معرفی و بررسی «محمد رسول الله»: به نام حقیقت به کام حیلت

«محمد رسول الله» آخرین ساخته مجید مجیدی که مدت زیادی (قریب به یک سال) بر پرده سینماها اکران بود اکنون وارد شبکه خانگی شده تا بیش‌ازپیش دیده شود و به خانه عموم سینما دوستان و مخاطبان سینما راه یابد. در این مدت درباره فیلم زیاد صحبت شده است. عده‌‌‌ای شدیداً از ساخت چنین اثری با چنین مختصات تولید عظیم در شرایط فعلی و اصلاً ساخت آن به دست کارگردانی که کیفیت کاری متوسطی دارد یعنی مجید مجیدی انتقاد کرده‌اند، عده‌‌‌ای آن را دوست داشته و عده‌‌‌ای هم بسیار کورکورانه به طرفداری از فیلم پرداخته‌‌‌اند. صرف ساخت فیلمی درباره شخصیت بزرگ و معصومی چون پیامبر اسلام باعث نمی‌‌‌شود تا اثر هم از انتقاد مصون بماند و این مسئله‌ای است که مسئولان دولتی سینما به آن اعتقاد چندانی نداشته و با رفتار غلطشان باعث شدند تا فیلم در سکوتی نسبی اکران شود و فضای امنیتی حول آن شکل بگیرد.
خیلی‌‌‌ها هم اصلاً لزوم ساخت چنین اثری را مورد پرسش قرار داده‌‌‌اند. در جهانی که همه‌‌‌چیز علیه اسلام طراحی می‌‌‌شود و بسته-های تبلیغاتی غرب و آمریکا که سرشار از اسلام هراسی و اسلام گریزی هستند به خانه‌‌‌های همه ما در مهد جهان سوم، در کشوری که بیش از هر جا طلایه‌‌‌دار مبارزه با استثمار غربی و اسلام‌‌‌هراسیش در خاورمیانه است سرازیر می‌‌‌شوند، در شرایطی که امکانات و هوش تبلیغاتی غرب احساس و اعتقاد و باورهایمان را چون موم در دست دارد، ساخت فیلمی که نشان‌دهنده چهره راستین اسلام و بشارت‌‌‌دهنده‌‌‌اش باشد (در جهان حیله‌‌‌گری‌‌‌های معاصر به‌راستی چه کس یا نهاد یا حکومتی می‌تواند صلای حق‌گرایی اسلام راستین را فریاد زند؟) معلوم است که لازم و ضروری ست.اما چطور محصولی می‌‌‌تواند در برابر سلطه بی‌رحمانه رسانه‌‌‌های غربی و تبلیغات گسترده‌‌‌شان تأثیرگذار باشد و توجه‌ها را به خود جلب کند؟ آیا «محمد رسول الله» که پرهزینه‌‌‌ترین و البته حرفه‌‌‌ای‌‌‌ترین فیلم سینمای ایران ازلحاظ ساخت و حضور نام‌‌‌های بزرگ در پشت‌صحنه آن نامیده می‌‌‌شود به چنین جایگاهی نائل می‌‌‌شود؟ آیا کیفیت فنی و بصری قابل‌ملاحظه یک فیلم قرار است سپر تیر و ترکش‌‌‌های اسلام‌‌‌ستیزی غرب شود؟ متأسفانه پاسخ به این دو سؤال منفی است.
