شکل‌گیری جامعه و ایفای نقش‌های متفاوت در آن توسط اشخاص مختلف موجب گردیده جهت تأمین معاش و زندگی متعارف تک‌تک افراد دغدغه اشتغال و درآمد داشته باشند. افراد با آسیب بینایی اعم از نابینا یا کم‌بینا نیز نه‌تنها از جهت عضویت در جامعه، بلکه به سبب تفاوت‌های جسمانی‌شان، نگرش اکثریت به این اقلیت، اثبات برابری و همزیستی، همه و همه ناگزیر و ملزم به ایفای نقشی مفید و کسب درآمد مستقل هستند.
در این مطلب تلاش می‌شود اختصاراً به معرفی زمینه‌های شغلی مشاهده‌شده و چه‌بسا موفق در خصوص افراد روشندل پرداخته شود؛ امید که در نظر افتد.
*مشاغل فکری
مراد از مشاغل فکری مجموعه شغل‌هایی هست که مرکزیت عمل در آن‌ها قوه تفکر و ذهن فرد شاغل است ازجمله مشاغل فکری که می‌توان به افراد نابینا یا کم‌بینا سپرد؛ این‌ها می‌باشند:
* تایپ و نوشتن -رایانه‌ای- فایل‌های صوتی یا تبدیل فایل‌های صوتی به متن
در این کار، می‌توانید از قوای شنوایی، تمرکز، سرعت عمل در تایپ و انگشتان (لامسه) کارمند نابینا یا کم‌بینای خود بهترین بهره را ببرید و از افراد نابینا در تبدیل و نگارش فایل‌های صوتی استفاده کرد مانند:
-سخنرانی‌ها و جلسات ادارات مختلف در واحد روابط عمومی
- گزارش‌ها، مصاحبه‌ها در خبرگزاری‌ها و امثالهم
-مصاحبه‌ها و گزارش‌های میدانی در طرح‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی
- حتی به زبان‌های مختلف در آموزشگاه‌ها، پژوهشگاه‌های علمی و فرهنگی
- مربوط به زیرنویس فارسی و حتی زبان‌های دیگر در نگارش زیرنویس انواع فیلم‌ها
- منابع پرحجم که امکان تایپ یا نگارش آن توسط پدیدآور یا نویسنده مقدور نمی‌باشد در مواردی چون کتاب‌های علمی و غیرعلمی حجیم
- نگارش مطالب گفته‌شده توسط افرادی که به دلایلی چون کمبود وقت، فقدان قوه نگارش، فقدان اعضای نگارنده دست یا محدودیت درحرکت دست که خود قادر به نگارش نیستند
* ترجمه
ترجمه از زبانی به زبان دیگر نیاز به تمرکز، حضور ذهن، دقت، تسلط به زبان و فرهنگ مبدأ و مقصد دارد که افراد نابینا و کم‌بینا توانسته‌اند به‌خوبی از عهده آن برآیند.
کافی است متن فارسی خود را جهت ترجمه به زبانی دیگر مانند انگلیسی یا فرانسه به یک مترجم نابینا یا کم‌بینا بسپارید یا برعکس متن عربی یا آلمانی خود را جهت ترجمه به فارسی تحویل مترجم مذکور قرار دهید یعنی می‌توان مترجمان نابینا و کم‌بینا را درموارد زیر به‌کار گرفت.
در سفارتخانه‌ها، دفاتر امور خارجه،
در بخش مترجمان دادگستری‌ها و قوه قضائیه
در واحدهای بین‌الملل مراکز شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی، عمومی و خصوصی
در واحدهای پژوهشی
در فرودگاه‌ها، آژانس‌های مسافرتی، هتل‌های بین‌المللی، سازمان‌ها و مراکز حوزه گردشگری و میراث فرهنگی همچنین آستان قدس رضوی
به‌طور پاره‌وقت، موقت، حتی از راه دور و به‌وسیله فن‌آوری شبکه -net- در مواقعی که میزبان یک میهمان خارجی هستید یا ملزم به ترجمه یک خبر یا مقاله یا دعوت‌نامه یا فراخوان بین‌المللی می‌باشید.
