توکسوپلاسموز چیست و چگونه منتقل میشود؟
با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با علائم و راه های مناسب برای درمان بیماری خطرناک توکسوپلاسموز بیشتر
آشنا شوید.
توکسوپلاسموز (به انگلیسی: Toxoplasmosis)
عبارت است از یک بیماری انگلی با توکسوپلاسما گوندی که در انسان‌ها و بسیاری از گونه‌های پستانداران و پرندگان ایجاد میشود.در طول چند هفته اول پس از قرار گرفتن در معرض بیماری، عفونت به طور معمول باعث ایجاد یک بیماری خفیف مانند آنفلوآنزا میشود. انگل به ندرت باعث هر گونه نشانه در افراد بزرگسال و سالم میشود.
با این حال افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی بدن، مانند بیماران مبتلا به ایدز و یا زنان باردار، ممکن است به طور جدی بیمار شوند و گاهی اوقات میتواند کشنده باشد.این انگل میتواند باعث آنسفالیت (التهاب مغز) و بیماری‌های عصبی شود و میتواند قلب، کبد، گوش داخلی و چشم را تحت تأثیر قرار دهد.تحقیقات اخیر توکسوپلاسموز را با خودکشی، اختلال نقص توجه بیش فعالی، اختلال وسواسی جبری، و اسکیزوفرنی مرتبط دانسته است.
عوامل موثردر ایجاد بیماری
توکسوپلاسموز به وسیله عفونت ناشی از انگلی به نام توکسوپلاسما گُندی ایجاد میشود. این انگل به وسیله گوشت خام یا نیم‌پخته، شیر غیرپاستوریزه، مدفوع گربه یا خاک آلوده منتقل میشود.
این انگل از انسانی به انسان منتقل نمی‌شود، مگر در موارد نادر. وقتی فردی دچار این عفونت میشود انگل، کیست‌هایی در نقاط مختلف بدن از جمله سر و ماهیچه‌ها تشکیل می‌دهد. اگر فرد از سلامت عمومی برخوردار باشد، سیستم ایمنی انگل را مهار می‌کند و آن را در حالت غیرفعال نگه می‌دارد و بدن را نسبت به عفونت دوباره مقاوم می‌کند. ولی در صورتی‌که بدن بر اثر استفاده از دارو یا ابتلا به بیماری ضعیف شده باشد عفونت میتواند فعال شود و مشکلات جدی ایجاد کند.
عوارض چشمی
توکسوپلاسموز ممکن است به چشم‌ها برسد. در این صورت به آن توکسوپلاسموز چشمی می‌گویند. در این موارد انگل توکسوپلاسموز در شبکیه قرار می‌گیرد و ممکن است سال‌ها بدون فعالیت باشد و به محض فعال شدن، به صورت زخم‌های چشم همراه التهاب، خود را نشان می‌دهد. توکسوپلاسموز چشمی ممکن است عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:
ـ کاهش نسبی دید یک چشم
ـ تغییر جهت دید یک چشم
ـ تیرگی عدسی چشم
ـ آتروفی چشم (کاهش سلول‌ها و بافت چشم شامل اعصاب چشم که باعث اتصال چشم به مغز میشود.)
آنتی‌بیوتیک و استروئیدها برای درمان این زخم‌ها و جلوگیری از گسترش آنها تجویز میشود.
تاثیر ژنتیک بر ایجاد بیماری
در بیشتر موارد نوزادانی که با توکسوپلاسموز به دنیا می‌آیند با درمان آنتی‌بیوتیک بهبود می‌یابند، ولی حدود 4 درصد موارد دچار مشکلات جدی در سال اول تولدشان میشوند که می‌توان به مشکلات دید و عوارض مغزی اشاره کرد. خطر مشکلات چشمی در حدود 10درصد نوزادان متولد شده با توکسوپلاسموز ژنتیک وجود دارد. عوارض ناشی از توکسوپلاسموز ممکن است سال‌ها بعد از تولد بروز یابد، برای مثال مشکلاتی مانند اشکال در یادگیری و کاهش شنوایی در نوجوانی ایجاد میشود.
پیشگیری از توکسوپلاسموز
از خوردن گوشت‌های خام یا کم‌پخته شده یا تخم‌مرغ‌های نپخته یا نوشیدن شیر غیرپاستوریزه، خودداری کنید.
از روش‌های مناسب برای آماده کردن و نگهداری محصولات گوشتی استفاده کنید. پس از دست زدن به گوشت‌های خام، دست‌ها را با دقت بشویید.
