مقدمه
یکی از افتخارات شیعه داشتن گنجینه ای از نیایش ها و مناجات است که از امام سجاد(ع) چهارمین پیشوای شیعیان، برجای مانده است.
مجموعه ی با عظمت صحیفه ی سجادیه دارای سلسله مفاهیم بلند و معارف ناب دینی است که در قالب دعا و نیاش به طرز خارق العاده ای بیان شده است. این ساختار در حالی که قالب نیایش را حفظ کرده. مجموعه ای وسیع از مباحث اعتقادی شیعی را شامل مباحث عرفانی، اخلاقی، تربیتی، اجتماعی و سیاسی، آموزش داده، یا تقویت می کند. بی شک خلق چنین اثری جز از طریق ارتباط با مصدر لایتناهی الهی ممکن نیست و بدون تردید این خود از مصادیق حقانیت و شایستگی بی بدیل صاحب این سخنان حکایت دارد.
از میان پنجاه و چهار دعای این کتاب شریف، دعای 47 و 48، اشاره ای به مهدویت و مباحث مرتبط به زمانه ی ظهور و موضوع انتظار دارد که در ذیل به آن اشاره شده است.
1. در باب وجود امام و حجت الهی در هر زمان و روزگاری
اللَّهُمَّ إِنَّکَ أَیَّدْتَ دِینَکَ فِی کُلِّ أَوَانٍ بِإِمَامٍ أَقَمْتَهُ عَلَماً لِعِبَادِکَ، وَ مَنَاراً فِی بِلَادِکَ بَعْدَ أَنْ وَصَلْتَ حَبْلَهُ بِحَبْلِکَ، وَ جَعَلْتَهُ الذَّرِیعَةَ إِلَى رِضْوَانِکَ، وَ افْتَرَضْتَ طَاعَتَهُ، وَ حَذَّرْتَ مَعْصِیَتَهُ، وَ أَمَرْتَ بِامْتِثَالِ أَوَامِرِهِ، وَ الِانْتِهَاءِ عِنْدَ نَهْیِهِ، وَ أَلَّا یَتَقَدَّمَهُ مُتَقَدِّمٌ، وَ لَا یَتَأَخَّرَ عَنْهُ مُتَأَخِّرٌ فَهُوَ عِصْمَةُ اللَّائِذِینَ، وَ کَهْفُ الْمُؤْمِنِینَ وَ عُرْوَةُ الْمُتَمَسِّکِینَ، وَ بَهَاءُ الْعَالَمِینَ.
بار خدایا تو دین خود (اسلام) را در هر زمان و روزگاری به وسیله امام و پیشوایی (یکی از ائمه معصومین(ع)) که او را برای (گمراهان) بندگانت علامت(راهنما) و در شهرهایت نشانه (راه حق) بر پا داشته ای، تأیید و کمک کرده ای پس از آنکه پیمان (دوستی) آن امام را به پیمان (بدوستی) خود پیوسته، و او را سبب خوشنودی (افاضه رحمت) خویش گردانیده ای، و طاعت و فرمانبری از او را واجب نموده، و از فرمان نبردن از او ترسانیده ای، و بفرمانبری فرمان هایش، و باز ایستادن از نهی و بازداشتنش، و بهاین که کسی از او پیشی نگیرد( جز پیروی از فرمان او از پیش خود کاری نکند) و از او واپس نماند ( خلاف فرمانش قدمی بر ندارد) فرمان داده ای، پس او است نگهدار پناهندگان (بخود از واقع شدن در یکی از دو طرف افراط و تفریط) و پناه اهل ایمان ( در رهایی از تاریکی های نادانی و شبهات) و دستاویز چنگ زدگان ( از کیفرها) و جمال و نیکویی جهانیان (زیرا به راهنمایی و روش او ترازوی عدل و داد در بین مردم بر اثر می گردد.»).
2. اشاره به یاوران ولی عصر(عج) و دعا برای ایشان...
اللَّهُمَّ فَأَوْزِعْ لِوَلِیِّکَ شُکْرَ مَا أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیْهِ، وَ أَوْزِعْنَا مِثْلَهُ فِیهِ، وَ آتِهِ مِنْ لَدُنْکَ سُلْطَاناً نَصِیراً، وَ افْتَحْ لَهُ فَتْحاً یَسِیراً، وَ أَعِنْهُ بِرُکْنِکَ الْأَعَزِّ، وَ اشْدُدْ أَزْرَهُ، وَ قَوِّ عَضُدَهُ، وَ رَاعِهِ بِعَیْنِکَ، وَ احْمِهِ بِحِفْظِکَ وَ انْصُرْهُ بِمَلَائِکَتِکَ، وَ امْدُدْهُ بِجُنْدِکَ الْأَغْلَبِ.
