سهم ۲درصدی ایران در صنعت پالایشی جهان

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از مهر، هم اکنون حدود 100 میلیون بشکه نفت در بیش از 700 پالایشگاه جهان تبدیل به فرآورده می‌شود و در اختیار مصرف کنندگان قرار می‌گیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد از سال 2008 تا 2018 میلادی بیشتر کشورهای جهان به سمت افزایش ظرفیت پالایشی خود به منظور ایجاد ارزش افزوده و حداکثر سازی سود خود حرکت کرده اند که در این گزارش تحولات این یک دهه روایت خواهد شد. بر اساس آمار رسمی، میزان مصرف نفت در جهان از سال 2008 تا 2018 میلادی 10 میلیون بشکه افزایش یافته است که نشان می‌دهد همچنان نفت در صدر توجهات بین‌المللی قرار دارد و به همین منظور، کشورهای تولیدکننده و مصرف کننده در احداث پالایشگاه‌های جدید به رقابت با یکدیگر می‌پردازند.

آمریکایی‌ها در صدر توسعه ظرفیت‌های پالایشگاهی

بر اساس آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، ایالات متحده در سال 2018 میلادی، روزانه بیش از 18.6 میلیون بشکه نفت مصرف کرده است که موجب شده بزرگترین کشور مصرف کننده نفت جهان لقب بگیرد. ظرفیت پالایشی این کشور در سال 2008 معادل 17.6 میلیون بشکه بود که طی 10 سال اخیر حدود یک میلیون بشکه افزایش یافته است. هم اکنون 135 پالایشگاه در آمریکا فعال هستند که این رقم در سال 2013 بالغ بر 143 پالایشگاه بوده است.

پالایشگاه پورت آرتر (Port Arthur Refinery) با ظرفیت 600 هزار بشکه‌ای خود، بزرگترین پالایشگاه نفت آمریکاست که به تازگی عربستان سعودی سهام آن را خریداری کرده است.

چشم بادامی‌ها نیز عقب نماندند

پس از آمریکا، چین دومین کشور پالایشی جهان با ظرفیت 14.5 میلیون بشکه شناخته می‌شود که هم اکنون روزانه 12.170 میلیون بشکه از این ظرفیت در مدار فعالیت قرار دارد. نکته جالب درباره چین آن است که میزان مصرف نفت این کشور در سال 2008 میلادی رقمی معادل 9.670 میلیون بشکه بود که هم اکنون به بیش از 14 میلیون بشکه رسیده است. در واقع چینی‌ها از سال 2008 تا سال 2018 میلادی، سالانه 483 هزار بشکه به ظرفیت پالایشی خود افزوده‌اند. از این میزان ظرفیت، بین 3 تا 4 میلیون بشکه متعلق به پالایشگاه‌های کوچک است که با ظرفیت‌های 50 هزار بشکه‌ای به تصفیه نفت می‌پردازند.

در مجموع 179 پالایشگاه در چین فعال هستند و شرکت ساینوپک چین با پالایش روزانه 5 میلیون بشکه نفت، بازوی چینی‌ها در تولید فرآورده‌های نفتی است.

سرمایه گذاری 30 میلیارددلاری تزارها در حوزه پالایشگاهی

روسیه با 40 پالایشگاه، ظرفیت 6.8 میلیون بشکه را به نام خود ثبت کرده و در رتبه سوم قرار گرفته است. کرملین در سال 2008 میلادی روزانه 5.563 میلیون بشکه نفت تصفیه می‌کرد که طی سال‌های اخیر بیش از یک میلیون بشکه به این ظرفیت افزوده و به رقم 6.8 میلیون بشکه رسیده است.

روسنفت با سهم 32 درصدی در صنعت پالایش نفت روسیه بازیگر اصلی در این حوزه به شمار می‌رود و پس از آن، شرکت باشنفت با سهم 19 درصدی و لوک اویل با سهم 15 درصدی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. روسیه قصد دارد با سرمایه گذاری 30 میلیارد دلاری، ظرفیت پالایشی خود را 500 هزار بشکه افزایش داده و سهم سوخت دیزل و بنزین با کیفیت را از فرآورده‌های نفتی بیشتر کند.

هند، دومین پالایشگر شرق آسیا

هندبه عنوان چهارمین قطب پالایشی جهان، ظرفیت 5.010 میلیون بشکه را داراست که سهم 15 درصدی از صنعت پالایش آسیا را به خود اختصاص داده است. شرکت این‌دین‌اویل (indian oil ) صاحب 9 پالایشگاه از 29 پالایشگاه هند است و نقش مهمی در تأمین فرآورده‌های مورد نیاز هندی‌ها ایفا می‌کند. هندی‌ها در روز بیش از 1.2 میلیون بشکه از فرآورده‌های خود را صادر می‌کنند و قصد دارند تا سال 2020 میلادی سرمایه گذاری 14 میلیاردی خود را برای افزایش کیفی فراورده‌های نفتی تولیدی به بهره برداری برسانند.

ظرفیت پالایشی کشورها- هزار لیتر

ژاپن، مجمع الجزایری با ظرفیت پالایشی بالا

پنحمین کشور بزرگ پالایشی جهان ژاپن است که به دلیل سونامی با کاهش ظرفیت مواجه شده است؛ با این وجود هم اکنون با ظرفیت پالایش 3.5 بشکه از قدرت‌های پالایشی جهان است. ژاپن در سال 2008 میلادی دارای ظرفیت پالایشی 4.5 میلیون بشکه نفت خام بود. این کشور هم اکنون 23 پالایشگاه فعال در اختیار دارد و سومین قدرت پالایشی آسیا نیز هست.

کره جنوبی و سرمایه گذاری سعودی‌ها

ششمین قدرت پالایشی جهان، کره جنوبی است. کره‌ای ها در سال 2008 میلادی روزانه 2.710 میلیون بشکه نفت پالایش می‌کردند و طی سال‌های اخیر توانسته‌اند این رقم را به 3.246 میلیون بشکه افزایش دهند. عربستان به دلیل کاهش واردات کره جنوبی از این کشور، در صدد است در صنعت پالایش کره جنوبی سرمایه گذاری کند و با خرید بخشی از سهام شرکت‌های پالایشی، سهم خود را از بازار کره افزایش دهند.

شیخ نشینان حجاز در رده هفتم پالایشگرهای جهان

پس از کره جنوبی، عربستان سعودی با پالایش روزانه 2.9 میلیون بشکه در رده هفتم قرار دارد. این کشور در سال 2008 میلادی روزانه 2.1 میلیون بشکه مصرف می‌کرد که قصد دارد با سرمایه گذاری در طرح‌های جدید پالایشی در داخل و خارج از خاک خود، این میزان را تا 15 سال دیگر به 8 میلیون بشکه در روز برساند.

سهم برزیلی‌ها در حوزه پالایشی چقدر است؟

برزیل هم با پالایش روزانه 2.3 میلیون بشکه در رده هشتم قرار دارد. برزیلی‌ها در سال 2008 میلادی روزانه 2.093 میلیون بشکه نفت مصرف می‌کردند.

ژرمن‌ها؛ نهمین قدرت پالایشی

آلمان با 13 پالایشگاه و پالایش روزانه 2.130 میلیون بشکه نفت خام در رتبه نهم قرار دارد. البته میزان ظرفیت پالایشی این کشور در سال 2008 میلادی معادل 2.366 میلیون بشکه بود ولی به دلیل حرکت این کشور به سمت خودروهای برقی، فعالیت‌های شرکت‌های پالایشی در حال حاضر کمتر از 10 سال پیش شده است.

و اما ایران…

رتبه دهم هم متعلق به ایران است که با پالایش 2.1 میلیون بشکه آخرین کشور در بین 10 کشور با بیشترین ظرفیت پالایشی جهان قرار دارد. افزایش 300 هزار بشکه‌ای ظرفیت پالایشی کشورمان به دلیل به مدار آمدن بخشی از پالایشگاه ستاره خلیج فارس و افزایش ظرفیت سایر پالایشگاه‌ها بوده است ولی در نهایت بررسی‌ها نشان می‌دهد سهم ایران از صنعت جهانی پالایش حدود 2 درصد است.

 پس از ایران، کشورهای ایتالیا، کانادا، مکزیک، فرانسه و انگلستان در زمره کشورهای بزرگ پالایشی قرار دارند.

کم توجهی به توسعه صنعت پالایشی ایران در حالی است که کشورمان به عنوان یکی از تولیدکنندگان بزرگ نفت جهان طی چهار دهه گذشته همواره با تحریم‌ها و محدویت‌های آمریکا در این حوزه مواجه بوده است. کارشناسان معتقدند باید با توسعه ظرفیت‌های پالایشی کشور، ابزار «نفت خام» را برای همیشه از میان گزینه‌های آمریکا برای اعمال فشار بر ملت ایران حذف کرد. چه بسا تا چند سال قبل بدلیل نیاز مبرم کشور به واردات بنزین، دولتمردان آمریکایی از «تحریم بنزین» به عنوان ابزاری برای اعمال فشار بر کشورمان استفاده می‌کردند اما با راه اندازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس و تولید بنزین داخلی و توسعه ظرفیت این پالایشگاه که منجر به خودکفایی کشور در زمینه بنزین شد، «تحریم بنزین» کارایی خود را برای دولتمردان آمریکایی از دست داد.