سرویس سیاست مشرق - هواپیمای سوئیسی که روز 26 دی ماه سال 94 روی باند فرودگاه مهرآباد نشسته بود، حاصل بیش از 15 ماه مذاکره میان ایران و آمریکا بر سر تبادل زندانیان بود.
26 دی ماه دادستان عمومی و انقلاب تهران اعلام کرد: «در راستای مصوبات شورای عالی امنیت ملی ایران و مصالح کلی نظام چهار زندانی ایرانی دو تابعیتی ظرف روز جاری (شنبه 26 دی) در چارچوب مبادله زندانیان آزاد شدند.»
پیش از این برخی منابع خبری از آزادی جیسون رضائیان خبرنگار ایرانی آمریکایی روزنامه واشنگتن‌پست و سه زندانی دو تابعیتی دیگر خبر داده بودند.
آمریکا آزادی چهار زندانی را تأیید کرد
مقام‌های رسمی آمریکا آزادی چهار شهروند آمریکایی زندانی در ایران را تأیید کردند. اسامی این چهار نفر سعید عابدینی، امیرمیرزایی حکمتی، جیسون رضائیان و نصرت الله خسروی اعلام شدند. خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشت این چهار نفر با خطوط هوایی سویس‌ایر ایران را ترک کردند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام آمریکایی حاضر در محل مذاکرات که نام او را اعلام نکرد، گزارش داد که ایران "پنجمین زندانی ایرانی-آمریکایی" را نیز آزاد خواهد کرد.
منظور از زندانی پنجم احتمالاً سیامک نمازی، مدیر شرکت برنامه‌ریزی استراتژیک کمپانی نفتی "کرسنت" است. به گفته‌ی این مقام آزادی این پنجمین شهروند دارای تابعیت آمریکا، در چارچوب "مبادله زندانیان" نیست.
بیشتر بخوانید:
جابری انصاری: یک میلیارد و 700 میلیون دلار دستاورد نقدی در توافق اخیر
در نشست سخنگوی وزیر امور خارجه، یکی از خبرنگاران از زندانی بودن 12 تا 19 ایرانی در زندان‌های آمریکا به دلیل دور زدن تحریم‌ها پرسیده است. جابر انصاری در پاسخ گفته است از تعداد زندانیان ایرانی در زمینه تحریم‌ها در آمریکا اطلاع دقیقی ندارد.
با این وجود بار دیگر تاکید کرده در تبادل اخیر زندانیان، 28 ایرانی آزاد شده‌اند و محدودیت‌های آنان هم برداشته شده اما اینکه این عده بخواهند به ایران برگردند یا در آمریکا بمانند تصمیم شخصی خودشان است.
جابری انصاری همچنین تصریح کرده که پرونده‌های مختلفی علیه اتباع ایرانی در آمریکا وجود دارد و امکان خاتمه دادن به این پرونده‌ها و فراهم شدن شرایط آزادی آنان هم وجود دارد. انصاری تاکید داشته که موضوع تبادل زندانیان به موازات گفت‌وگوهای هسته‌ای به نتیجه رسیده است.
جابری انصاری همچنین از حل شدن پرونده‌ای حقوقی و پیچیده میان ایران و آمریکا در پی توافق اخیر خبر داده است که به گفته او در حدود سه دهه و نیم بر سر این پرونده اختلاف وجود داشته است.
به گفته سخنگوی وزارت خارجه، این پرونده مربوط به خرید تسلیحات پیش از پیروزی انقلاب بوده و هم اینک به سرانجام رسیده است.
به گفته او در فرایند حل این پرونده، مبلغ یک میلیارد و 700 میلیون دلار در مجموع به عنوان اصل، غرامت و بهره پول بلوکه شده ایران در آمریکا در اختیار ایران قرار داده شده است. او از این پرونده به عنوان یکی از پیچیده‌ترین پرونده‌های حقوقی ایران یاد کرده که با گفت و گو حل شده است. اصل مبلغ پول بلوکه شده ایران در آمریکا 400 میلیون دلار بوده است.
اختلاف میان جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها
پیش از این نحوه آزادی چهار آمریکایی ایرانی تبار به نام‌های جیسون رضائیان، امیر میرزای حکمتی، سعید عابدینی و نصرت‌الله خسروی با انتقادهای شدید جمهوری‌خواهان مواجه شده بود که می‌گفتند دولت آمریکا به جمهوری اسلامی ایران «باج» داده است.
اما دولت باراک اوباما پرداخت باج به ایران را رد کرد و توضیح داد که در زمان اجرای توافق هسته‌ای، ایالات متحده معوقات ایران را بازپرداخت کرده است. به این ترتیب که ایران 400 میلیون دلار پول نزد آمریکا داشت که از بعد از گروگانگیری در سال 1358 بلوکه شده بود. همچنین مبلغ یک میلیارد و 300 میلیون دلار نیز به عنوان سود اصل مبلغ به ایران پرداخت شد.
بیشتر بخوانید:
دونالد ترامپ که در آن زمان در کارزار انتخاباتی حضور داشت یکی از اصلی‌ترین منتقدان رویه دولت باراک اوباما در قبال آزادی شهروندان دوتابعیتی بود و گفته بود اگر من رئیس جمهوری شوم دیگر باج دادن به ایران تکرار نخواهد شد.
توئیت رئیس جمهور آمریکا، حقیقت آمریکایی یا گاف ترامپی؟
اخیراً ترامپ درباره تبادل دانشجوی آمریکایی که در کره شمالی بازداشت شده بود، توئیتی منتشر کرده است که مورد توجه کارشناسان و تحلیل گران قرار گرفته است. ترامپ در این توئیت با رد هرگونه پرداخت مالی به کره شمالی می‌نویسد:
هیچ پولی در ارتباط با اتو وارمبیر پرداخت نشده، نه دو میلیون دلار و نه هیچ مبلغ دیگری. این دولت مثل دولت اوباما نبود ک ه برای آزادی چهار گروگان 1.8 میلیارد دلار پرداخت کرد یا پنج تروریست که فوراً به میدان‌های جنگ بازگشتند را با گروهبان برگدال خائن مبادله کرد.
در این توئیت ترامپ به میزان باجی که آمریکا برای آزادی جیسون و سه زندانی دیگر پرداخت کرده است اشاره می‌کند و مبلغ پرداخت شده را 1.8 میلیارد دلار می‌گوید در حالی که از سوی مقامات آمریکایی اعلام شده بود که مبلغ پرداخت شده، 1.7 میلیارد دلار است، سوال این است که 100 میلون دلار گم شده در این تبادل کجاست و چه کسی یا چه گروهی این 100 میلون دلار را (احتمالاً) به عنوان رشوه یا حق السهم این تبادل، برداشته است؟
آیا ترامپ در اعلام رقم باج آمریکایی گاف داده است یا اینکه پای یک تیم واسطه همچون نایاک برای آزادی محکومین آمریکایی درمیان است، و این 100 میلون دلار به عنوان رشوه یا سهم این گروه واسطه پرداخت شده است؟
باید متنظر پاسخ و توضیح دولت آمریکا و وزارت خارجه ایران درباره رقم دقیق باج آمریکایی باشیم.
نکته قابل توجه اینکه چند روز پیش از این، ظریف در نیویورک - طبق پیشنهاد «گروه بین المللی بحران» - بار دیگر بحث تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا را مطرح کرده است. مشرق در دو گزارش به این موضوع پرداخت:
روخوانی ظریف از گزارش‌های «گروه بحران» / آیا کلید اتاق فکر دیپلماسی دولت در دست این جوان است؟ + اسناد و تصاویر
اجرای موبه موی توصیه‌های «گروه بحران»: آیا ظریف به دنبال مذاکره با ترامپ است؟