* بازاریابی از راه دور
حتماً برای شما پیش‌آمده است که انواع تبلیغات مکتوب را در ایمیل یا صندوق پیام‌های تلفن همراه خود ببینید یا اینکه شخصی با شماره منزل یا محل کار یا تلفن همراهتان تماس بگیرد که به تشویق شما یا مشاوره شما در خصوص تهیه یک محصول بپردازد؛ افراد نابینا یا کم‌بینای دارای مهارت‌های ارتباطی مؤثر که برای این امر تربیت‌شده‌اند به‌خوبی می‌توانند در زمینه‌های مرتبط زیر به کار گرفته و وظیفه خود را به بهترین نحو ایفا نقش کنند که می‌توان شاهد به‌کارگیری فرد نابینا در بخش‌های زیر باشیم:
-در انواع بازار‌یابی‌های تلفنی از قبیل فروش محصولات مخابراتی، بهداشتی، لوازم‌خانگی، تجهیزات ورزشی و امثالهم
-به‌کارگیری افراد نابینا در انواع بازاریابی مجازی از قبیل ارسال ایمیل‌های تبلیغی یا پیامک‌های انبوه از طریق سامانه‌های مختلف و همچنین تبلیغات از طریق شبکه‌های اجتماعی مرسوم
-به‌کارگیری افراد نابینا متخصص و آموزش داده‌شده در بخش پشتیبانی آنلاین یا تلفنی محصولات فرهنگی و تولیدی عرضه‌شده
انتشارات
شاید تاکنون از نزدیک در یک انتشارات یا مرکز نشر حاضر نشده باشید و اگر ازجمله شاغلین حوزه نشر هستید، برایتان پیش نیامده است که یک فرد نابینا را در حال تایپ استاندارد سریع یا در حال ویرایش فنی یا ادبی یک متن ملاحظه کرده باشید؛ وقت آن رسیده است که حداقل برای اولین بار هم که شده ین فرصت را بسازید و از توانمندی یک فرد نابینا یا کم‌بینا در این امور بهره برده شود؛ همان‌گونه که در بخش نخست ذکر شد می‌توانید امور تایپی خود را که فرصتی برای نوشتنشان ندارید به فرد نابینای موردنظر خود بسپارید.
همچنین می‌توانید از همکار نابینای خود بخواهید ضمن نگارش متن ویرایش ادبی یا فنی آن را نیز انجام دهد؛ خلاصه‌نویسی و نگارش و ویرایش متون در قالب خاص قابل‌انتشار هم می‌تواند به متخصصین نابینا یا کم‌بینا که دارای تخصص حوزه‌های ادبی می‌باشند سپرده شود
همکاری در نشریات
به‌راستی جای قلم نابینایان و کم‌بینایان متعهد و متخصص در نشریات خالی است شاید اصلاً حس نکنیم که نیازی باشد یک فرد با آسیب بینایی برای عموم مردم قلم بزند.
ولی این فقدان حقیقت نمی‌تواند رضایت‌بخش باشد.چراکه نه‌تنها یک عرصه فعالیت از افراد خاص گرفته‌شده است بلکه عموم جامعه هم از توانمندی‌های این قشر محروم مانده‌اند برای مثال حوزه‌هایی را که افراد موردنظر می‌توانند در آن به خدمت اطلاع‌رسانی بپردازند می‌آوریم.
-تهیه و فراهم‌سازی انواع گزارش‌های مکتوب البته به همراه یک عکاس حرفه‌ای
-نگارش یادداشت‌ها و مقالات تحلیلی در حوزه‌های مورد تخصص خود.
-به‌کارگیری فرد نابینا یا کم‌بینا متخصص و متعهد در بخش نظارت بر مطالب نشریه.
سپردن انواع تحقیقات و پژوهش‌های مورد تخصص به این گروه.
تهیه گزارش‌های خاص افراد نابینا و کم‌بینا توسط خود این افراد در انواع نشریات عمومی از قبیل مجلات و روزنامه و خبرگزاری‌های آنلاین برای آشنایی جامعه با فعالیت‌های این قشر
تهیه و ترجمه اخبار به‌روز در زمینه‌های مختلف در عرصه‌های ملی، بین‌المللی و منطقه‌ای
مشاوره
نظرات مشورتی افراد متخصص نابینا و کم‌بینا می‌تواند بسیار ارزشمند باشد علی‌الخصوص در زمینه‌های مرتبط به خود این افراد یا در زمینه‌های روانشناسی، حقوقی یا فرهنگی.
-به‌کارگیری متخصصین نابینا و کم‌بینا در بخش مشاوره تلفنی برخی سازمان‌ها مانند اورژانس اجتماعی یا صدای مشاور بهزیستی و مانند این‌ها
-به‌کارگیری متخصصین و علاقه‌مندان نابینا یا کم‌بینا در خطوط هوشمند مخابراتی جهت خدمات تلفنی مانند برنامه کو دکان‌ها -قصه‌گویی تلفنی مشاوره تلفنی به والدین- مشاوره تحصیلی به دانش آموزان و مشاوره حقوقی تلفنی
-استفاده از نظرات مشورتی نابینایان متخصص در تصمیم‌سازی‌های مرتبط با حوزه‌های ایشان حتی شده از راه دور به‌وسیله ایمیل یا اجلاس‌های مجازی
بهره‌گیری از نابینایان متخصص در حوزه‌های فرهنگی و حقوقی در واحدهای مذکور ادارات و سازمان‌های دولتی، خصوصی و عمومی
موسیقی:
بهره‌مندی از قوه سامعه و لامسه بسیار قوی در افراد به‌هیچ‌وجه قابل‌انکار نیست، لذا به نظر می‌آید می‌توان از این حواس برتر این افراد بیشترین بهره را برد چند مورد آورده می‌شود:
-به‌کارگیری نابینایان متخصص در زمینه هنرهای آوایی در رسانه سمعی -رادیو- که ازقضا در میان این قشر بسیار محبوبیت دارد در بخش‌های ویرایش فایل‌های صوتی، تنظیم برنامه‌های مختلف، تهیه برنامه، اجرای خبر و...
