معلول

موضوع: بررسی اصالت وجود از نظر حکمای اشراق و مشاء

یکی از مباحث مهم عقلی، تقسیم مفاهیم کلی به سه قسم مفاهیم ماهوی، منطقی و فلسفی است. این تقسیم بندی از اهمیت زیادی در مباحث فلسفی و معرفت شناسی برخوردار است. از این رو، نوشتار حاضر درصدد بیان ویژگی های هر یک از این سه مفهوم نزد فلاسفه مسلمان است. ولی پیش از ذکر آن ویژگی ها، باید گفت: مفاهیم تصوری انسان به دو قسم تقسیم می شوند: جزئی و کلی.(1)

در شماره های پیش، مباحثی در زمینه اخلاق در قرآن، درتفسیر آیاتی از سوره شمس، از سلسله سخنرانی های استاد مصباح به ساحت اهل معرفت ارائه گردید. اینک ادامه این سلسله مباحث را پی می گیریم.

قانون علیت و معلولیت(قطعیت معلول، هنگام حضور علت) و این که با فرض وجود علت، وجود معلول قطعی می شود از مسایل قطعی فلسفی است ولی در فیزیک «کوانتم» این مسأله ابطال شده و به اثبات رسیده است که آگاهی از علت هرگز، وجود معلول رابه صورت قطعی به دنبال ندارد.

درمقاله پیشین یادآور شدیم: قرآن درباره آغاز آفرینش با رهنمودی کلی فرمان به جستاری همه سویه داده و زمین پژوهان در بررسی ها به رازهای بزرگ چون عمر زمین، پیدایش آب وحیات دست یافتند، و دانشمندان همچنان بر این باورند که آفرینش از مجردات آغاز گشته و بیست نام از نخستین آفریده ها به میان آمد که آخرین آنها «عقل » (اول ما خلق الله العقل) بود، و اینک دنباله ...

گفته شد غزالی در میان انتقاداتش به حکما، در سه مساله، آنان را تکفیر کرد:

بطلان تسلسل علل و معلولها تا بی نهایت، از جمله مباحث مهم فلسفی وکلامی بوده، و بسیاری از مسایل مهم فلسفه مانند: مساله «اثبات واجب الوجود بالذات » و