مسجد نصیرالملک شیراز ؛ میعادگاه نور و رنگ

می خواهیم این بار از مسجدی برایتان بگوییم که شاهکاری بی بدیل است و هر جهانگرد یا #گردشگری آرزوی بازدید از آن را دارد.

مسجدی که نور و رنگ در آنجا وعده دارند و در لحظه دیدار به شوق آمده و می رقصند، تا جلوه ای تماشایی را خلق کنند و میهمان خانه خدا را در آرامشی بی مثال و زیبا غرق کنند.

همراه با کارناوال راهی شهر #شیراز می شویم، به محله گود عربان می رویم و مسجدی فوق العاده با کاشیکاری ها و مقرنس کاری های عالی و زیبا به نام مسجد نصیر الملک را از نزدیک ببینیم.

در این #سفر با معماری و زیبایی های مسجد نصیر الملک شیراز معروف به مسجد صورتی آشنا خواهیم شد.

کارناوالی شویم در این سفر لذت بخش…

بازی رنگ و نور 

توصیفاتی بی نظیر راجع به مسجد نصیرالملک شنیده ام، رنگ، نور، معماری و…

از آن جهت که شیفته بازی نور و رنگ و انعکاسم، بازدید از این مسجد باید بهترین انتخاب باشد. پس همراه دوستان راهی شیراز شهر فرهنگ و هنر می شویم تا از نزدیک با دنیای رنگ ها روبه رو شویم.

با پرس و جو از اهالی شیرین سخن شیراز به محله گودعربان می رسیم و به مقصد نزدیک و نزدیک تر…

در خیابان لطفعلی خان زند، درب چوبی را در میان کاشیکاری از گل سرخ، گل زنبق شیراز و مقرنس های بسیار زیبایی می بینیم که نوید ورود به مسجد را می دهد. باید بلیطی را تهیه کرد و برای تماشای پنجره های رنگین و کاشیکاری ها و مقرنس ها و ستون ها و… وارد هشتی مسجد و سپس وارد حیاط چهارگوش مسجد شد.

حوضی مستطیل شکل که دور تا دور آن را گلدان هایی با گل های قرمز رنگ شمعدانی چیده اند را میبینیم که انعکاس کاشیکاری های هفت رنگ دور حیاط، جلوه ای متفاوت به آن بخشیده…

قدم که داخل حیاط می گذاری آرامشی عجیب تمام وجودت را می گیرد و دلت می خواهد به شبستان بروی و با خدای خود خلوت کنی.

اما هنوز خبری از رنگ و نور نیست، دلم می خواهد هر چه زودتر تلالو رنگ را برروی ستون ها و دیوارها و زمین مسجد ببینم، باشوقی سرشار وارد شبستان غربی مسجد شده و دنیایی فوق العاده تماشایی در مقابل دیدگانمان ظاهر می شود. به هر کجا که می نگری رنگ است و نور و عشق …

این همه زیبایی حاصل عشق معمار و مردمان هم عصر مسجد است که  تمام وجود و توانایی خود را  برای ساخت خانه ی امن خدا به کار گرفته اند و بی شک صاحب خانه به تلاش و عشقشان رنگی بی تکرار بخشیده، که چنین بی بدیل نامش می درخشد.

به تماشای ویدئویی از داخل مسجد نصیرالملک بنشینیم…

تاریخچه مسجد نصیر الملک شیراز

یکی از زیباترین مساجد #ایران از لحاظ کاشیکاری و مقرنس، #مسجد نصیرالملک است که باید از طاق نمای بزرگ و زیبای ورودی گذر کرد و قدم به داخل آن نهاد.

یکی از بزرگان سلسله #قاجار به نام میرزا حسین علی معروف به نصیرالملک دستور ساخت مسجدی را داد که 12 سال ( 1255-1267 خورشیدی ) ساختش به طول انجامید.

