انسان همواره در مورد سفر به مریخ رؤیاپردازی کرده و دست کم از دهها سال پیش و حتی قبل از سفر به ماه در فکر رسیدن به همسایهی خود بوده است. فیلمها و آثار علمی-تخیلی متعددی در مورد کشف و ماجراجویی در سیارهی سرخ خلق شده است. اکنون بعد از سالها تلاش، تحقیق و دستاوردهای بزرگ علمی، ناسا رسما آمادگی خود برای فرستادن فضانوردان به مریخ را اعلام کرده است.
در 21 مارس، رئیس جمهور ایلات متحده، ترامپ، طی حکمی ناسا را موظف کرد تا سال 2033 انسان را روی سیارهی مریخ فرود بیاورد. چندی بعد، ناسا از دقیقترین برنامهی خود برای رسیدن به سیارهی سرخ رونمایی کرد. در این برنامه بهتفصیل در مورد جزییات سفر پنج مرحلهای به ماه صحبت شده است.
ما اکنون در مرحلهی صفر قرار داریم که عبارت است از انجام آزمایشها در ایستگاه فضایی بینالمللی و توسعهی همکاری با شرکتهای خصوصی فعال در زمینهی فضا. مرحلهی دوم از سال 2018 تا 2025 به طول خواهد انجامید و شامل آزمایش و پرتاب 6 راکت SLS خواهد بود. یکی از اهداف این پرتاب، انتقال بخشهایی از دروازهی اعماق فضا (DSG) به محل مورد نظر است. DSG در واقع یک ایستگاه فضایی جدید است که در نزدیکی ماه و در مسیر رسیدن به مریخ ساخته خواهد شد.
در مرحلهی دوم مأموریت، کپسول ترابری اعماق فضا (DST) به سوی ایستگاه فضایی DSG پرتاب خواهد شد. در سال 2028 یا 2029، فضانوردان به مدت 400 روز در این کپسول اقامت خواهند داشت. در سال 2030 و در قالب مرحلهی سوم، کپسول DST آذوقهی مورد نیاز برای ادامهی مأموریت را با استفاده از راکت SLS دریافت خواهد کرد. مرحلهی چهارم و نهایی، شروع سفر فضانوردان به سوی مریخ است.
طبق برنامهی ناسا، تنها بعد از 16 سال رؤیای دیرین نسلهای گذشته در مورد سفر به مریخ تحقق خواهد یافت. یکی از چالشهای پیش روی ناسا، تکمیل مأموریت با وجود داشتن بودجهی محدود است. بودجهی ناسا اکنون 0.5 درصد کل بودجهی ایالات متحده است؛ درحالیکه این رقم برای مأموریتهای آپولو به بیش از 4 درصد میرسید.
در راه رسیدن به مریخ، موانع زیادی وجود دارد که محدودیتهای بودجه تنها یکی از آنها است؛ مهمترین مانع، حفظ سلامت و نشاط فضانوردان در طول این سفر طولانی و طاقتفرسا محسوب میشود. فضانوردان باید تمام نیازهای خود از جمله هوا، غذا و آب را برای سفر دو تا سه ساله با خود همراه ببرند، بدون این که توقفی در سفر خود به مریخ داشته باشند.
یکی از دغدغههای اصلی دانشمندان، اطمینان از سلامت روانی فضانوردان است؛ چرا که آنها چند سال بهصورت مداوم در داخل یک کپسول محبوس خواهند بود و بعد از ترک فضای بین زمین و ماه، هیچ راه برگشتی نخواهند داشت. آزمایشهای ایزولاسیون ناسا در HI-SEAS نتایج امیدوارکنندهای به دست دادهاند، اما موردی که تردیدی در آن نیست، این است که افراد کمی توانایی انجام چنین سفر دشواری را خواهند داشت.
البته ناسا در مسیر رسیدن به مریخ، رقیبانی همچون بوئینگ و اسپیس ایکس دارد. هر کدام از این کمپانیها میخواهد پیش از دیگری به مریخ برسد. در این میان اسپیس ایکس هدف بلندپروازانهای دارد: رسیدن به مریخ در سال 2022.
اما در نهایت، همه از این رقابت دوستانه برای رسیدن به سیارهی سرخ و راه حلهای نوآورانهای که از سوی طرفهای مختلف ارائه خواهد شد، منتفع خواهند شد. اگر شرکتهای خصوصی به نحوی بتوانند بر برخی از چالشهای این مأموریت غلبه کنند؛ ناسا میتواند از یافتههای آنها بهرهمند شود و بودجه و تلاش خود را بر حل سایر مسائل معطوف کند.
در نهایت باید گفت انسان در آستانهی تحقق یکی از رؤیاهای دیرین خود، یعنی گام نهادن روی سیارهی سرخ قرار دارد؛ صرف نظر از اینکه چه کسی پیش از همه موفق به انجام این کار خواهد شد.