روزه گرفتن برای مبتلایان به عدم تناسب وزن
برخی از مبتلایان به اضافه وزن، به منظور لاغر شدن تحت رژیم‌هاى درمانى هستند و با آمدن ماه مبارک رمضان دچار سردرگمی‌می‌شوند، زیرا محدودیت‌هاى ویژه غذایى آنان، زمان بندی خاص صرف غذا را می‌طلبد که در ماه مبارک این زمان‌بندى‌ها به هم مى‌خورد. لازم به ذکر است که رژیم غذایى این گونه افراد تغییر عمده‌ای پیدا نمی‌کند و تنها با چند جابه‌جایى جزئى و رعایت چند مسأله مهم به همان نتایج مقرر دست خواهند یافت.
در واقع این افراد همان مقدار مواد غذایی رژیم خاص خود را دریافت می‌نمایند، ولی ساعات دریافت غذا تا حدودی تغییر می‌یابد. به عنوان مثال، در روزهای عادی فاصله زمانی بین وعده‌های شام و صبحانه روز بعد، حدود 10 ساعت می‌باشد. به همین ترتیب در روزهای ماه مبارک نیز مدت زمانی بین 14-10 ساعت بین سحری یک شب با افطار شب بعد فاصله وجود دارد.
توصیه می‌شود صبحانه معمول روزهای غیر روزه‌داری را در افطار صرف نموده و با فاصله قابل قبولی شام را بر اساس شام روزهای معمول (غیر روزه‌داری)، صرف کنند. ضمنا ناهار روزهای معمول، در ایام روزه‌داری به سحری منتقل می‌شود. بدیهی است که میان وعده‌های روزهای معمول (شامل آنچه که در قبل از ظهر و عصرانه صرف می‌شد) نیز، بین افطار و زمان خواب قابل صرف می‌باشند.
بهترین زمان براى انجام فعالیت بدنى آهسته و پیوسته، بعد از افطار است، چرا که انجام ورزش در طول روز موجب از دست دادن انرژى و تعریق گردیده و به نوبه خود می‌تواند سبب ضعف، بى‌حالى و سرگیجه شود. انجام پیاده‌روى آهسته و پیوسته پس از افطار علاوه بر مصرف کالری، با ایجاد حرکات عضلات شکم موجب به حرکت واداشتن دستگاه گوارش و کمک به هضم مواد غذایى خورده شده می‌شود.
کسانی که تا حدودی لاغر هستند، می‌توانند به شرطی که غذای کافی را در وعده‌های افطار تا سحر دریافت کنند، اقدام به روزه‌داری نمایند. باید توجه داشت که استفاده از مواد خیلی شیرین مانند زولبیا، بامیه، شیرینی و کیک به هنگام سحر به اشتها لطمه زده و تنها مدت زمان کوتاهی قند خون فرد را بالا نگه می‌دارند، بنابراین در هنگام سحر بهتر است از غذاهایی مثل سبزیجات، میوه‌جات، مغزهای گیاهی، پنیر، سبزی، گردو، نان، گوجه‌فرنگی، خیار، میزان مناسب چای و یا آب ولرم استفاده شود.
روزه و بیماری‌های قلبی
پزشکان معتقدند در این ماه به دلیل آن‌که افراد از پرخاشگری، رفتارهای تهاجمی، استرس و هیجان، کشیدن سیگار، مصرف چای و قهوه دوری می‌کنند، بنابراین امکان بروز سکته قلبی در آنها کاهش می‌یابد. مجموعه این تغییرات در وضعیت رفتار و تغذیه افراد، دو عامل مهم جهت حفظ سلامتی فرد در طول ماه مبارک رمضان است.
روزه به کاهش پرفشاری خون کمک می‌کند. افراد مبتلا به پرفشاری خون، باید در طول روز، فشار خون خود را چک کنند. اگر در طول روز، بیمار دچار تغییر و بالا رفتن فشار خون شود، نباید روزه بگیرد، اما اگر در طول روز فشار خون فرد تغییر نکرد، روزه گرفتن موردی ندارد.