ساخت آن را به یکی از معماران چیره دست این عصر ، محمد حسن معمار ، سپردند و وی در زمینی به مساحت 2890 متر بنای 2216 مترمربعی مسجد را بنا نهاد. شیشه های رنگی، طاق های بلند و کاشیکاری های فوق العاده آن را باید دید تا زیبایی بی مثال این مسجد را درک کرد.

ورود به مسجد نصیرالملک

درب اصلی ورودی مسجد در سمت شمال قرار دارد و دولنگه بزرگ چوبی در میان طاق نمایی بزرگ است که بر فراز آن کتیبه ای با شعری از شوریده شیرازی و وصف سازنده و تاریخ ساخت مسجد به خط نستعلیق برروی سنگی مرمری، وجود دارد. به غیر ازین درب، دو درب دیگر دارد که  مسجد را به کوچه جنوبی و مسجد و امامزاده جنب آن مرتبط می سازد.

شبستان مسجد نصیرالملک

مسجد صورتی یا نصیر الملک صحن وسیعی در سمت شمال دارد که در آن دو شبستان شرقی و غربی وجود دارد.

شبستان غربی ؛ شبستان تابستانه

شبستان غربی با 7 درگاه از صحن به درون راه پیدا می کند. درگاهی چوبی با شیشه های رنگین و زیبا که تلالو نور از آن بسیار تماشایی است.

این شبستان با پوششی آجری بسیار زیباست و برروی تزئینات آن بیشتر از شبستان شرقی کار شده؛ دو ردیف شش تایی ستون سنگی با طرح مارپیچ، وزن طاق این شبستان را تحمل می کنند. در میان این دو ردیف هفت طاق چشمه ای کار شده و محرابی زیبا را در انتهای این ستون ها خواهید دید.

در اکثر مساجد برای ساخت اجزای آن از اعداد مقدس استفاده می شود، در این شبستان نیز 12 ستون به نیت 12 امام، ساخته شده است.   

مسجد وکیل شیراز الگوی سنگ تراشی و تزیین شبستان غربی بوده، که از فرم ستون ها به راحتی این الگو را می توان تشخیص داد.

کاشی های فیروزه ای کف، نقش گل و بوته و آیات قرآنی سقف و ستون های سنگی، نمای داخلی این شبستان را بسیار دل انگیز و متفاوت کرده است. در ساعات اولیه صبح به خصوص در فصل پاییز و زمستان تابش آفتاب از پس شیشه های رنگی درهای ورودی بر کاشیکاری ها و ستون ها و کف و دیواره شبستان منظره ای فوق العاده را خلق می کنند که در هیچ تابلوی نقاشی این منظره و رنگها را پیدا نخواهی کرد. به همین علت به آن مسجد صورتی می گویند.

شبستان شرقی ؛ شبستان زمستانه 

این شبستان زیبایی شبستان غربی را ندارد. برای ورود به آن باید از ایوان جلوی آن که با 8 طاق نما از صحن جدا شده، وارد شد. ایوان 7 جرز آجری دارد که آیات قرآنی و کاشیکاری هایی با نقش گل و بوته زینت دهنده این جرزها و پیشانی طاق نماهاست. 

سقف مزین به کاشیکاری معقلی این شبستان بر فراز 7 ستون ساده قرار گرفته است. دری داخل شبستان قرار دارد که به سمت چاه آب باز می شود و به آن گاوچاه می گویند. شبستان شرقی امروز محل موزه اوقاف می باشد.

ایوان های مسجد نصیرالملک

دو ایوان غیر مشابه در شمال و جنوب مسجد قرار دارد.  ایوان شمالی با ارتفاع 8 متر، زیباتر از ایوان مقابلش می باشد. در واقع ایوان جنوبی به سبب قرینه سازی ساخته شد و کاربری ایوان شمالی را ندارد ( البته دو ایوان کاملا قرینه هم نیستند ).

ایوان شمالی یا شاه نشین 4 غرفه در دوطرف دارد و طاق معروف به مروادید در ضلع شمالی واقع شده است. ایوان جنوبی نیز دارای دو گلدسته می باشد که دری برای ورود به آن در این ضلع مسجد قرار دارد.

