دیابتی‌ها و مراقب از پاهایشان

به دلیل آثار سمی قند بر نسوج مختلف بدن، بیماران مبتلا به بیماری دیابت در معرض ابتلا به عوارض حاد و مزمن متعددی هستند. زخم پا از عوارض جدی بیماری دیابت است. بیماری‌های مربوط به پا‌ مانند زخم‌ها، عفونت‌ها و گانگرن علل اصلی بستری‌شدن بیماران دیابتی را تشکیل می‌دهند. زخم‌های اندام تحتانی زندگی اجتماعی، اقتصادی بیماران را تحت تاثیر منفی خود قرار می‌دهد که این اثر ناشی از کاهش توانایی و عملکرد بیمار، کاهش درآمد و افت کلی کیفیت زندگی بیمار بوده است.
زخم‌های اندام تحتانی در بیماران دیابتی به چند دسته طبقه‌بندی می‌شوند؛ از جمله زخم‌های نوروپاتیک که به دلیل اختلال اعصاب حسی، حرکتی پاها به وجود می‌آیند یا زخم‌های ایسکمیک که به دلیل تنگ شدن و نارسایی شریان‌های محیطی پا به وجود می‌آیند. زخم‌های عفونی نیز معمولا به دلیل آسیب اولیه پوست یا ناخن، ورود میکروب‌ها و ایجاد کانون عفونت در پاها به وجود می‌آیند. هر کدام از زخم‌های فوق، ویژگی‌های خاص خود را دارند؛ مثلا زخم‌های نوروپاتیک به طور مزمن روی پینه‌ای که در اثر فشار طولانی‌مدت بر قسمتی از پا به وجود آمده است ایجاد می‌شوند و معمولا فاقد درد هستند، در صورت عدم درمان ممکن است دچار عوارضی چون عفونت، عفونت استخوانی و در برخی موارد،‌ قطع عضو درگیر شوند. زخم‌های ایسکمیک ابتدا به صورت تاول ایجاد می‌شوند و به تدریج (ناحیه نکروتیک) بافتی که مرده است در زیر آن آشکار می‌شود. زخم‌های عفونی ممکن است به دلیل ورود میکروب‌ها از هرگونه سوراخ یا فرورفتگی در پوست و حتی گوشه ناخن ایجاد شوند.
اگر بیمار مبتلا به دیابت در معاینه پا، کاهش حس، کاهش تعریق، آتروفی عضلانی، تغییر شکل پا و انگشتان، پینه و فقدان یا ضعف نبض داشته باشد پای وی در معرض خطر زخم است. اصول اساسی درمان زخم پای دیابتی 5 مورد زیر را در بر می‌گیرد:

1) پرهیز از فشار آوردن به زخم:
 

هنگام فعالیت‌های روزانه مثل راه رفتن، نباید به محل زخم فشاری تحمیل شود تا امکان بهبود زخم فراهم شود. گچ گرفتن، آتل‌بندی و استفاده از کفش‌های مخصوص از راه‌های حذف فشار هستند.

2) کنترل عفونت:
 

از آنجا که سیستم دفاعی بدن بیمار دیابتی ضعیف شده و نمی‌تواند به طور طبیعی عفونت‌ها را از بین ببرد و در بسیاری از موارد (هنگامی که عمق زخم بیش از لایه سطحی پوست باشد) نیاز به تجویز آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل کلیندامایسین، سیپروفلوکساسین و سفالکسین برای پیشگیری از عود زخم وجود دارد.

3) خون‌رسانی کافی:
 

تا زمانی که خون‌رسانی مناسب به محل زخم وجود نداشته باشد، زخم ترمیم نخواهد شد. گاهی برای تامین خون‌رسانی کافی به پیوند عروق نیاز است.

4)دبریدمان:
 

حتما باید تمام نسوج مرده و له‌شده یا عفونی تا حد امکان از محل لبه‌های زخم و کف زخم برداشته شوند. باید نحوه مراقبت از پا به بیمار دیابتی به‌طور دقیق آموزش داده شود.

پی نوشت ها :
 

*فوق‌تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم

منبع:www.salamat.com
/ع