فیلم «محمد رسول الله» با بودجه‌ای معادل 623 میلیارد ریال ساخته شده است و مطابق با ادعای سازندگانش هدف از ساختش نمایش چهره‌‌‌ای واقعی از اسلام و پیامبرش است. بزرگ‌ترین برگ برنده فیلم و مجید مجیدی درست در همین تصمیمشان است مبنی بر اینکه به‌جای وفاداری صرف به تاریخ و داستان‌‌‌هایش، به دنبال نمایش انسانیت پیامبر و حق‌گرایی‌اش باشند. به دنبال نمایش لحظاتی شخصی از اوج و فرودهای عاطفی زندگی پیامبر در دوران کودکی‌اش. به دنبال فقدان‌‌‌ها و رنج‌‌‌ها و سختی‌‌‌هایی که لاجرم در چهل‌سالگی او را در غار حرا مبعوث می‌‌‌کند و بزرگ‌ترین مسئولیت تاریخ بشریت را بر گردنش می‌‌‌نهد. فیلم در پرداخت این لحظات عاطفی بسیار هم موفق عمل می‌‌‌کند. صحنه‌‌‌هایی مانند وداع محمد رسول الله با آمنه، مادرش، همراهی‌‌‌های حلیمه با او و… در یاد می‌‌‌مانند و کیفیت مطلوب بصری فیلم، نورهای گرم و پرشور استورارو فیلم‌بردار بزرگ در کنار موسیقی خاطره‌‌‌انگیز «محمد رسول الله» روایت لحظات ویژه دوران کودکی پیامبر را به شکلی عمیقاً سمپاتیک بازنمایی می‌کنند.هرچند باید در نظر داشت که فیلم حال حاضر تنها نسخه‌‌‌ای ناقص از یک تریلوژی ست که احوالات ساخت دو فیلم دیگرش هنوز مشخص هم نشده اما «محمد رسول الله» بیشترین ضربه را از فیلم‌نامه بدش می‌‌‌خورد. فیلم‌نامه و روایتی الکن که می‌‌‌خواهد با تقطیع‌‌‌های زمانی موازی یا رفت و برگشتی خود، فیلم را مدرن کند و مثلاً سرپوشی بر داستان کم‌جان فیلم بگذارد اما تنها همه‌چیز را آشفته و شلخته‌‌‌تر می‌‌‌کند بدون آنکه کارکرد ویژه خود را بیابد. همچنین فوکوس روی شماری از خرده داستان‌‌‌ها و دراماتیزه کردن بیش از اندازه‌‌‌شان (به شکلی که جلوه پررنگ‌‌‌تری از واقعه و سند تاریخی‌‌‌اش داشته باشد) مانند داستان آن تاجر یهودی که به دنبال پیامبر است و قرار است تعلیق را به فیلم تزریق کند، نقطه‌ضعف دیگری به شمار می‌‌‌رود که نویسندگان فیلم‌نامه قصد داشته‌اند با چنگ زدن به آن بازهم ضعف‌‌‌های فیلم را بپوشانند اما بدترش کرده‌‌‌اند!
شاید اگر بخش ناچیزی از آن 623 میلیارد ریال را برای یک فیلم‌نامه‌نویس حرفه‌‌‌ای کنار می‌‌‌گذاشتند و مجید مجیدی هم به‌جای دخالت در این حوزه که تخصصش نیست، تمرکز خود را بر کارگردانی معطوف می‌‌‌داشت امروز با اثری به‌مراتب بهتر روبه‌رو بودیم. باید بازهم پرسید که آیا این رنگ و لعاب زیبای فیلم یا دکورهای عظیمش هستند که می‌‌‌توانند در برابر هجوم تبلیغات غربی بایستند؟ هرچقدر هم که کیفیت فنی «محمد رسول الله» قابل‌قبول باشد، هالیوود در سال حداقل ده فیلم باکیفیتی برتر از آن می‌‌‌سازد که «محمد رسول الله» حتی یارای رقابت با آن‌ها را ندارد.آیا داستان زندگی حضرت رسول و نحوه بزرگ شدنشان همه آن چیزی نیست که باید در دست فیلم‌ساز سلاح شود و به دروغ‌‌‌بافی-های آمریکایی درباره اسلام و حقیقتش شبیخون بزند؟ «محمد رسول الله» اصل قضیه یعنی زندگی و بلوغ پیامبر، بهترین دستمایه-اش را به دست یکسری دست‌اندرکار معمولی و حتی ضعیف سپرده و برای ترجمه آن به تصویر عینی بر پرده سینما، بهترین‌‌‌های روز سینمای جهان را استخدام کرده! دریغ که ابزار معجزه‌‌‌آسای تأثیرگذاری و مقاومت اسلامی در برابر حربه‌های غربی و آمریکایی را در همان گام اول، در پردازش داستان، روایت و اصلاً حقیقت خود فیلم ازدست‌داده است و درست به سیاق همان آمریکایی‌‌‌ها سر تماشاگر را با رنگ و لعاب و فیلم‌برداری درخشان و پروداکشن عظیمش سرگرم ساخته تا اسلام راستین بازهم حتی در عوالم فانتزی‌‌‌ها و رؤیاها دست‌‌‌نیافتنی باشد.همچنین بخوانید: معرفی ای آر رحمان سازنده موسیقی فیلم محمد رسول‌الله
با آخرین فیلم مجید مجیدی «پشت ابرها» بیشتر آشنا شوید

کپی برداری و نقل این مطلب به هر شکل از جمله برای همه نشریه‌ها، وبلاگ‌ها و سایت های اینترنتی بدون ذکر دقیق کلمات “منبع: بلاگ نماوا” ممنوع است و شامل پیگرد قضایی می شود.