زن باردار در اوایل بارداری باید تحت آزمون‌های آزمایشگاهی خون قرار بگیرد تا معلوم شود دارای آنتی‌بادی بر ضد توکسوپلاسموز است یا خیر. باید در هفته‌های 18-16 بارداری نیز دوباره آزمایش شود تا معلوم شود عفونت را کسب کرده است یا خیر و در صورت مثبت بودن، ممکن است سقط درمانی مدنظر قرار گیرد.
افراد دچار نقص ایمنی و زنان باردار باید از تماس با مدفوع گربه خودداری کنند.
محوطه بازی کودکان از جمله جعبه‌های شنی را از مدفوع سگ و گربه محفوظ دارید.
عواقب مورد انتظار
اکثر افراد دچار عفونت، علایمی ندارند و افراد دچار علایم خفیف بدون هیچ‌گونه عارضه متعاقبی خود به خود بهبود می‌یابند.
عوارض احتمالی
- برای زنان باردار ـ وقتی عفونت در اوایل بارداری رخ دهد: سقط، تولد مرده، اختلالات مزمن مختلف (تشنج) و نقایص تولد (کوری، کری) در نوزاد (ممکن است برخی از آنها سال‌ها ظاهر نشوند). عفونت اواسط و اواخر بارداری معمولاً اثرات بدی ندارد.
- برای بیماران دچار نقص ایمنی ـ آسیب ریه و قلب، التهاب مغز، عود
- برای بیمارانی که دچار نقص ایمنی نیستند ـ به ندرت ممکن است التهاب ریه یا مغز ایجاد گردد.
- کودکان کم‌سن‌تر (زیر 5 سال) ممکن است دچار التهاب چشم شوند.
چگونه گربه به توکسوپلاسما آلوده میشود؟
شایع ترین راه آلوده شدن شکار و خوردن موش، پرنده یا حیوانات کوچک آلوده میباشد. در گربه هایی که در داخل خانه نگهداری میشوند شایع ترین راه، خوردن گوشت خام میباشد. زمانی که گربه از گوشت خام آلوده استفاده کند آلوده میشود و می تواند اووسیست ها را دفع کند. دفع اووسیست میتواند تا دو هفته به طول بیانجامد. معمولا بعد از یکبار آلوده شدن، در آلودگی های بعدی دفع اووسیست وجود ندارد.
اووسیست های موجود در مدفوع گربه پس از دفع باید به طور میانگین دو روز را در محیط خارج از بدن حیوان بگذرانند تا عفونی شوند. از آنجایی که اغلب گربه ها دائما بدن خود را پاک می کنند، باقی ماندن مدفوع بر روی مو ها برای مدت کافی به منظور عفونی شدن اووسیست ها غیر محتمل است، در نتیجه نوازش و لمس گربه نمیتواند باعث بیماری در انسان شود.
---------------------------------------------------------------
درمان توکسوپلاسموز
اصول کلی
تشخیص شامل شرح حال طبی، معاینه فیزیکی و بررسی‌های آزمایشگاهی خون برای تشخیص عفونت است.
معمولاً برای فرد سالم، غیرباردار و بدون علامت درمان لازم نیست. برای کودک زیر 5 سال داروهایی تجویز می‌گردد تا از عوارض چشمی پیشگیری شود.
زن باردار ـ پزشک شما در مورد درمان‌های موجود، خطرات و عواقب مورد انتظار بحث خواهد کرد.
بیمار دچار نقص ایمنی ـ درمان با دارو صورت می‌گیرد.
نوزادان دچار عفونت با دارو درمان میشوند (چه با علامت چه بدون علامت زیرا میکروب‌ها می‌توانند پس از تولد تکثیر یابند).در صورت تجویز دارو برای شما، پزشک شما آزمون‌های خونی فراوانی را برای پایش عوارض جانبی انجام خواهد داد.
---------------------------------------------------------------
داروها
پیریمتامین، سولفادیازین یا تری‌سولفاپیریمیدین‌ها به مدت 4-3 هفته و اسید فولیک برای کاهش عوارض جانبی پیریمتامین غالباً تجویز میشوند.
- کورتیکواستروئیدها، در صورت لزوم، برای التهاب
- سایر داروها هم‌اکنون در حال ارزیابی هستند.
- فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
- سطح فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری باتوجه به شدت علایم تعیین خواهد شد.
- رژیم غذایی
- رژیم غذایی خاصی ندارد.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
- اگر شما یا کودکتان علایم توکسوپلاسموز را داشته باشید.
- اگر پس از تشخیص و درمان علایم بدتر شوند یا بهبود نیابند.
- اگر شما دچار علایم جدید و غیر قابل توجیه شده‌اید. داروهای مورد استفاده در درمان ممکن است عوارض جانبی داشته باشند.
---------------------------------------------------------------
گردآوری شده ی مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی
