عقل

218-نتیجه تدبر و تفکر و تعقل در آیات چیزی جز تفسیر عقلی و اجتهادی نخواهد بود. 219-”أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا” (محمد/24)

چکیده:   ما در این نوشتار “بررسی نقش عقل در فهم و تفسیر قرآن” عقل را در لغت و اصطلاح و جایگاه آنرا در کتاب و سنت و نیز قلمرو و رابطه آن با قرآن مورد بررسی قرار داده، کاربردهایی مختلف آن را در تفسیر بیان کردیم و نکات مبهم و یا مطرح نشده را مطرح نمودیم

2. جایگاه عقل در روایات:   در روایات به عقل بهای بیشتری داده شده است به طوری که علماء بزرگ ما بابهای جداگانه‌ای برای جمع‌آوری احادیث عقل اختصاص داده‌اند چون این عقل است که به وسیله آن شناخت رب میسر است و همچنین این عقل است که انسانها را از جمادات و حیوانات جدا می کند و

3.استنباط گزاره‌های نظری از قرآن:   در معنای تفسیر گفته شد که در آن سخن از استنباط و کشف معنای پوشیده است و نیاز به تأنی و تأمل عقلی دارد

فصل ششم: دلائل موافقین و مخالفین   قبل ازاین که ادله هر دو گروه را مطرح کنیم باید بگوییم این ادله به طور مطلق و بدون تفکیک بین دو کاربرد عقل (عقل برهانی و عقل اجتهادی) بیان شده‌اند

فصل هشتم: رابطه تفسیر عقلی با تأویل   مفهوم‌شناسی تأویل:   برای اینکه رابطه تأویل و تفسیر عقلی برای ما روشن شود، لازم است ابتدا درباره مفهوم تأویل مقداری بحث کنیم و سپس به بیان رابطه میان تأویل و تفسیر عقلی می‌پردازیم

پی‌نوشت‌ها:   1-ازمحققان مرکز جهانی علوم اسلامی قم 2-مقصود از “روش” در اینجا استفاده از ابزار یا منبع خاص در تفسیر آیات قرآن است که معانی و مقصود آیه را روشن ساخته و نتایج مشخصی را به دست می دهد

پاسخ: باید توجه داشت که اسلام و مسلمین قرن‌ها در علوم و فنون، صنعت و فلسفه، هنر و اخلاق، سلاح سازی، دارو و درمان، ریاضیات، طبیعیات و شیمی، هیات، طب و نظامات عالی اجتماعی، بر جهانیان برتری داشتند و دیگران از خرمن فیض آن‌ها توشه می‌گرفتند

بخش عمده‌ای از امامت 34ساله امام صادق(ع) در دورانی همزمان با فرود امویان و فراز انقلاب گونه عباسیان بوده است؛ بنابراین فرصت بسیار مناسبی برای امام فراهم بوده تا به نشر معارفی که به‌واسطه پدرانش از رسول خدا دریافت کرده بود، بپردازد و چنین نیز شد و گنجینه‌ای بسیار گرانبها از معارف اسلامی فراهم آمد

ارزیابی دستاوردهای نظری و نیز آسیب شناسی نهضت فکری معتزله، به عنوان نخستین گروهی که پرچم عقلانیت را در فرهنگ اسلامی برافراشتند، به منظور بازسازی و تعمیق اندیشه دینی معاصر، از بایسته های پژوهش در حوزه «الاهیات» و «فلسفه دین» شمرده می شود