طاق مروارید

طاق مروارید ، طاقی بلند و زیبا در سمت شمال ( ایوان شمالی ) است که به شیوه ای هنرمندانه و زیبایی کاشیکاری شده و در سقف آن نیز هنر مقرنس کاری و کاسه سازی به بهترین وجه انجام شده؛ آیات و احادیثی بر دیواره های طاق نوشت شده که زیبایی آن را دوچندان می کند.

مدخل ورودی این طاق از دو طاق نمای کوچکی است که در سمت چپ و راست آن قرار دارد.

دو حجره در سمت چپ و راست این طاق و در طبقه دوم خواهید دید که پنجره های چوبی با شیشه های رنگی آن برروی دیوار دیدنی است.

بازسازی و مرمت مسجد

خوشبختانه مرمت و بازسازی مسجد طبق استاندارهای بین المللی صورت گرفته؛ این مکان دو دوره مرمت را سپری کرده، دوره اول تنها پوشش کف تعمیر شده، دومین دوره مربوط به سال 1370 تا 1385 می باشد.

تعمیراتی که این روزها در حال انجام شدن است، توسط موقوفه نصیرالملک است که آقای محمود قوام تولیت آن را برعهده دارد.

این مسجد در بهمن ماه 1334 ذیل شماره 369 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

امامزاده‌ سیدالحرمین در نزدیکی مسجد نصیرالملک

میهمان مسجد نصیرالملک، علاه بر بازدید از مسجد می تواند از امام زاده ای که در نزدیکی مسجد است دیدن کنند. امامزاده سیدالحرمین که شیرازی ها آن را  امامزاده زنجیری می نامند، در میان حرم مطهر شاهچراغ و حرم حضرت سیدعلاءالدین حسین (ع) واقع شده، ایشان از نوادگان امام زین‌العابدین (ع) بوده اند. 

از این جهت به او امامزاده زنجیری می گویند که نصیرالملک به این امامزاده بسیار معتقد بود و افراد خطاکار را دراین مکان به زنجیر می بست و  اگر شخص بی گناه بود زنجیر باز شده و فرد نجات پیدا می کرد. امروز زنجیر معروف بالای سردر ورودی حیاط آستان امامزاده آویزان شده است.

دسترسی به مسجد نصیرالملک ( مسجد صورتی )

آدرس: ایران. فارس. شیراز. محله گود عربان. خیابان کریم خان زند. کوچه نصیرالملک.

در این خیابان بناها و آثار تاریخی دیگری وجود دارند که به همین خاطر دسترسی به خیابان کریم خان زند بسیار راحت است و همه اهالی می توانند شما را راهنمایی کنند. 

 زمان بازدید

برای بازدید از مسجد می توان همه روزه از ساعت 8 صبح  الی 12:30 و 13بعدازظهر الی 8 شب به این مکان مراجعه کرد.

توصیه های دوستانه کارناوال

اگر هدفتان از بازدید مسجد صورتی ایران، دیدن رنگ ها و نور در شبستان است، حتما در فصل پاییز و زمستان را انتخاب کنید؛ چون در بهار و تابستان به علت شدت تابش خورشید پرده ها را می کشند تا نور آسیبی به کاشیکاری ها نرساند. 

بهترین ساعت بازدید اوایل صبح است.

کف مسجد فرش شده و تابش عبور نور از پنجره های رنگی، نقش جالبی را برفرش ها می زند.

دوربین عکاسی حتما همراه خود داشته باشید، زیرا اگر اهل عکاسی هم نباشید مناظر و معماری دیدنی این مسجد، شما را وسوسه می کند که اینجا لحظات مملو از زیبایی را ثبت کنید.

سخن کارناوال

 تا به حال از این مسجد باشکوه و زیبا بازدید کرده اید؟ تجربیات خود را با کارناوال به اشتراک بگذارید.