« شهر گمشده زد » درباره یکی از شخصیت های مهم قرن بیستم است که تا به امروز نیز مستندسازان و پژوهشگران بسیاری را ترغیب به ساخت آثار درباره خودش کرده، یعنی پرسی فاوست. فاوست یک افسر و کاشف بریتانیایی بود که در سالهای آغازین قرن بیستم برای کشف تمدن در مناطق ناشناخته ای از جنگل های آمازون عازم این منطقه شد و در چند مرتبه سفر و بازگشت به زادگاه خود، گزارش های هیجان انگیزی از رویت حیوانات و عناصر ناشناخته را بصورت مکتوب گزارش کرد. وی همچنین در این راه به شدت علاقه مند به کشف منطقه ای با حضور انسانهای متمدن بود که نام آن را « زد » گذاشته بود و معتقد بود که آنها نه تنها وحشی نیستند بلکه دارای تمدن مختص به خودشان هستند. با اینحال صحبت های فاوست در بریتانیا چندان به ثمر ننشست و او مجددا برای کشف بیشتر و اثبات صحبت هایش، در سال 1925 به آن مناطق بازگشت.
فاوست در آخرین سفر خود در سال 1925 نوشته هایی را از مشاهدات خود منتشر نمود اما به یکباره او به همراه پسرش که در این سفر همراه او بود، در این جنگل محو شدند و هرگز هم سرنوشت قطعی آنها مشخص نشد. از آن سالها تا به امروز، گمانه زنی های متفاوتی درباره سرنوشت فاوست منتشر شده است. یکی از پرتکرارترین فرضیه ها درباره فاوست این است که او توسط بومی های جنگل به دلیل ورود به قلمروشان کشته شده و یا اینکه توسط حیوانات خطرناک جنگل از پای درآمده است. حتی فرضیه ای هم وجود دارد درباره اینکه او پس از آخرین سفر به جنگل تصمیم گرفته زندگی جدیدی را با افراد قبلیه آغاز نماید که چندان طرفدار ندارد. با اینحال، معمای حل نشده فاوست کماکان ازسوژه های مورد علاقه مورخان و مستندسازان به شمار می رود. فیلم « شهر گمشده زد » نیز براساس کتابی به همین نام نوشته دیوید گرن ساخته شده استکتابی که البته در ایران ترجمه نشده و به همین جهت کمتر درباره این شخصیت در محافل عمومی صحبت شده است.
« شهر گمشده زد » را جیمز گری کارگردانی کرده که بیشتر او را با آثار درام بخاطر داریم که اغلب در محیط های بسته با حضور بازیگران مطرح ساخته شده است. آخرین فیلم او به نام « مهاجر » در سال 2013 با حضور ماریون کوتیار، جرمی رینر و خواکین فونیکس اکران شد که مورد پسند منتقدان سینما قرار گرفته بود اما تماشاگران استقبال چندانی از آن بعمل نیاوردند.
جدیدترین ساخته گری با اینکه بطور کل خارج از چارچوب رویه فیلمسازی گری است و از معدود دفعاتی است که او لوکیشنی غیر شهری را برای ساخت فیلمش انتخاب کرده، اما فضایی نزدیک به آثار گذشته او دارد و حضور عناصر هنرمندانه چربش بیشتری نسبت به روایت و جزئیاتش دارد. در واقع می توان گفت که گری در بکارگیری زیبایی شناختی های سینمایی به تسلط کامل دست یافته و قاب بندی ها و حرکات دوربین نیز در « شهر گمشده زد » در اوج قرار دارند و چشم نواز می باشند، اما تاکید بیش از حد بر این تکنیک ها باعث شده تا کیفیت سفرِ پرسی فاوست هیجان همترازی با زیبایی های طبیعی فیلم نداشته باشد.
البته فیلم در تعریف عمومی ژانر، یک اثر ماجراجویی محسوب می شود و اتفاقاً به حوادث بسیاری در طول داستان پرداخته که شاید بسیاری از علاقه مندان به فاوست و سرنوشت او، تابحال از آن اطلاعی نداشتند، اما با اینحال به نظر می رسد که فاوست و داستان اکتشافات ناشناخته اش می توانست از پرداخت بیشتری برخوردار شود نه آنکه فیلمساز حال و روزی عرفانی به اثر ببخشد و باعث شود فضای اثر همانند اغلب ساخته های درام تفکربرانگیز او در سالهای گذشته گردد. در واقع فضای جنگل های آمازون و کاشفی که ناشناخته های بسیاری را در سفرهایش به چشم دید و توانست گزارش هایی هم از آن یادداشت نماید، سوژه بکری است که گری آن را نه مشابه آنچه که ذات اثر است، بلکه شبیه آسمانخراش های نیویورک متصور شده و حال و هوای آن را در اثر جدیدش نیز دمیده است.
با اینحال همانطور که اشاره شد، نمی توان از ویژگی های فنی و زیبایی شناسی تصویری فیلم به راحتی گذشت. فیلمبرداری فوق العاده داریوش خنجی توانسته به خوبی حال و هوای ابتدایی قرن بیستم را در مخاطب ایجاد نماید. سکانس های جذاب جنگل های آمازون توانایی ایجاد احساس ترس تواٌم با کنجکاوی را در تماشاگر دارد، مخصوصاً نسبت به بومی های منطقه که تا آن زمان بطور کامل ناشناس باقی مانده بودند.
بازی چارلی هونام در نقش فاوست نیز از نکات مثبت فیلم به شمار می شود. هونام که پس از بازی در فیلم « حاشیه اقیانوس آرام » به نظر می رسید قرار است یک بازیگر پولساز باشد اما تاکنون نشده، توانسته بازی مناسبی را زیر نظر جیمز گری از خود به نمایش بگذارد و ثابت کند که می تواند بیش از این در سینما بدرخشد. رابرت پتینسون هم که در چند سال گذشته با چنگ و دندان در حال پذیرفتن نقش های متفاوت است تا ثابت کند او هم می تواند موفق و متمایز باشد، در فیلم قابل پذیرش است. در فیلم مرد عنکبوتی جدید سینما و سینا میلر هم حضور دارند که نقش های محوری را عهده دار نبوده اند.
« سرزمین گمشده زد » می توانست اثری جذاب و تماشایی از ماجراجویی های یک کاشف سرسخت باشد اما سبک و سیاق گری در روایت داستان باعث شده تا اثر گاه ضرباهنگی مناسبی بیابد و گاه به عرفان و خاطرات بزند و در آن غوطه ور شود. با اینحال فکر میکنم که تماشای « سرزمین گمشده زد » می تواند ارزش های فراوانی داشته باشد. فیلم از سویی فیلمبرداری تماشایی دارد و از سوی دیگر درباره مردی است که حداقل در ایران کمتر درباره آن گفته و شنیده شده است. تماشای جدیدترین اثر جیمز گری هم می تواند تماشای فیلم باشد و هم افزایش اطلاعات عمومی!
منتقد : میثم کریمی
به خانواده بزرگ جامعه مجازی مووی مگ بپیوندید
شهر گمشده زد : 
The Lost City of Z
کارگردان : James Gray
نویسنده : David Grann ، James Gray
بازیگران :
Charlie Hunnam... Percy Fawcett
Robert Pattinson... Henry Costin
Sienna Miller... Nina Fawcett
Tom Holland ... Jack Fawcett
رده سنی : PG-13 ( مناسب برای افراد بالای 13 سال)
ژانر : ماجراجویی
زمان : 141 دقیقه
