به فلسفه حجاب آگاهی کافی ندارند.

7- اکثر افراد صرف نظر از علل و عوامل بی حجابی، علاقه مند به رعایت حجاب بوده و چادر را حجاب برتر می دانند، حتی اگر خودشان رعایت نکرده باشند.

پیشنهادهای تحقیق

١- ضرورت عزیمت علمی و عملی قشر فرهیخته برای تبیین فواید حجاب و مضرات بدحجابی. ٢- ایجاد فضای سالم اجتماعی برای تمکین افراد نسبت به حجاب و پوشش مناسب . ٣- حمایت از طرحهای سالم سازی خانواده ها و جامعه برای تدارک شرایط مناسب حجاب. ٤- آگاهی بخشی به افراد جامعه نسبت به فلسفه و ماهیت پوشش اسلامی. ٥- رصد کردن شبهات مربوط به حجاب و پاسخگویی درست و متناسب برای قابل دفاع کردن امر حجاب. ٦- برگزاری نشستهای تخصصی در مساجد، مراکز فرهنگی و دانشگاهها. ٧- هدفمندسازی فعالیتهای صدا و سیما با شیوه های معقول و منطقی. ٨- توجه به نقش عمیق و انکار ناپذیر خانواده ها درمسأله حجاب. ٩- توجه به اقتضائات زمان و تنظیم امور بر اساس آن. ١٠- اصلاح عملکردها.

منابع:

١- قرآن کریم؛ ترجمه الهی قمشه ای (١٣٨٣ه. ش)، تهران، حافظ نوین.

٢- حسن بن علی بن حسین، حلبی (١٣٨٢ه. ش)، تحف العقول، قم، ترجمه صادق حسن زاده.

٣- سایت اندیشه به نقل از جلال رفیع.

٤- صدوق، ابوجعفر محمدبن علی بن حسین (شیخ صدوق)(١٣٨٦ه. ق)، علل الشرائع ، جلد دوم، کتابفروشی داوری.

٥- عاملی، محمدبن حسین (١٤٠٩ه. ق)، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، جلد ٢ و ٢٠، موسسه آل البیت علیهم السلام.

٦- حداد عادل، غلامعلی، (١٣٨٩ه. ش)، فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی، تهران ، انتشارات شروش.

٧- مطهری، مرتضی (ه. ش ١٣٦٨)، مجموعه آثار، جلد ١٩، تهران، انتشارات صدرا.

٨- مطهری، مرتضی (١٣٦٨ه . ش)، مسئله حجاب، تهران، انتشارات صدرا.

٩- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، سوره نور، آیه ٣٠

١٠- غلامی، یوسف، (١٣٨١ه. ش)، راز یک فریب، قم، لاهیجی