ما جان به فنا دادیم تا زنده شما باشید
بر خاک مزار ما دایم به دعا باشید
چون شمع وجود ما قربان شما گردید
روشن گر شمع ما شاید که شما باشید.
آشنایی با اندیشه و هویت بزرگ مردان متعهد و دانشمند و غوطه ور شدن در دریای بیکران معرفت آنان کار بسیار دشواری است. دست یازیدن به برگی از درخت تنومند علمی شان هم میسور هر تازه به دوران رسیده ای نمی تواند باشد. از آغاز آفرینش تاکنون انسان هایی بر پهنه زمین قدم نهادند که وجودشان باعث حیات و تکامل روند بشریت بوده است. برخی از این انسان های بزرگ با داشتن ایمانی راسخ و هدفی والا کوشیدند، مصداق بارز «انی جاعل فی الارض خلیفه» باشند. جانشینی خدا در زمین نعمتی است الهی بر انسان های برگزیده و شایسته. زمانی که بسیاری از ملت های جهان در هاله ای از نادانی و عقب ماندگی به سر می بردند، در جهان اسلام کانون های علمی و دانشمندان بزرگی با علوم و معارف خود نور و درخشش و شکوه اسلام را به سایر مناطق جهان می گستراندند.
بی تردید علامه شهید سید اسماعیل بلخی این عالم آگاه و دانا یکی از پیشگامان نهضت علمی و انقلابی در افغانستان و جهان اسلام بوده که با فریاد پر جوش و خروش خویش تحول چشمگیری را در رویارویی با استبداد حاکم بر افغانستان به وجود بیاورد. چه بلخی شهید عمر پربرکت خویش را در مسیر گسترش آگاهی ملت های محروم، و در راه تحقق عدالت اجتماعی و تأمین حقوق انسان های دربند سپری کرد. او یکی از بنیانگذاران نهضت نوین اسلامی و از چهره های شناخته شده ملت افغانستان که به خاطر اهداف بلند و متعالی مرزهای قومی و مذهبی را در نوردید، و همواره برای تحقق عدالت اجتماعی، توسعه کشور بدون در نظر گرفتن هرگونه گرایشی به جهاد برخاست. آثار و اندیشه های بجای مانده از این شهید گرانمایه نشان می دهد که او تا چه اندازه برای تأمین استقلال واقعی، فقر زدایی، وحدت ملی و مجهز نمودن ملت ها به سلاح علم و دانش تلاش کرد و سخن بر زبان آورد.
و اما بلخ زادگاه شهید علامه بلخی. این شهر همانند سایر شهرهای خراسان کهن، مهد فرهنگ و گهواره علم و دانش بوده و در قرون متمادی تاریخ همواره پرورشگاه علما، عرفا، حکما و فضلا بوده است.
افتخار این سرزمین تاریخی همین بس که مردی به حضور علی بن ابیطالب (ع) در کوفه آمد و امام نام زادگاه او را جویا شدند. آن مرد گفت از خراسان آمده ام. امام دوباره پرسیدند از کدامین شهر خراسان؟ جواب آمد از بلخ. سپس حضرت علی (ع) لبخندی زدند و فرمودند: «خدا کند بلخ همیشه خوش و خرم باشد. آن شهر آکنده به علم و دانش است. آنگونه که انار به دانه های خود آکنده است».
موقعیت مخصوص و نفوذ عمیق فرهنگی این شهر موجب شده که این منطقه همواره نقش تعیین کننده در تحولات سیاسی و اجتماعی افغانستان داشته باشد. بلخ در عین حال در شکست متجاوزان بزرگ تاریخ که هر وقت هوای حمله و تهاجم به خراسان به سرشان زده نقش بسزایی داشته است. متجاوزانی که از هر گونه ظلم و تعدی به ساکنان بلخ دریغ نکرده اند.
وجود شخصیت های بزرگ فکری، علمی، فرهنگی و سیاسی بیانگر غنای فرهنگی یک ملت یا یک سرزمین است. ملت های متمدن و شایسته که همواره از فرزانگان و مفاخر خویش تجلیل و تقدیر به عمل می آورند و یاد و خاطرات تلخ و شیرین آن ها را گرامی می دارند، در حقیقت از فرهنگ و تمدن اسلامی خود تجلیل به عمل می آورند. دین خود را نسبت آن ها ادا می کنند. چرا که آن ها جانشان را در راه پاسداری از ارزش های متعالی اسلامی و انسانی فدا کرده اند.
منبع: شاهد یاران شماره 64