تا آنجا که اگر می‌توانستم هشتاد درصد رادیو را به افراد نابینای علاقه‌مند و متخصص که دارای تعهد هستند می‌سپردم
-به‌کارگیری نابینایان و کم‌بینایان متخصص در بخش موسیقی سیما جهت ساخت موسیقی و نظارت برساخته‌ها چراکه دقت و تحلیل سمعی این افراد به‌خصوص در عرصه‌ای که جای بررسی در میان باشد بدون اغراق، شجاعانه و برجسته خواهد بود
-بهره‌گیری از نابینایان متخصص و متعهد در بخش موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جهت تولید، نظارت بر تولیدات و ارائه نظرات تخصصی مشورتی
-اگر خواستید یک گروه قوی موسیقی داشته باشید حتماً نوازندگی تعدادی از سازها را به افراد نابینای توانمند بسپارید چراکه هماهنگی، دقت، خودکنترلی و توانایی این افراد، به شما در بهترین بودن یاری خواهد رساند.
بخش دو- مشاغل یدی
در بخش نخست مشاغلی را موردبررسی قراردادیم که تحت عنوان خدمات دسته‌بندی می‌شوند و در اینجا از مشاغلی خواهیم نوشت که عموماً از دسته تولید یا توزیع هستند و بیش از آنکه به توانمندی‌های تحلیلی ذهنی نیاز داشته باشند به توانمندی یدی و خلاقیت این دست وابسته هستند.
مانند تولید صنایع‌دستی یا عرصه توزیع.
* صنایع‌دستی
کمتر کسی را پیدا می‌کنید که تاکنون هنر دستان یک هنرمند نابینا در زمینه صنایع‌دستی را ندیده باشد در همین راستا می‌توان از این افراد توانمند و هنرمند در زمینه‌های ذیل بهره برد:
-تهیه مصنوعات چرمی مانند کیف
-قالی‌بافی و گلیم‌بافی
-تولید پوشاک مانند انواع لباس‌های بافتنی
-تولید زیورآلات
-تولید کالاهای زینتی مانند مکرومه‌بافی‌های و مروارید بافی‌ها
-گلدوزی بر روی لباس و تهیه انواع رومیزی‌ها
-حصیر‌بافی
-نمدبافی
و...
*بهره‌گیری از افراد توانمند نابینا یا کم‌بینا در این حوزه‌ها می‌تواند به‌طور رسمی و حامیانه صورت گیرد که در این صورت موجب توانمندسازی افراد بیشتری خواهد شد.
* عرصه بسته‌بندی:
به‌کارگیری افراد نابینا یا کم‌بینا در زمینه بسته‌بندی انواع کالاها و محصولات خشک از قبیل:
-بسته‌بندی پوشاک
-بسته‌بندی تجهیزات الکترونیک
-بسته‌بندی اسباب‌بازی
-بسته‌بندی سیسمونی کودک و مانند آن
-بسته‌بندی لوازم‌التحریر
-بسته‌بندی وسایل تزیینی مانند تهیه بسته‌های هدیه و امثالهم
-بسته‌بندی انواع لوازم و وسایل منزل
-بسته‌بندی حبوبات و خشکبار -شاید تصور شود بسته‌بندی این محصولات و سایر خوراکی‌ها نیاز به‌اندازه گیری دقیقی دارد و ممکن است فرد نابینا از پس آن برنیاید! در پاسخ باید گفت: نه‌تنها بر اساس لامسه دقیق سنجش افراد نابینا شاخص و موردنظر است، بلکه وسایل کمکی مانند اندازه‌گیرهای گویای باقیمت مناسب در بازار وجود دارد که فرد نابینا می‌تواند از آن‌ها که دقیق‌تر هستند استفاده کند.
خوداشتغالی افراد نابینا یا کم‌بینا
در بخش پایانی چند مورد از مشاغلی که افراد نابینا به‌عنوان خود اشتغال در آن‌ها محسوب می‌شود می‌آوریم:
* تدریس خصوصی به همنوعان نابینا یا کم‌بینای خود در زمینه‌های مختلف که تقریباً اکثریت آن‌ها ذکر گردیده است.
*تدریس خصوصی به افراد عادی -بینا و غیر نابینا- در زمینه‌ی زبان‌های خارجه، موسیقی، هنرهای دستی و مانند این‌ها
* ماساژ و انواع آن
* وکالت و مشاوره حقوقی
