بر اساس گزارش سالانه سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) هر سال وضعیت امنیت غذایی در جهان بحرانیتر و بر فقر افزوده میشود به طوری که پیشبینی شده تعداد افراد فقیر در کل جهان بدون وجود تغییرات آبوهوایی تا سال 2030، بین 35 تا 122 میلیون نفر افزایش خواهد یافت.
به گزارش به نقل از شهروند ،از سوی دیگر شهرنشینی، جنگلزدایی و از همه مهمتر تغییرات آبوهوا موجب تجزیه خاک شده و تولید محصولات کشاورزی در جهان را با چالش مواجه کرده است. این چالش در بخشهایی از آفریقا و خاورمیانه نمود بیشتری دارد.
مطالعات نشان میدهد تا سال 2050 کشورهای جنوب صحرای آفریقا، جنوب آسیا، خاورمیانه و شمال آفریقا با بزرگترین چالشها در امنیت غذایی روبهرو خواهند بود مگر اینکه جهان رویه خود را تغییر دهد و به فکر بهبود شرایط زمین باشد.
سازمان ملل هشدار داده است اگر اصلاحی در روند تجزیه خاک صورت نگیرد، زمین با بحران کمبود خاک و در نتیجه کمبود مواد غذایی و تهدید امنیت غذایی روبهرو خواهد شد.
متأسفانه مطابق آمار سازمان غذا و خواربار ملل متحد، 30 تا 35 درصد محصولات کشاورزی ایران در مرحله برداشت تا توزیع، ضایع و فاسد میشود. این دورریز، جدا از اینکه یک بحران بزرگ اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی است، به معنای این است که در کشور ما سالانه 15 میلیارد دلار سرمایه و غذای 15 میلیون نفر دور ریخته میشود. فاجعهبارتر آنکه برای تولید این مقدار محصول ضایعاتی حداقل 10 میلیارد متر مکعب آب مصرف میشود. نتیجه این شرایط، نامساعد شدن وضع امنیت غذایی در برخی استانهای کشور است.
همه اینها جدای از خشکسالی سالهای اخیر است که کشاورزی را در بسیاری از استانها با مشکل جدی مواجه کرده. طبق آخرین بررسیها در کشور، وضع امنیت غذایی در قم، اصفهان، سمنان، تهران و یزد بسیار امن، آذربایجانشرقی، قزوین و مازندران امن، زنجان، آذربایجانغربی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، مرکزی، همدان، گلستان و گیلان نسبتا امن گزارش شده است.
اردبیل، چهارمحال و بختیاری، فارس، کرمانشاه، کردستان و لرستان به عنوان استانهای نسبتا ناامن غذایی معرفی شدهاند. همچنین خوزستان، کرمان، ایلام و کهگیلویه و بویراحمد ناامن و هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی به عنوان استانهای بسیار ناامن غذایی مشخص شدهاند. در میان استانهای بسیار ناامن، سیستان و بلوچستان با اختلاف، رتبه اول را دارد و سپس هرمزگان، بوشهر و خراسان جنوبی رتبههای دوم تا چهارم را به خود اختصاص دادهاند. در خشکسالیهای 2 دهه اخیر به امنیت غذایی در سیستان و بلوچستان صدمههای جدی وارد شده است.
این خشکسالی مردم روستاها را در شهرهای زابل، زاهدان و چابهار به حاشیههای شهرها کشانده و به دنبال آن شاخصهای مربوط به امنیت غذایی با چالش جدی مواجه شده است به طوری که 75 درصد مردم سیستان و بلوچستان با فقر غذایی روبهرو هستند. مردم روستاهای این 4 استان آب سالم برای خوردن ندارند، نان سالم ندارند و از نظر معیشت در شرایط نامطلوبی هستند. مثلا در شهر زاهدان که مرکز استان هم است حدود 350 هزار نفر آب سالم لولهکشی ندارند و به خیلی از نقاط شهر هم با تانکر آبرسانی میشود.
امنیت غذایی به معنای آن است که غذای کافی، در دسترس و پایدار در اختیار همه افراد جامعه باشد، زیرا سوءتغذیه زمینهساز بسیاری از ناهنجاریهای اجتماعی است و بدون تغذیه کافی و سالم نمیتوان جامعه سالمی هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی متصور شد. از سوی دیگر دسترسی به غذای ایمن و سالم یکی از اصلیترین حقوق شهروندی است.
بنابراین حمایت از کشاورزان و توسعه صنایع تبدیلی در حوزه کشاورزی باید یکی از اولویتهای دولت برای ایجاد اشتغال و کاهش ضایعات محصولات غذایی و مقابله با بحران آب باشد. همچنین تولید و توزیع غذا از دیگر اولویتهایی است که باید مورد توجه قرار گیرد.