حدود بیست روز پس از شروع ماه مبارک رمضان میزان «هموسیستئین»، اصلی‌ترین عامل بروز سکته قلبی در خون افراد به‌شدت کاهش می‌یابد. از طرف دیگر، میزان کلسترول خوب (HDL) نیز افزایش یافته و غلظت خون هم در حد طبیعی قرار می‌گیرد. کاهش میزان تری گلیسیرید‌ها و کلسترول بد (LDL) از دیگر اثرات مثبت ناشی از روزه‌داری در این افراد خواهد بود.
بیماران قلبی- عروقی باید طبق یک رژیم غذایی خاص روزه بگیرند و از مصرف غذای سنگین در افطار خودداری نموده و درعین حال رژیم پایین آورنده فشار خون تجویز شده توسط مشاور تغذیه را رعایت نمایند.
علاوه بر این، عدم استفاده از غذاهای نفخ‌آور (مانند حبوبات و شیر در افرادی که مدت زمان طولانی شیر مصرف نکرده‌اند) و پرهیز از استرس برای این بیماران توصیه می‌شود. این افراد برای تنظیم میزان داروی مورد نیاز خود با مشورت پزشک می‌توانند از داروهایی با اثر درازمدت استفاده کنند و مصرف داروهای دیورتیک را کاهش دهند.
روزه گرفتن در بارداری و شیردهی
زنان باردار در سه ماه اول بارداری به ویژه هشت هفته اول به دلیل تشکیل سلول‌های مغزی جنین نباید روزه بگیرند. پس از آن نیز تنها در صورتی یک خانم باردار می‌تواند روزه بگیرد که فعالیت روزانه کمی داشته باشد و آزمایش‌های خون و ادرار او نیز طبیعی باشد.
خانم‌های شیرده از ماه دوم شیردهی درصورتی که کاهش شیر در آنها اتفاق نیفتد و احساس ضعف و بی حالی شدید و یا سردرد و عوارض مشابه نداشته باشند، می‌توانند همزمان روزه بگیرند.
روزه‌داری در مبتلایان به نقرس
غذا نخوردن، روزه‌داری‌های طولانی و رژیم‌های کم کربوهیدرات به دلیل ایجاد حالت کتوز می‌توانند موجب تسریع حملات نقرس شوند. این بیماری گاه منجر به جراحی می‌شود. با پیشرفت بیماری، علایم سریع‌تر و برای مدت طولانی‌تر بروز می‌کنند. برای جلوگیری از تشدید بیماری، عموما (طبق توصیه متخصص) بهتر است روزه‌داری انجام نشود.
روزه‌داری در مبتلایان به صرع
افراد مبتلا به صرع که باید قرص‌های ضد تشنج استفاده کنند، نمی‌توانند روزه بگیرند، زیرا ممکن است در طول روز دچار کاهش کلسیم و یا قند خون شده و تشنج کنند.
روزه‌داری برای مبتلایان به کم‌خونی
در کسانی که سطح شاخص‌های خونی در مرز پایین محدوده طبیعی می‌باشد، کاهش دریافت مواد مغذی در ماه رمضان ممکن است میزان این شاخص‌ها را باز هم کاهش دهد. چنانچه شدت کم‌خونی در افراد بالا باشد به گونه‌ای که نیازمند دریافت مکمل آهن در چند نوبت روزانه باشند، روزه‌داری قابل توصیه نخواهد بود.
کسانی که مبتلا به کم‌خونی خفیف تا متوسط هستند باید به کیفیت غذای مصرفی خود در این ماه مبارک توجه بیشتری نمایند و مصرف مواد غذایی غنی از آهن و پروتئین‌ها به ویژه پروتئین‌های از نوع هم (اولویت گوشت قرمز به پروتئین گیاهی) را افزایش دهند.
همچنین مصرف میوه‌های خشک به خصوص زردآلو و تمشک و مصرف آجیل خام (مانند پسته و بادام) برای آنها مفید است. این افراد باید از مصرف چای تا 2 ساعت بعد از غذا به ویژه پس از مصرف مواد غذایی غنی از آهن پرهیز کنند.
برای خواندن بخش اول- خط قرمزهای تغذیه در روزه‌داری- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش دوم- خط قرمزهای تغذیه در روزه‌داری- اینجا کلیک کنید.