بار خدایا پس (چون برای تو در هر روزگاری پیشوائی است به این صفات) بولی (اولی بتصرف در امور مؤمنین ) خود (که امام این زمان است) شکر و سپاس آنچه را بر او نعمت داده ای الهام نما (این جمله دعاء است برای هر زمان، و بیان امام (ع) در اینجا در زمان امامتش اشاره به خود بوده سپس امام هر زمانی، و مقصود تعلیم و یاد دادن به شیعیان است) و مانند آن شکر و سپاس را ( بر آنچه بما نعمت داده ای) به سبب آن حضرت به ما الهام کن، و او را از جانب خود سلطنت و توانایی( یا حجت و برهان آشکاری) که (او و شیعیانش را) یاری دهنده است عطا فرما، و برای او (هر مشکل و بسته شده ای را) بگشای گشودن آسانی (که رنج در آن نباشد) و او را به تواناترین تکیه گاه خود یاری ده، و تواناییش(یا پشتش) را محکم و استوار گردان، و بازویش را توانایی بخش ( او را کمک فرما) و به دیده ( مراقبت) خود رعایت و حفظش کن، و به نگهداریت نگهدارش، و به فرشتگانت (در هر زمان یا هنگام جهاد چنان که جدش رسول خدا (ص) را در جنگ بدر یاری کردند) یاریش نما، و بله لشگر و سپاهت (مؤمنین و جهاد کنندگان در راهت) که غلبه کننده ترین (لشگرها) اند کمکش فرما.»
3. اشاره به دستاوردها و نعمت های عصر ظهور
وَ أَقِمْ بِهِ کِتَابَکَ وَ حُدُودَکَ وَ شَرَائِعَکَ وَ سُنَنَ رَسُولِکَ، صَلَوَاتُکَ اللَّهُمَّ عَلَیْهِ وَ آلِهِ، وَ أَحْیِ بِهِ مَا أَمَاتَهُ الظَّالِمُونَ مِنْ مَعَالِمِ دِینِکَ، وَ اجْلُ بِهِ صَدَاءَ الْجَوْرِ عَنْ طَرِیقَتِکَ، وَ أَبِنْ بِهِ الضَّرَّاءَ مِنْ سَبِیلِکَ، وَ أَزِلْ بِهِ النَّاکِبِینَ عَنْ صِرَاطِکَ، وَ امْحَقْ بِهِ بُغَاةَ قَصْدِکَ عِوَجاً :
و کتاب خود(محکم، متشابه، مجمل، مفضل، ناسخ و منسوخ قرآن و خواندن آن را چنان که فرود آمده و نگهداریش را از فساد و تباهی) و احکام و راه ها (ی هدایت و رستگار) یت و روش های پیغمبرت را - درودهایت بار خدایا بر او و آل او باد - به وسیله او بپا دار (آشکار ساز) و آنچه از نشانه های دینت (احکام و دستورهایت) را که ستمکاران می رانده اند (پشت سرانداخته طبق آنها رفتار نمی کنند) به سبب او زنده گردان (هویدا ساز) و زنگ (فساد و تباهکاری) ستم (ستمکاران) را از طریقه و راهت ( و نیت) به او بزدای، و به وسیله او سختی را از راهت (توانا نبودن به هدایت و راهنمایی مردم را به سوی آن که بواسطه تسلط و غلبه ستمکاران رخ داده) دور ساز، و به سبب او عدول کنندگان از راه خود(اسلام) را از میان بردار، و به او آنان را که برای راه راست تو اعوجاج و کجی می طبند (در میان مردم شبهات و تأویلات باطله القاء می نمایند تا آنها را گمراه نمایند) نیست و نابود گردان.»
4. اشاره به اطاعت از ولی عصر(عج)
وَ أَلِنْ جَانِبَهُ لِأَوْلِیَائِکَ، وَ ابْسُطْ یَدَهُ عَلَى أَعْدَائِکَ، وَ هَبْ لَنَا رَأْفَتَهُ، وَ رَحْمَتَهُ وَ تَعَطُّفَهُ وَ تَحَنُّنَهُ، وَ اجْعَلْنَا لَهُ سَامِعِینَ مُطِیعِینَ، وَ فِی رِضَاهُ سَاعِینَ، وَ إِلَى نُصْرَتِهِ وَ الْمُدَافَعَةِ عَنْهُ مُکْنِفِینَ، وَ إِلَیْکَ وَ إِلَى رَسُولِکَ صَلَوَاتُکَ اللَّهُمَّ عَلَیْهِ وَ آلِهِ بِذَلِکَ مُتَقَرِّبِینَ:
و ولی خود (امام زمان (عج)) را برای دوستانت نرم (بردبار) گردان، و دستش را بر دشمنانت بگشا (او را برایشان مسلط فرمان) و رحمت و مهربانی و عطوفت و شفقت او را به ما ببخش (او را درباره ما مهربان ساز) و ما را برای او شنوندگان فرمانبرندگان و در (بدست آوردن) رضا و خوشنودیش کوشش کنندگان و در یاری نمودن و دفاع و پشتیبانی از او یاری کنندگان و به وسیله ی آنچه درخواست شد به سوی تو و پیغمبرت- درودهایت ای خدا بر او و آل او باد- تقرب جویان نما».
5. بیان و تصویری از اوصاف منتظران و شیعیان حضرت(عج)
اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى أَوْلِیَائِهِمُ الْمُعْتَرِفِینَ بِمَقَامِهِمُ، الْمُتَّبِعِینَ مَنْهَجَهُمُ، الْمُقْتَفِینَ آثَارَهُمُ، الْمُسْتَمْسِکِینَ بِعُرْوَتِهِمُ، الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلَایَتِهِمُ، الْمُؤْتَمِّینَ بِإِمَامَتِهِمُ، الْمُسَلِّمِینَ لِأَمْرِهِمُ، الْمُجْتَهِدِینَ فِی طَاعَتِهِمُ، الْمُنْتَظِرِینَ أَیَّامَهُمُ، الْمَادِّینَ إِلَیْهِمْ أَعْیُنَهُمُ، الصَّلَوَاتِ الْمُبَارَکَاتِ الزَّاکِیَاتِ النَّامِیَاتِ الْغَادِیَاتِ الرَّائِحَاتِ.
بار خدایا درود فرست بر دوستان ایشان که به مقام و مرتبه آنان (خلافت و رئاست عامه و فضیلت و برتریشان بر همه مردم که تو قرار داده ای) اقرار دارند، راه روشنشان را پیروی می نمایند. (طبق دستورشان رفتار می کنند) دنبال آثار و نشانه هاشان می روند، بدستاویز ( بدین و راهنمایی) شان چنگ می زنند، به دوستی شان تمسک می جویند ( به وجوب طاعتشان اعتقاد دارند) به امامت و پیشوایی شان اقتدا می نمایند، برای امر و فرمانشان تسلیم و فرمانبرانند، در طاعت و پیرویشان می کوشند، ایام روزگار (دولت و ظهور خلافت) ایشان (ایام حضرت صاحب الامر، المهدی المنتظر(عج) که دولت او دولت ایشان است) را انتظار دارند و چشم هاشان به سوی آنان دوخته اند (همیشه چشم به راه ظهور دولت ایشانند. درودهای با برکت و نیکی و پاکیزه و فزاینده هنگام بامدادان و شبانگاهان.»
6. دعا برای فرج ضمن دعای چهل و هشتم
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ، کَصَلَوَاتِکَ وَ بَرَکَاتِکَ وَ تَحِیَّاتِکَ عَلَى أَصْفِیَائِکَ إِبْرَاهِیمَ وَ آلِ إِبْرَاهِیمَ، وَ عَجِّلِ الْفَرَجَ وَ الرَّوْحَ وَ النُّصْرَةَ وَ التَّمْکِینَ وَ التَّأْیِیدَ لَهُمْ.
بار خدایا بر محمد و آل محمد درود فرست، زیرا تو (در همه افعال و کردارت) ستوده شده بزرگواری (دارای احسان و نیکی بسیاری، درودی) مانند رحمت ها و نیکی ها و درودهای تو برگزیدگانت؛ ابراهیم و آل ابراهیم، و بگشایش و دور شدن غم و اندوه و آسایش و یاری کردن و تسلط دادن و کمک کردن ایشان تعجیل و شتاب فرما».
منبع :نشریه دوماهنامه امان، شماره 42.
