اجتهاد

تالیف: محمد جمال باروت و احمد ریسونی دمشق / بیروت، دارالفکر و دارالفکر المعاصر، چاپ اول، 208ص، عربی، شمیز،

«روش»، همواره در گشودن افق های نو و ناگشوده از کارآیی بالا یی برخوردار بوده و در درازای تاریخ به گونه ای ناگفته نقشی بنیادین بازی کرده است

هر مکتب معرفتی و سامانه ی علمی نیاز به پویایی و تحرک دارد؛ در گستره ی تاریخ ، اندیشه هایی که نتوانسته اند همزمان با پیشرفت زمان، حرکت کنند، از پاسخگویی به پرسش های روز درمانده اند و کم کم رو به فراموشی و خاموشی رفته اند

این نوشتار، آسیب های اجتهاد را - که پدیده ای معرفتی در حوزه های دین شناسی است -؛ بررسی کرده و به آفت های آن پرداخته است با هم خلاصه ای از آن را می خوانیم.

زمان و مکان نقشی تعیین کننده و مهم در زندگی آدمی بازی می کنند، زندگی بدون این دو مفهوم لحظه ای حتی معنا ندارد

کار تاریخی در هر علم به کاوش در بسترها، زمینه ها و علل پیدایش مسایل علم و چگونگی رشد آن، اندیشمندان و آثار و تاثیر اندیشه هایشان در پیشرفت علم را در برمی گیرد و مسلماً علم اصول نیز از این قاعده مستثنا نشده است؛ به ویژه وقتی علم اصول پایه اجتهاد و استنباط در حوزه های علمیه به شمار می آید بررسی و نقد آن در مقیاس یافته های تاریخی امر ضروری می نماید

خردورزی، مظهر و نماد انسانیت به حساب می آید. انسان با اندیشه ورزی و ژرفکاوی در رویدادهای پیرامون، توان دست یابی به افق های ناگشوده را پیدا می کند و می تواند با چراغ عقل به ساحت هایی دست یابد که دیگران از دست یابی به آن عاجز مانده اند

نویسنده در این مقاله به شاخصهای معرفت شناسی و پاسخ جایگزین می پردازد. وی با تأکید بر روش اجتهاد، بر این باور است که نوشته های اندیشه وارن مسلمان، از سید جمال تا شهید صدر، با دوره های پیشینیان بسیار فرق دارد. در این روش، مسائل امت اسلامی، به ویژه رابطه فرد و جامعه، بررسی می شود، که تا پیش از آن، کمتر بدان می پرداختند.

فقه سیاسی شیعه تا پیش از مشروطیت، بنابه دلایلی از جمله مسائل سیاسی، مانند فقه سیاسی اهل سنت مبسوط و گسترده نشده بود; اما پس از مشروطیت شاهد توسعه یافتگی هایی در فقه سیاسی شیعه هستیم; به این معنا که فقه سیاسی شیعه در این دوره نسبت به بسیاری از مقولات سیاسی واکنش نشان داده و به تعریف، تقیید، هضم یا دفع آنها پرداخته است